Op deze pagina vindt u de dagverslagen van onze zeilreis in Senegal en Gambia. We zijn vanuit de Cape verde (Sal) overgestoken naar Dakar en kwamen daar 30 december 2011 aan. Vanuit Dakar hebben we de rivieren Saloum en Casamance bezocht. De Casamance ligt ten zuiden van Gambia maar het schijnt alleen mogelijk te zijn om in Dakar in te klaren. In Zinguichor (Casamance) hebben we wel kunnen uitklaren voor ons bezoek aan Gambia.
In Dakar hebben we lange tijd op anker gelegen bij de CVD, een "franse" zeilclub met tal van faciliteiten. Zowel in Gambia als Dakar is het goed mogelijk om proviand in te slaan. Drinkwater is overal te koop in flessen en zoetwater voor wassen en koken is voor weinig geld te krijg in de dorpen/hotels/lodges langs de route. Wij hebben ons altijd veilig gevoeld, vooral op de lokale markten wat verder weg van de toeristische uitjes. In Gambia en Senegal gebruikten we regelmatig lokaal openbaar vervoer (mini-busjes) en aten veel in lokale tenten.
In Gambia verbleven we langere tijd bij Denton Bridge (Oyster Creek). Deze anker plaats verkozen we boven het bekendere Lamin lodge vanwege de betere verbindingen met Serrakunda en Banjul. De lokale gemeenschap van bootboys en visserlui is vriendelijken behulpzaam.
Het bezoeken van de rivier delta's van de Saloum en Casamance is zeer de moeite waard. Beide hoofdrivieren zijn vanaf de uiterton op open zee beboeid en tot 2,5 meter diepgang goed te bevaren. De zijstromen zijn spannender, bij de ingang ligt altijd een ondiepere drempel en de diepere geul meandert door de bedding. De tracks van onze tochten zijn te downloaden op: "Waypoints and Tracks".
Route en bezochte plaatsen

027==311211==19:00UTC=Positie:=14=43N==017=26W==Dakar========
Visboten op het strand van Dakar
Watertaxi bij CVD Dakar
Vrijdag 30 december zijn we aangekomen, het was een tocht die we maar snel zullen vergeten. Wat dat betreft hebben we bewondering voor Per de zweedse solozeiler. Hij heeft erg veel schade opgelopen vanwege het zware weer. Het begon met zijn eerste rif waarvan de reeflijn brak, gevolgd door de bakstagen waarbij aan beide kanten twee stagen braken. Over zijn babystag die daarna brak mailde hij ons via de SSB "Thanks to interest in Tarzan movies it was no problem to catch the babystay, flying in the wind." Tot slot kwam de hele RVS beugel die bij hem achteropstaat en waar twee zonnepanelen op zitten compleet los en ging stuk, gelukkig kwam hij net de kuip in en kon hij de boel fixeren.
Bij ons eigenlijk geen schade, de GPS viel opeens uit. Erik had zeven jaar geleden een tupperware bakje om de ontvanger gemaakt omdat hij de boel had moeten openbreken omdat er binnenin een draadje los zat. Het bakje bleek nu totaal verpulverd door de UV-straling. We hebben een reserve antenne bij ons die we in de kuip neerlegde en de GPS deed het gelukkig weer. Verder kwam er, ondanks de klei die we er tussen stoppen, veel water binnen via de ankerketting maar dat ontdekte Erik pas toen hij geklots in de bilge hoorde die stond dus vol water. Eerst de bilge gehoost en daarna hebben we om de 1,5 uur de 5 liter fles geleegd die het water uit de ankerbak opvangt. We hebben nog nooit zo ongelooflijk veel water over ons heen gekregen en hebben de hele tocht binnen moeten zitten. Bij elke zeilhandeling waren we gelijk drijfnat en ging Erik uiteindelijk maar in zijn nakie aan dek (wel met reddingsvest natuurlijk) en Ernie in hempje en slip. In de pilot staat dat het een drukke haven is, wij zagen maar geen boten en dachten op een geven moment dat onze AIS of de antenne ervan stuk was. Dit bleek gelukkig niet het geval, we zijn gewoon amper boten tegen gekomen, slechts 5 stuks en allemaal de laatste nacht pas.
Tot 20 mijl voor de kust hadden we een nog net te belopen koers hoog aan de wind en toen was ons geluk op, de wind ruimde en we kwamen veel zuidelijker uit. In plaats van acht uur aan te komen moesten we nu gaan opkruisen en ging het anker pas om 1 uur de grond in. Op 10 mijl afstand roken we het land, een wollige geur van houtskool en kruiden. Het land zagen we pas op 1 a 1,5 mijl afstand omdat er nu de Harmattan, een harde Sahara wind, staat. Vonden we het op de Canarisch zanderig, dat werd erger op de Cape Verde, hier is de boot compleet rood uitgeslagen wat nu nog sneller gaat vanwege de Harmattan. Je mond voelt droog aan en het zand zit zelfs tussen je tanden, het zicht is stoffig en erg slecht.

CVD, Cercle de la Voile de Dakar, is een wonderlijke verzamelplaats van zeilers aan de westkust van Afrika. Voor Euro 35,- ben je met zijn tweeen een week lid en kan je gebruik maken van de faciliteiten die er zijn. We krijgen tekst en uitleg over inklaringsprocedures, taxi, eettentjes, winkeltjes, etc..etc.. van Bernard, de voorzitter van de club. Het gebouw oogt aan de buitenkant wat van vergane glorie, maar binnen de omheining van het terrein broeit het van zeil aktiviteiten. Naast de simpele dingen als toilet, douche, drinkwater zijn er een aantal door lokale Senegalezen gerunde werkplaatsen voor motoronderhoud, zeilmakerij en een nautische winkel. Een dame doet de was voor Euro 4,5 (CFA 2.500,-- west Afrikaanse Franks), een watertaxi haalt en brengt je op gezette tijden naar en van de boot, een Wif-netwerk zorgt voor contact met de rest van de wereld, in de keuken mag je zelf koken en in de koelkast kan je je eigen spullen vers/koel houden, rondom de bar kletsen zeilers over hun plannen. Binnen de groep van leden is het een grote uitwisseling van kennis en wetenswaardigheden. Vroeger kon je hier terecht voor kopien van zeekaarten van de riviergebieden Saloum en Casamanche. Nu worden digitale tracks uitgewisseld voor de beste invaart en mooiste ankerplaatsen. Als je niet zo handig bent met computers is er een franse zeiler die je voor CFA 10.000 je op weg helpt met een programma en alle zeekaarten.
Vanavond is het oudjaar en is er een buffet georganiseerd waar we heen gaan, de watertaxi vaart ieder uur voor halen en brengen tot 's morgens 6 uur. In de watertaxi worden we herkend door een franse zeiler die met kinderen onderweg is en voor ons lag op Sal. Ook de bemanning van de Rafiki wordt herkend maar door een andere zeiler die ze ontmoet had langs de kust van Portugal. Zo zie je maar de wereld is klein. Op het terrein staan een aantal kleine koepeltentjes van motorrijders en een enkele wandelaar, ook niet zeilers zijn welkom in deze enclave. De sfeer is ontspannen en erg relaxed, een gezellig club en dat is ook wat Bernard deze CVD wil laten zijn. Bernard is zelf ook zeiler en drie jaar geleden hier aangekomen met zijn boot, uiteindelijk wil hij ook weer verder met zijn reis maar nu maakt hij deze bijdrage aan de zeilersgemeenschap.
Buiten de poort gaat de gemoedelijke sfeer door in het gewone straatleven. Kleine werkplaatsjes, winkeltjes en eettentjes langs een stoffige zandweg. Linksaf op de asfaltweg en je komt in het industrie gebied van de haven en een bank met gewone betaalautomaat. De bedragen zijn even wennen, 1 Euro = 656 CFA, wij pinnen voor een slordige 90.000 aan lokale muntjes. Als we met de grotere bankbiljetten willen betalen is het overal zoeken naar wisselgeld. Ernie koopt een omslagdoek en Erik een kattepult. Een wandeling van 20 minuten brengt ons bij een supermarkt met vollop keuze, onderweg zijn we dan al talrijke stalletjes met fruit en groente gepaseerd. Onze eerste dag aan de wal van Senegal bevalt goed, hier blijven we nog even hangen. Voor reparaties, inkopen en meer Afrikaanse sfeer.
Cercle de la Voile de Dakar
Happie eten in een lokale tent nabij de CVD


001==020112==19:00UTC=Positie:=14=43N==017=26W==Dakar========
Oudjaar BBQ bij CVD
Iedereen de beste wensen voor het nieuwe jaar en goede vaart gewenst. Wij vierden oudjaar op de zeilclub CVD te midden van een bonte verzameling zeilers, rugzak toeristen, lokale medewerkers en een aantal door solo zeilers ingehuurde dames vermoeden we. Bijzonder was het zeker, maar niet echt uitbundig of levendig. We hadden ingetekend op het eten en gingen dus hongerig om 20:30 naar de oever met de watertaxi. Een paar lekkere exotische knabbels kondigden, dachten we, de komst van meer lekkers aan. Helaas we moesten wachten tot 01:15 uur voor het eten op de tafels kwam. Het wachten was de moeite waard, want er was veel lekkers. Tijdens de avond genoeg tijd om te kletsen met de andere zeilers, in gebroken frans, duits, engels of nederlands. Grappig genoeg ook engels met een iets te diep in het glaasje gekeken Groninger die niet uit Holland (= randstad) kwam.
De muziek werd verzorgd door een afrikaans drumbandje met jembe's, twee dames dansden er uren op los in een choreografie die niet te beschrijven is. Had de nederlandse "Foxy foxtrot" "elastieke benen" bij deze dames vreesde je regelmatig dat ledematen het publiek in slingerden, hoofd van romp gescheiden werd of dat ze zich zelf simpel gevierendeeld hadden bij een uitbarsting van de uitbundige afrikaanse danschoreografie. Een drummer wist niet van ophouden en begeleide zelfs de gedraaide muziek. Al met al een gedenkwaardige oud en nieuw viering. Wel een beetje koud, 24 graden, en we waren dan ook blij met lange broek en een laagje extra.

Vandaag zijn we, samen met Per, met een taxi de stad in geweest voor een rondje inklaren. Bij de prijsafspraak was er bij ons wat verwarring over de overeengekomen prijs. Erik dacht dat we accoord gingen met 30 duizend, Ernie met 3 duizend. Uiteindelijk hebben we het op 13 duizend gehouden als compromis tussen ons beiden, de taxi chauffeur leverde zijn diensten voor "erg veel duizend" "tres mille francs" zoals hij gezegd had en bleef ongewis van onze communicatie storing.
Bij inklaren regel je officieel dat jijzelf en je boot het land binnen mogen. Havenpolitie, immigratie, douane etc. komen er aan te pas. Personen mogen sowieso 3 maanden blijven maar de boot in eerste instantie maar 1 maand. Om langer te blijven moet de tijdelijke toestemming worden omgezet naar een 6-maands toestemming. We waren bij elkaar een kleine 3 uur met de taxi chauffeur onderweg van kantoor, naar kantoor, naar copieermachine winkel, naar kantoor en ook nog even boodschappen doen in een grote supermarkt. De aanvraag voor de 6-maands toestemming hebben we nog nergens kunnen inleveren, maar het paspoort heeft een stempeltje en we hebben nog wat andere mooie franstalige documenten gekregen waarvan we vermoeden dat het de tijdelijke 1-maands toestemming is. Morgen maar eens vragen bij Bernard, de voorzitter van CVD, hoe we verder moeten.
Terug op de boot begonnen met reparaties, de antenne draad boven in de mast weer vast gezet en de nieuwe GPS antenne op een vaste plek gemonteerd. Helaas de oude antenne is verdronken in een teveel aan overkomend zeewater, nadat zijn beschermende doosje kapot was gegaan. Ernie probeert de boot er netjes uit te laten zien en dat is met de heersende harmattan geen eenvoudige klus. Dagelijks wordt er een laagje fijne rode kleverige aarde op de boot, lijnen, stagen, zonnepanelen, etc ... afgezet. Een aantal boten waarvan we dachten, beoordelend aan de stoffigheid, dat ze al maanden verlaten waren blijken net als wij pas onlangs hier gearriveerd te zijn.
De harmattan, een woestijn wind met zand bedekt de Gabber dagelijks onder een laag stof


002==040112==19:00UTC=Positie:=14=43N==017=26W==Dakar========
Ik heb mijn auto vol geladen, vol met ....
De dag begon met wachten op een bus om naar de stad te komen. Na een uurtje kwam de juiste bus, maar het leek wel een studenten record poging met hoeveel passagiers er in konden. Dus toch maar met de taxi naar de stad.
Eenmaal in het centrum eerst langs Direction General des Douanes in rue Malenfant voor het inleveren van de 6-maands verblijfs aanvraag. Over 10 dagen kunnen we hem ophalen, als het goed is gratis, maar dat schijnt een uitdagende opdracht te zijn in dit kantoor. Het woord Nee is ons meest gebruikte woord vandaag om al de opdringerige verkopers duidelijk te maken dat we geen zonnebrillen, horloges, sokken, riemen, kleding etc willen kopen. Bijkomen met een kopje koffie, langs de bank voor cash geld en verder wandelend op zoek naar de bezienswaardigheden. Het paleis van de president, de regeringsgebouwen, een kathedraal, de grote moskee, het nationaal museum en een aantal grotere straten en pleinen bezoeken we met de kaart in de hand.
Geen van de bezienswaardigheden ontstijgt het stoffige en rumoerige straat beeld, weinig uitstraling, gemis aan sierlijkheid, schoonheid of nationale trots. We zijn de enigste bezoekers in het nationale museum. Een schamele collectie van kunst objecten in stoffige vitrines en 2 zalen met modernere kunst.

De grote moskee is geheel verlaten, achterom vinden we de ingang van de hoge minaret en klimmen naar boven voor een uitzicht over de stad. Bij iedere verdieping die we hoger komen neemt de rommel op de vloer toe. Er zijn klas lokaaltjes die, gelet op de data op de schoolborden, nog regelmatig gebruikt worden. Maar over reinheid in de letterlijke betekenis van opruimen van rommel, papier, oud meubilair wordt hier niet gedoceert. Met het uitzicht vanaf de minaret stippelen we onze route naar de medina uit. Onderweg eten we in een lokale tent een heerlijke maaltijd voor CFA 800,- pp (1,20 euro) en passeren we toevallig de Nederlandse ambassade. We gaan nog opzoek naar een internet cafe om te kunnen skypen met thuis om zo de moeder van Erik te feliciteren met haar verjaardag. Na een kwartiertje skypen valt de stroom uit, de uitbater hoopt dat het niet lang duurt, maar na een paar minuten gaan we toch maar richting haven. Na 100 meter worden we geroepen, er is weer stroom. "Ik zei het toch het duurt niet lang, bovendien is het verkiezingstijd en dan lossen ze dit soort problemen altijd sneller op" meldt de uitbater ons. OK we skypen nog even verder, maar al snel valt internet 2 keer uit, de tijd van de laatste watertaxi nadert dus we gaan op "boot" aan. Nog even de taxi chauffeur uitleggen hoe ie moet rijden om bij CVD (zeilclub) te komen en om 19:00 uur zijn we weer aan boord. Nationaal museum of Dakar, masker

Nederlandse ambassade in Dakar   :  Bij CVD wordt de was nog met de hand gedaan   :  Ernie rekent het eten af   : 

003==060112==19:00UTC=Positie:=14=43N==017=26W==Dakar========

Hann fishing, Dakar, Senegal, landingsplaats voor de lokale vissers
Vanaf de boot zien we even verder op het strand elke ochtend een gekrioel van mensen. Van Loud en Marlene, de bemanning van de nederlandse boot Rafiki die achter ons ligt geankerd, vernemen we dat het de vismarkt is. Vanochtend zijn we daar een kijkje gaan nemen. Meteen op het strand, waar de visboten aan komen, zitten er allemaal vrouwen achter wrakkige tafeltjes vis te verkopen. Erik probeert stiekum vanuit de heup de kleurig geklede vrouwen te fotograferen. Zij vormen samen met de vrolijk versierde minibusjes het enige kleurrijke dekor in Dakar. Helaas moet het fotograferen stiekum gebeuren want ze worden behoorlijk pissig als ze in de gaten hebben dat je een foto van ze maakt. Erik kreeg zelfs een keer een stuk vlees naar zijn hoofd geslingerd van een slager die hij in de Medina op de foto zette. Dat gebeurde overigens niet in stilte alleen verstonden wij er niet veel van. Als ik op straat loop moet ik steeds aan Erik's moeder denken. Zij vertelde eens verontwaardigd dat ze herhaaldelijk de gemeente Den Haag had gebeld in verband met een los liggende stoeptegel en dat er desondanks nog steeds niets aan gedaan was. Hier in Dakar kan een blind iemand absoluut niet in zijn eentje over straat, zelfs een ziende moet goed op letten waar hij loopt anders dondert hij geheid in een van de vele open liggende diepe putten of gaten in de weg. Het terrein van een autosloperij in Nederland ziet er nog verzorgder uit dan het straatbeeld in Dakar. De lucht ziet blauw van de uitlaatgassen van het verkeer. We passeren een open riool wat zo de zee in stroomt en ruiken even iets anders dan uitlaatgassen. Nee, Dakar is bepaald geen idyllische bestemming voor een huwelijksreis. Kleurijke mini busjes zijn het openbaar vervoer

Senegalese vrouwen   :  Senegalese vrouwen   :  Senegalese vrouwen   : 
Senegalese vrouwen   :  Senegalese vrouwen   :  Senegalese vrouwen   : 

004==100112==19:00UTC=Positie:=14=43N==017=26W==Dakar========
Vele franse schepen liggen voor anker bij CVD We komen in de routine van het leven op de ankerplaats bij CVD. Dagelijks bezoeken we de wal met de watertaxi, nemen lege flessen mee om de water voorraad op peil te houden, doen een boodschapje, een toeristisch uitje en het onderhoud van de boot. Ook voor het klussen proberen we altijd de voorraden aan te vullen van de materialen die we gebruiken. Afrika lijkt oppervlakkig het continent waar niets is, maar met wat geduld en zoeken is het ook het continent waar alles kan. Aan inventiviteit en vakmanschap is er soms geen gebrek.
De houtsnijder verder op de straat maakt de mooiste beeldjes met de minste gereedschappen. De lasser van sierlijke metalen tuinstoeltjes beschermd zijn ogen met een zonnebril. Stempels worden met een scheermesje uit de hand gesneden in een lapje rubber en op een houten voetje geplakt tot een ware officiele stempel.
Vandaag stond op het boodschappenlijstje: zelf vulkaniserende tape, wasbenzine, lamellenschuurschijf, roestwerendmiddel en cash halen. Bernabe moest de winkel zijn, langs de asfaltweg richting stad en dan bij de tweede rotonde was de uitleg van Bernard (voorzitter van de zeilclub). Erik en Per (Ernie blijft aan boord om te schilderen) nemen deze keer de kleurijke verzamelbus. Voor slechts CFA 100,-- p.p. (Euro 0,20) hebben we een ritje van ruim een half uur, door file vorming gaat het niet zo snel. We vinden Bernabe en het is inderdaad de winkel voor de spulletjes, als roestwerendmiddel kan ik Owtrol olie kopen. Bij het afrekenen zie ik dat het beroep van stempelmaker hier de moeite waard is. De rekening krijgt 4 stempels: "echt van de winkel", "betaald", "gecontroleerd" en "geleverd". Met net zoveel stempels als producten verlaat ik als tevreden klant de winkel.

Bernabe, de Praxis van Dakar   :  Net zoveel controle stempels als producten

005==110112==19:00UTC=Positie:=14=43N==017=26W==Dakar========
Iets buiten gaats van Dakar ligt het eiland Goree, van dit eiland werden vroeger (tot 1865) de slaven verscheept. We gaan er met de ferry voor 7,50 pp naar toe. Het heeft zijn naam te danken aan Michiel de Ruyter, en het komt van Goede Rede. In het museum op het eiland is er aandacht voor de bedenkelijke kwaliteiten van onze voorouders als handelsvaarders. Op een ruimte van amper 2x2 meter konden ze ruim 8 slaven transporteren. We liepen dus maar niet te koop met ons Nederlanderschap. Als slaaf was je bij de engelse echter nog slechter af, de kans op overlijden was bij hen 23%, bij de nederlanders 17% en de portugezen slechts 8%.
De ankerbaai in de tijd van de Ruyter is verbeterd met een aantal kades, en onze veerpont meerde vermoedelijk af op dezelfde plek als de schepen van toen. Op de oude kaart wordt slechts de noorder breedte vermeld, 14 graden 35 minuten. Door het ontbreken van nauwkeurige klokken was denk ik een lengte positie niet mogelijk. Volgens CMAP ligt de anker baai op 40 minuten.
Behalve het museum over de geschiedenis van Goree is het vooral veel vergane glorie wat het eiland biedt. Naast koloniale gebouwen zijn er veel geschutskoepels en fortificaties uit recentere tijden. Alles is echter ver in verval. Het ontbreken van auto's en moskeen maakt het wel tot een oase van rust in vergelijking met stoffig en stedelijk Dakar. Er zijn vele souveniers winkeltjes van lokale kunstenaars. Schilderijen, collages met een mix van modern afval, beeldjes in zeepsteen, houtsnijwerk en een overdaad aan kettingen en sierraden, alles is te koop. Natuurlijk ook talrijke restaurantjes met prijzen die 3x boven die van Dakar liggen. Erik neemt "viande hachee" en krijgt een stokbroodje met gekruid gehakt en patat er tussen, tja het is allemaal anders hier. In de ochtend dronken we in een wat achteraf gelegen tentje "koffie Touba". Zoete koffie met gember en kardamon, dat was vertrouwd Senegalees voor een vriendelijke prijs.
Terug in Dakar lopen we naar de grote supermarkt voor de bevoorrading van de boot. Bij Casino is gewoon alles te koop, de import producten laten we liggen, we hebben nu Mango en Tamarinde jam bij het ontbijt of door de yoghurt. Als zoutjes voor bij de borrel slaan we wat zakjes popcorn mais in. En de borrel bestaat straks uit water met Tonic, goed tegen de malaria (Tonic bevat kinine).
Het eiland Gore volgens Michiel de Ruyter
Het eiland Gore volgens CMAP

Veel vervallen glorie op het eiland Goree   :  Strandje bij eiland Goree   :  Er wonen 1300 mensen op het eiland Goree

006==140112==19:00UTC=Positie:=14=43N==017=26W==Dakar========
Reigers op lokale visboot
Red hornbill Dode schildpad
Per en Erik gaan 150 liter diesel halen
Op het strand en rondom de CVD (cercle voile de Dakar) zitten talrijke vogels die we in Nederland niet zo gewoon zijn. In de toppen van de bomen zitten kiekendiefen, red hornbill en af en toe een gier (lapped faced vulture). Op het strand fourageren dagelijks western reef heron, grey heron, intermediate egret, en black winged stilt (we hebben een engelse vogelgids). De grote aalscholver pikt graag een hapje vis mee als de lokale vissers hun kuilvisnet aan het binnen halen zijn. Tussen het eten door is het voor de vogels goed uitrusten op een van de boten. De aalscholvers kan je beter niet aan boord krijgen want die poepen de heleboel onder. Een aantal verlaten boten, die ook geen nachtwaker hebben, zijn onder een dikke witte laag uitwerpselen bedekt.
De natuur is niet altijd even fris. De laatste dagen is de wind wat rustiger en tweemaal daags trekt er een walm van rottende vis en vuilnisbelt lucht aan de Gabber voorbij. Met het in en uitstromen van het getij komt het vloedmerk op het strand los en dat heeft liggen broeien bij 32 graden. Zo'n schildpad op het strand lijkt een leuke vondst, maar hij is wel dood en stinkt dan behoorlijk.
We hebben besloten, niet vanwege de lucht, om nog een weekje te blijven om weer helemaal gezond te worden want eerst was Erik verkouden en omdat we alles delen is nu Ernie verkouden. Het schilderwerk en andere klusjes kunnen we op ons gemak verder af maken. De lasser op CVD maakt een nieuwe uithouder voor het zonnepaneel en last 2 bouten op elkaar die we dan kunnen gebruiken om de draadeinden die in de luchthappers zitten eenvoudig te verlengen.
Gisteren hebben Erik en Per ook de diesel voorraad aangevuld. Een te opdringerige Senegalees op de steiger die altijd om werk vraagt werd door Per op zijn plaats gezet omdat in sommige "werkjes" toch echt geen meerwaarde zit. Het 25cm verplaatsen van de jerry-cans op de steiger konden we tenslotte prima zelf. De honger naar geld is hier echt merkbaar. De vraag van Erik bij het groente stalletje "wat kost een kilo vis ?" zodat hij voorbereid zelf naar de vismarkt kon. Werd door een "werkzoeker" beantwoord met "ik kan vis voor je halen" gelukkig was deze beste man minder aanhoudend dan die ene op de steiger. Het overvalt je als je met lege jerry-cans aan komt voor water of diesel en ongewild in een prijs- annex werkafspraak discussie verzeild raakt over een klus die je zelf ook kan doen. Een simpel "nee dank je" wordt echt niet verstaan. Jerry-cans voor diesel lever je 100 meter vanaf de steiger in bij het winkeltje en je krijgt ze gevuld retour op je boot voor dezelfde liter prijs als bij de pomp.
Behalve werk is het ook altijd zoeken naar wisselgeld. Veel producten en diensten hebben een prijs met een veelvoud van 500. Het beste is om gepast te betalen want wisselgeld lijkt niemand te hebben. Zo moesten wij vanmiddag op een moment de wasvrouw en dieselleverancier nog wat betalen, en kregen we nog geld van de haven, het winkeltje en het restaurant. Inmiddels zijn alle schulden vereffend, maar je moet er wel een briefje van bij houden anders raak je het overzicht kwijt.
Hier onder een paar foto's van de CVD, beweeg de muis er over voor de bijschriften.

CVD sail repair and wash, zeilen reparatie en wassen   :  CVD dinghy repair, bijboot reparatie   :  CVD motor repair, motoren onderhoud en reparatie
CVD tenten voor fietsers, motorrijders, etc..   :  CVD Wifi, oplaad en computer hoek   :  CVD bar

007==1640112==19:00UTC=Positie:=14=43N==017=26W==Dakar========
De originele en de nagemaakte uithouder
De lokale lasser van CVD heeft een aantal klusjes opgeleverd. We hebben weer een uithouder voor het zonnepaneel en 2x 2 op elkaar gelaste moeren om een stuk draadeind te verlengen. De zonnepanelen (2x90 Watt en 1x 50 Watt) laten we hier in de tropen continu horizontaal staan voor de meeste zon instraling, wel dagelijks afstoffen ! Met de weinige uurtjes zonlicht die we hier hebben blijft het schipperen met de energie huishouding. De ampere meter komt meestal niet boven de 4-5A, terwijl theoretisch ruim 15A gehaald moet kunnen worden (ons record is 11A). Na het middag uur vinden de regelaars dat ze over moeten naar druppellading omdat de accuspanning boven de 12,8Volt komt. Een volle accu is voor de koelkast echter het sein om eens flink extra te gaan koelen en verstookt op dat moment een kleine 65Watt. Al met al hebben we aan het einde van de dag een koude koelkast en een accuspanning van circa 12,7 Volt. 's Nachts gaat de koelkast door met koelen en verbruiken we zelf ook energie met lampen en PC, 's-morgens staat de accuspanning regelmatig onder de 12Volt. Onze accubank is 2x 110Ah en het zou waarschijnlijk beter zijn om de accubank groter te maken om zo te zware ontlading van de accu's te voorkomen.
Zena, het Senegalese merk voor producten met vruchten, zeg maar de Senegalese flipje

Zakjes met gesneden peen en ui, zullen ze ook klapstuk verkopen   :  Het is niet alleen westerse techniek hier aan boord van de Gabber. We hebben de smaak van Zena, zeg maar de Senegalese flipje, ontdekt en steeds meer tropische lekkernijen vullen de combuis. De nieuwste aanwinst is Ditakh siroop, mogelijk is het in Nederland te koop in de beter gesorteerde wereldwinkels. Ook onderweg op straat koopt Erik regelmatig wat lekkernijen waarvan hij niet weet wat het is. Niets van laten laten blijken natuurlijk tijdens de aankoop en al helemaal niet naar de prijs vragen. Goed kijken naar wat voor wisselgeld er aanwezig is op tafel of wat een voorganger betaalde en dan achteloos met dezelfde muntjes betalen. Vaak zit het goed voor een bedrag van CFA 100,- (Euro 0,20) of minder. Moet ook wel want een nachtwaker verdient bij CVD slechts CFA 2.000,- per nacht (Euro 91,- per maand).
Sommige producten hoeven voor ons nederlanders geen uitleg. Op de foto hiernaast liggen werkelijk waar zakjes hutspot, het is nog wel zoeken naar een slager die verse klapstuk heeft.

Een grote hagedis


008==1740112==19:00UTC=Positie:=14=43N==017=26W==Dakar========
Restaurant, Keur Khady, 5- Rue Tiong de Prolongee In Dakar zijn verschillende lokale markten wij bezochten er 3 en hebben zo een mooi beeld gekregen van wat er allemaal te koop is. We begonnen in "Sandaga" dicht in het centrum van Dakar. Rondom de markt is het aan de buitenkant een warboel van kleine stalletjes. Als we denken een te nauwe, doodlopende steeg in te gaan hebben we 1 van de ingangen van de markthal te pakken. De hal is hoog en geeft daardoor een wat koelere atmosfeer. Er is een ruime sortering aan verse groente, kruiden, vlees en vis, zo vers dat koeling niet nodig is ? In de belendende stalletjes is het per steegje een andere tak van handel. De naai ateliers zijn niet veel groter dan de koffer van de naaimachine lijkt het, en er is bedrijvigheid genoeg. Op de markt kopen we pepertjes, gember en laurier. We zijn hier de enigste witjes en worden eenmaal binnen niet meer aangesproken of lastig gevallen maar wel uitgebreid bekeken. Buiten op de wat ruimere straten en met souvenier winkeltjes in de buurt is dat helaas anders. We bouwen een goede routine op in negeren, met elkaar snel nederlands praten over niets, geen vragende blik in de ogen hebben en ongeacht het commentaar doorlopen en onverwachte steegjes in slaan. Het heeft ons weer een boeiende dag bezorgd en we zijn op plaatsen geweest waar we anders niet zouden komen.
Onderweg van "Sandaga" naar de markt in de medina met de naam "Tilene" passeerden we kraampjes waar de heks Eucalyptus uit Paulus de boskabouter haar inkopen zou kunnen doen. Schedels van vogels, gedroogde vleermuizen, schildpadden, tanden en hoorns van vermoedelijk alle afrikaanse beesten en dito huiden, haren, stekels van stekelvarkens, kruiden, alles was te koop voor een heerlijk hokuspokus drankje of poedertje tegen ....? .
De lunch gebruiken we in restaurant Keur Khady in Rue Tiong de Prolongee, we zijn aan de late kant dus de kip gerechten zijn helaas op maar de rijst met vlees smaakt ons prima. Aan het einde van de dag bezoeken we de markt "Kermel", een stuk kleiner dan de andere markten en met de souvenier winkeltjes er rondom heen een stuk minder coleure locale. Een vrolijke, vriendelijke taxi chauffeur brengt ons weer vanuit de stad bij CVD. De lijm reparatie aan onze bijboot is bijna klaar en het ziet er prima uit. Dit soort klussen doen ze hier dagelijks met meer routine dan jezelf hebt. De prijs is vergelijkbaar met die van een goede pot lijm. Met het klimaat hier is een geopende pot lijm of tube kit na 1 keer gebruik al na een week uitgedroogd. Dus zelf doen kan maar kost je net zoveel.

Stapels gedroogde Hibiscus om thee van te maken   :  Ernie in de Sandaga markt   :  Hier geen plakje worst voor de kinderen bij de slager

Overzicht van Tilene markt, nabij medina   :  Een kraampje voor Eucalyptus   :  nauwe paadjes op de markt

009==210112==19:00UTC=Positie:=14=43N==017=26W==Dakar========
Ieder masker is een andere dag van de week
We hebben er twee doorwaakte nachten op zitten. Met een stevige wind van 6-7Bft uit ONO ontstaat er een hoge golfslag precies uit de verkeerde hoek recht de ankerbaai in. Gabber gedroeg zich als een bokkend paard. Tijdens de eerste nacht moesten we regelmatig aan dek omdat de ankerketting veel herrie maakten, het ankergewicht was er af geschoten en het touw waarmee we de ketting ontlasten schoot ook een paar keer los. Onze spaanse buurman was omstreeks 02:00 uur al niet meer naast ons. De volgende morgen zagen we hem terug in het vloedmerk langs het strand. Samen met nog 3 andere boten was hij van anker geslagen, als aangespoelde walvissen lagen nu 4 boten in de branding. Gelukkig konden ze met het hoogwater van de avond los getrokken worden en liggen ze allemaal weer veilig op anker, maar net als ons zullen ze niet gerust geslapen hebben.
De harde wind brengt naast golfslag, veel stof, ook een onaangename lage temperatuur van amper 20 graden. We slapen met extra kleren aan onder een dekentje en een lange broek en fleece vest verkiezen we boven shorty en T-shirt. Wat betreft ziek worden maken we er een estafette spelletje van, na Erik werd Ernie ziek dus nu is het Eriks beurt weer, voor de tweede keer is hij snotverkouden.
Donderdag's zijn we naar "village de artisanal" en HLM, de lappenmarkt geweest. Bij de handwerk markt was het relatief rustig, een serie van 7 kleine maskertjes kochten we die in Senegalde dagen van de week voorstellen. Daarna gingen we te voet verder langs de meubelboulevard op zoek naar HLM. De meubelboulevard is hier straat verkoop van meubels; giga gestoffeerde fauteuils en dito banken, bedden, kasten etc.. het staat allemaal op de midden berm van de brede weg die door het universiteitsgebied van Dakar loopt. Het laatste stuk doen we met een taxi die ons midden in de HLM brengt. Eerst lopen we nog langs stalletjes met een brede doorgang, maar na een paar afslagen zitten we midden in een wirwar van lappenwinkeltjes waar geen einde aan lijkt te komen. Wederom zijn we de enigste witjes en kunnen ongemoeid rondlopen. Ernie koopt een kleurijke bloemen print en een doek om de opslag in de punt van de boot buiten zicht te houden. We weten nu ook waar de hoedjes van prinsjesdag gemaakt worden, hier in HLM, door even kleurrijke dames als de hoedjes die ze maken.
Hoeden maken op HLM markt     Hoeden maken op HLM markt     lappen markt HLM

010==240112==18:00UTC==Positie:=14=43N==017=26W==Dakar======
Kleren, lappen, vlaggen stalletje voor ingang van CVD
Dagelijks verse groente en fruit, stalletje voor ingang van CVD
Met gemengde gevoelens nemen we afscheid van Dakar en de ankerplaats bij CVD. We hebben een prima tijd gehad hier, kunnen uitrusten, reparaties gedaan, volop voorraden ingeladen en een hoop indrukken en ervaringen rijker. Van de stormachtige dagen op anker heeft Per een filmpje gemaakt waarop de Gabber goed te zien is als een bokkend paard, zie ons Youtube kanaal voor het filmpje. We hebben 2 van de 4 de onfortuinlijke ankeraars gesproken. Bij een was de ketting gebroken, vermoedelijk op het punt waar een koppelschakel gebruikt was. Bij de ander was de "swiffel" die aan het anker zit kapot gecorodeerd.
Gemengde gevoelens hebben we vooral omdat we ons steeds meer realiseren dat we alert moeten zijn op situaties waarbij gebruik gemaakt kan worden van onze relatieve onwetendheid, onbekendheid, kwetsbaarheid. Van taxirijders weten we het inmiddels dat ze je een poot uit willen draaien, maar nu moeten we ook alert zijn voor overheids functionarissen. Van meerdere zeilers hoorden we verhalen over de noodzaak om een gemakkelijk verblijf af te kopen met onderhands geld. Een dag te laat met de aanvraag van de juiste stempels voor de boot kostte een zeiler Euro 1.500,-; per ongeluk de commerciele haven invaren een ander Euro 50,-; en het 6 maanden verblijfpapiertje Euro 45,-; volhouden dat je geen geld hebt levert je geen stempels of benodigde gratis papieren op en betekent dus dat je vroegtijdig het land moet verlaten. Solo zeilende mannen lijken een gemakkelijke prooi voor deze corrupte zelfdienaren.
Vandaag ontdekten we een onverwacht toppunt. Op de rekening van de supermarkt in het centrum van Dakar stond een onverklaarbaar bedrag van CFA 5.300,- (7,90 euro) met als omschrijving "Rayon Fruit et le". Navraag bij 2 andere zeilers die in dezelfde winkel waren geweest leverde ook onverklaarbare bedragen op. Een van hen ging op zijn fiets verhaal halen (retour taxi kost 4000 CFA) over een bedrag van CFA 17.900,- (27 euro) Wat heen en weer lopen in de winkel en vragen bracht een oplossing, zonder verdere problemen kon hij voor eenzelfde bedrag boodschappen meenemen. Dus wees gewaarschuwd ! bij een bezoek aan de Casino supermarkt in Dakar kijk je rekening na of je wel echt betaalt voor wat je koopt.
Hieronder nog een fotootje van zo'n toch wat minder sterke koppelschakel. En Pattex Nural 50 dat we gebruikt hebben voor een ijzersterke verlijming van de verlenging van de draaisluiting van de luchthappers.

Verlengschakel      Patex Nural 50 voor ijzersterke hechting

011==270112==10:00UTC==Positie:=13=56,4N==016=45,6W==Djifere======
De tocht van Dakar naar het zuidelijker gelegen estuaria van de Saloum-Diomboss-Bandiala hebben we met een tussenstop in Sali gemaakt. Zo konden we geheel bij daglicht langs de Senegalese kust varen. Het sturen moest op de hand omdat het een continue zig-zag partij was tussen de visstaken en vissertjes door. Tegen het vallen van de avond kwamen we bij Sali en konden nog net slalomend tussen de visnetten door de ankerstek bereiken. De Butterfly van Louis en Marie, met wie we gelijktijdig uit Dakar vertrokken, ging langzamer en passeerde ons een uur later in het donker.
De ondiepe visgronden van Banc de Mbour worden druk bevist, maar wij slagen er niet in om verse vis te vangen. Erger nog we raken twee stuks vistuig kwijt omdat ze gevangen worden door de staken. Onderweg is het regelmatig vriendelijk zwaaien naar de enthousiast roepende vissers. Een wat brutalere komt langszij en vraagt naar drinkwater en sigaretten. Vooruit op zo'n 3-5Nm vanuit de kust met hun gemotoriseerde lange kano's hebben ze wel een fles water verdiend.
In de ochtend is de wind uit noord oost en draait gedurende de dag over noord naar noord west, een patroon dat zich dagelijks herhaalt. Met een rustige 2-4 Bft zetten we voor het eerst tijdens ons vertrek de halfwinder om de vaart er in te houden en brandstof te sparen. De aankomst bij de Saloum is met een ondergaand zonnetje, maar de langer doorstaande eb stroom vanuit de mangroves maakt dat we pas in het donker de ankerplaats bij Djifere bereiken. Het anker gaat in water van ruim 10 meter diepte. We zetten de wekker om te kunnen controleren of we goed meedraaien op de veranderende stroomrichting bij het keren van het tij. Een uur na hoogwater gaat het ankeralarm, we zijn dan volledig gekeerd en liggen nu stroomafwaarts van het anker dat zich goed heeft ingegraven. De hele nacht is het een geklots rond de boot van het langs stromende water en af en toe een tik tegen de romp van een voorbij drijvend stuk hout.
In het ochtendlicht zien we dat de Butterfly een honderd meter zuidelijker van ons ligt. Op de rivier varen boten richting visgronden. Met vierkante zeilen, gemaakt van oude zakken, gebruiken ze de aflandige wind om richting zee te komen. Deze, vermoedelijk ongeschoolden, hebben zeker de ambitie om te zeilen. Misschien niet de wereld rond, maar wel om hun dagelijkse kost te verdienen. Wat een verschil van leven met een 16 jarige nederlandse, eveneens dropout, die boot, zeilen, onderdelen en levensonderhoud gesponserd kan krijgen voor simpel een nieuw record.
Op de halfwinder van Dakar naar Saloum
Zeilende visser op weg naar zee voor dagelijkse vangst

012==280112==11:00UTC==Positie:=13=57,4N==016=45,6W==Saloum=====
Verse vis wordt aan de deur gebracht
Kwam in Nederland vroeger de melkboer en later de SRV langs de deur, hier in de Saloum komt de visboer langs om zijn vangst uit te venten. Een piroque met twee warm geklede vissers toonde hun vangst toen ze langs voeren en vroegen of we belangstelling hadden. Onze enthousiaste reactie zorgde dat ze langszij kwamen. We wilden wel een kilo verse vis kopen, zeezalm noemde ze het. Vers was ie in ieder geval want ze lagen nog spartelend op de vloer van de kano. Vanuit de Gabber snel een plastic zakje gepakt en de bagage weegschaal voor het afwegen van de handelswaar. Voor CFA 1.000,- (Euro 1,5) zaten we tijdens de koffie al met 4 spartelende vissen in de kuip. Schoonmaken en de koelkast in voor 2 keer heerlijk avond eten. De viskoppen gebruikt Erik als lokvoer in de fuik. Het hom en kuit werd nog een culinair experiment voor visballetjes, samen met maismeel en knoflook vermalen, balletjes draaien en dan frituren. Een volgende keer meer hom en kuit gebruiken was de conclusie.
In de fuik zat de volgende dag een frogfish (kikkervis) denken we, zie foto. Een enorme bek, wat stekels op rug en borstvinnen, een panterprintje, en een opvallend laag kwakend geluid als je hem uit het water haalt. Niet echt aantrekkelijk voor in de keuken, dus die kon weer verder zwemmen.

1Kg verse vis, zeezalm, voor CFA 1000,-      Frogfish, kikkervis, gevangen met de fuik

013==300112==19:00UTC==Positie:=14=07,8N==016=28,48W==Foundiougne=====
Vanmorgen hebben we weer afscheid genomen van Per, hij zet koers naar Gambia. Met de getijde stroom mee zijn we op de motor naar Foundiougne gevaren dat zo'n 20 Nm het binnenland in ligt. De rivier was niet overal breed genoeg om te laveren en dan hadden we het ook niet in een dag gehaald. Onderweg pakten we regelmatig de verrekijker om vogels te kijken, pelikaan, sterns, reigers, flamingo's, hornbill, ijsvogel en meedere Afrikaanse visarenden. Het gebied van de Saloum staat bekend om zijn vogelrijkdom. Gisteren maakten we nog een wandelingetje op het schiereiland van Djifere en scoorde daar de hop van de foto hiernaast. Het vissersdorpje, waar geen elektriciteit en stromend water is, doet je weer blij zijn dat je wieg in Nederland stond. Net buiten de bebouwde kom merkte Erik op dat hier het publieke toilet gebied begon. Links en rechts van de weg liepen lokale mensen door de bossages en de meesten hadden een plastic fluitketel bij zich die we ook al als "toilet papier" gezien hadden in het sanitair van het nationale museum in Dakar.
In Djifere kochten we nog "matok" (cassave) en een stokbroodje. Het kopen en bij je hebben van lokale etenswaar, zeker die je moet koken, zorgt dat je minder wordt aangesproken door toeristen jagers. En matok is een smakelijker zetmeel product dan de hollandse aardappel. Het krioelt er van de kleine kindjes die allemaal "toubab" beginnen te roepen naar ons (we denken dat dat iets als blanke betekent) en zeuren om op de foto te mogen. Terug bij de boot was Per de aangroei van zijn boot aan het verwijderen, gisteren had Erik dat al gedaan bij de Gabber terwijl Ernie muskietennetten maakten voor het luik en de ingang. Na drie maanden was de onderkant van de boot weer hard aan een schoonmaakbeurt toe.
Hop, niet voor bier brouwen !

Sjeik Ahmadou Bamba afbeelding op piroque      straatbeeld in Djifere      Per zwaait ons uit     

014==310112==19:00UTC==Positie:=14=07,8N==016=28,48W==Foundiougne=====
Ernie bij de groente boer
Erik koopt een mals stukje vlees bij de slager in Foundiougne
We liggen, als enigste zeilboot, op anker bij Hotel Foundiougne. Een hotel met 82 kamers, meerdere zwembaden, bars en restaurants. Met een 30-jarige geschiedenis vermoedelijk een van de oudste gelegenheden hier in Foundiougne. Vandaag waren we de enigste klanten voor 2 coca cola's, uit beleefdheid omdat we de steiger konden gebruiken. Onze pilot uit 1997 meldt een vergelijkbaar bezoek, helaas het geheel is in trieste staat en verval. De restaurants zijn dicht, de zwembaden stoffig leeg, een deel van de kamers met gras begroeid en zonder dak, alleen de bungalows met airco zijn nog onderhouden, tourisme op zijn retour. Zonde want het hotel ligt op een mooie plek.
Foundiougne klinkt als een stad in de binnenlanden en dat is het ook. De wegen zijn onverhard, lokaal openbaar vervoer is met paard en ezelwagen. Op de lokale markt kunnen we onze groente voorraden aanvullen en bij de lokale vers slager koopt Erik wat vlees. In de boulangerie halen we "pain" (brood) en heerlijke koffie broodjes. Net buiten het dorp is een benzine pomp waar we onze jerry cans met 10 liter diesel vullen. De dochter van de pompeigenaar is een peuter die bij wat aandacht van een "toubab" (witje) in de tranen schiet en nog dichter tegen Pa aan kruipt.
Bij Foundiougne is de enigste veerpont die over de Saloum gaat. Vroeger was deze stad een druk knooppunt in het lokale wegennet. Maar sinds de bouw van een brug bij Kaolack (een stad nog verder de rivier op) is het zijn betekenis verloren. Vanmiddag gaan we met het afgaande tij weer stroom afwaarts. We kunnen dan zeilen want er staat altijd een windje over de rivier naar zee. Heerlijk op het fok stroom af op zoek naar een ankerplaats in de vrije natuur.
Onderweg moeten we de bijboot lijmen, want weer heeft een lijmnaad, aangetast door de tand des tijds, los gelaten. Met dit rustige rivier varen wat we nu doen beginnen we spijt te krijgen dat de porta bote in de opslag ligt. Hier denken we niet meer aan overkomend water dat door de gangboorden spoelt of grote golven die een gesleepte bijboot doen kantelen. Een robuste bijboot, niet bang voor oesters, zeepokken of mangrove takken is wat we willen.

015==010212==18:00UTC==Positie:=14=01,4N==016=42,4W==Marigot=de=Ndangane==
Van Loud van de Rafiki hadden we al gehoord dat de prachtige stoffen waar de vrouwen in west Afrika hun kleding van hebben, in Nederland gemaakt worden, althans de betere kwaliteit met wax techniek (batik) bedrukt. Vanmorgen was het een item op de wereldomroep. Het bedrijf Vlisko dat sinds 1895 bestaat en in Helmond gevestigd is ontwerpt en maakt alle stoffen die we hier zo bewonderen. Dat de fabriek nog niet verplaatst is naar lagere lonen landen is omdat het proces van geautomatiseerd bedrukken van de stoffen op basis van batik techniek erg ingewikkeld is. Ze hebben een archief aangelegd waar naar schatting 350.000 designs zijn opgeslagen. In Arnhem wordt er momenteel een expositie gehouden over het batikken van die stoffen. Misschien een leuk uitje voor wie in Afrikaanse sferen wil komen en niet te ver van huis wil.
Sinds 8 uur vanmorgen zijn we weer onderweg op het fokje de rivier afzakkend. We willen met hoogwater over een ondiepte heen om zo op een zijkreek, de Marigot de Ndangane, van de Saloum te komen. Erik die stuurt neemt een route vlak langs droogvallende platen. Er staan twee flamingo's dichtbij die zenuwachtig worden van ons eventjes klapperende fok. Ze vliegen op en we zien hoe prachtig hun vleugels zijn getekend. Kennelijk horen ze toch echt op die plaat thuis want ze landen er ook weer. En toen opeens, BOEM.....,oeps, foutje, liepen we vast. Gelukkig was het nagenoeg laag water, gauw opzij een anker over boord gegooid en op de lier belegd. Na een uurtje kwamen we weer los. Erik vond het "kicks voor niks" (uiteraard achteraf) en Ernie wel weer "spanning en sensatie" genoeg voor een dag.
Hiernaast een kaartje van de Saloum delta, de rode cirkels is waar we nu liggen, de paarse lijn is wat we gevaren hebben en de veelheid aan zwarte driehoekjes zijn de waypoints van de route die we zuidwaarts willen varen. Vanuit de Saloum nemen we een wantij in de Diomboss en steken door naar de Bandiala en komen dan vlak boven Banjul in de Gambia weer op zee.
Saloum delta in OpenCPN

016==030212==18:00UTC==Positie:=14=02,7N==018=41,3W==Marigot=de=Ndangane==
Abdou Kane sleept ons van de zandplaat
Voor iedere vrouw een hut
De "kicks voor niks" en "spanning en sensatie" kregen gister avond weer een vervolg. Wachtend op hoogwater hadden we heerlijk relaxed een filmpje zitten kijken. Met iets te veel zelfvertrouwen en overmoed gingen we in het schemer anker op om een route te vinden naar hoger op de rivier. Hier zijn geen tonnen of sprieten, nuances in de rimpelingen of kleur van het water in combinatie met oeverbegroeing zijn de bakens die we moeten gebruiken. De ondergaande zon maakt het er niet makkelijker op, helaas zijn er geen andere boten op het water die de geul verraden. De eerste bocht weten we te vinden, maar de oversteek naar de andere oever nemen we iets te laat. De diepte meter loopt snel op van 4-5 meter naar 2 meter en ondieper. Ernie neemt gas terug en bij 1,8 m diepte besluiten we te stoppen en terug te gaan. Het is echter al te laat, we deinzen door, kunnen niet bak- of stuurboord uit en zitten vast met 1,2m op de meter. Pogingen om ons zelf achteruit van de ondiepte te lieren door een anker met de bijboot uit te brengen hebben geen succes. Inmiddels daalt het water en vragen we via een hotel-restaurant aan de oever om assistentie. Ondanks dat er vier boten aan hun steiger liggen, waarvan er onlangs nog een arriveerde, wordt er gebeld. Een uur nadat we hulp vroegen in het restaurant komt de gebelde boot uit Ndangane. Het is een piroque met Abdou Kane, lokaal bekend als Abdou Karate. Wij helpen mee door de boot schuin te trekken, Ernie gaat op het puntje van de geheel uitgezwaaide giek zitten en Abdou en Erik hangen a la trapeze boven het water. Het gaat niet gemakkelijk maar we komen los en worden weer in de geul gesleept. Op aanwijzingen van Abdou manoeuvreren we nu in het donker over de geul. Met iedere koerswijziging zie je de diepte meter reageren met meer water onder de kiel, een groot deel van de geul is ruim 3 meter diep.
Abdou vraagt voor zijn service CFA 25.000,- (Euro 37,50), een fair bedrag voor een boot die 's-avonds te hulp komt met 5 personen en 20 minuten moest varen om te komen. We hebben echter niet genoeg cash aan boord, geen probleem, kom het morgen maar brengen zegt Abdou bij het afscheid. De volgende dag in Ndangane vernemen we dat er geen betaalautomaten zijn en de bank die er zit niet werkt met Visa of Mastercard. We moeten naar Mbour, een kleine 70km verderop. We maken van de nood een deugd en genieten van een taxi rit van 1,5 uur heen en 1,5 uur terug door landelijk Senegal. Langs de gehele weg zien we regelmatig dorpjes of nederzettingen. De erven zijn afgescheiden met riet en binnen het erf zijn meerdere hutjes. Veel hutjes zijn al uit steen opgetrokken maar ook veel kleie hutten en rieten daken. In de reisgids hadden we gelezen dat een Senegaleze man meerdere vrouwen mag hebben, maar dan moet ie wel voor iedere vrouw een hut/huis bouwen. Het straatbeeld dat we onderweg zien voldoet helemaal aan deze beschrijving.
Inmiddels is de boordkas weer gevuld, Abdou betaald en komen we bij van een verfrissende zwempartij. Van een passerende visser kopen we vis, morgen krijgen we het wisselgeld terug of gratis vis. We overdenken of we de tocht door de Diamboss en Bandiala wel moeten maken, misschien iets te veel "kicks voor niks".

017==040212==18:00UTC==Positie:=14=02,7N==018=41,3W==Marigot=de=Ndangane==
Voor de foto's even geduld, onze uploader geniet van een vakantie. Zelf hebben we geen internet opties hier in Ndangane en foto's via de SSB gestuurd worden helaas niet geplaatst door Blogspot.

018==050212==18:00UTC==Positie:=14=02,7N==018=41,3W==Marigot=de=Ndangane==
De oost oever van de Marigot de Ndangane heeft een aantal eettentjes en vele kleinschalige resorts die hier campement worden genoemd. Op de rivier varen dagelijks piroques met toeristen. Je kan prima vissen, vogels kijken, van het weer genieten en als je binnen het campement blijft van de rust. Wij hadden in Dakar op de CVD (zeilclub) de beheerders van campement Sakado ontmoet die reclame kwamen maken voor hun tent en sinds we de Marigot de Ndangane zijn opgevaren waren we naar ze opzoek. We konden ze bellen zodat ze een pirouque zouden sturen om de weg te wijzen hadden ze ons nog in CVD verteld. Maar ja we hadden hun telefoonnummer niet.
Eergisteren ontdekten we dat we recht tegenover ze liggen. Sakado ligt niet direct aan de oever, maar achter de eerste bebouwing, zo'n 30 meter verder op de oever. De beheerder, Aurlemin, is een jonge 30-er die na 7 jaren van rondreizen met zijn rugzak hier met zijn vriendin voorlopig is neergestreken. De afgelopen 2 jaar heeft hij vanuit niets zijn eigen huis en een aantal bungalowtjes gebouwd die voor de verhuur zijn. Eenvoudig maar wel voorzien van alle gemakken als douche, toilet, gemeenschappelijke keuken, hangmat varanda en een gemoedelijke ontspannen sfeer. Doelgroep is de rugzak toerist zoals hij zelf was, voor CFA 5.600,- p.p. per nacht (8,40 euro) kan je hier terecht. Wij gebruiken zijn stek voor het aanvullen van zoetwater, een snelle kijk naar onze webmail en een koude cola.
Erik raakte aan de praat met een dame van een van de lokale restaurants die zat te vissen. Ze had al 2 kikkervissen op het droge liggen. Die waren prima voor op de BBQ vertelde ze. Dat moest getest worden. De fuik met de viskoppen erin en een tweetal lijnen met haken en viskoppen gingen overboord. De volgende dag een stevige kikkervis en twee krabben in de fuik, aan de lijnen slechts lege haken. Gistermiddag heerlijk in de kuip zitten BBQ-en, koel wijntje en frisse salade. De kikkervis had twee flinke eierpakketten, vandaar dat ze zo stevig was, samen met de krabben gekookt en het smaakt prima. OK we missen misschien de schaatspret met koek en sopie maar we maken er maar het beste van onder onze omstandigheden.
Sakado lodge
Meisjes in het dorp Mar Lodj

019==060212==18:00UTC==Positie:=14=02,7N==018=41,3W==Marigot=de=Ndangane==
IJsvogel in de mangrove
Met het nieuws over de elfsteden koorts in Nederland op de wereldomroep besluiten we om ook iets met ijs te gaan doen. Hier geen lage temperaturen dus behelpen we ons met een uitstapje ijsvogels kijken. In de bijboot gaan we met de laatste stroom mee een zij kreek in. In de mangrove bomen langs de oever zitten op mooie uitkijk punten boven stil water regelmatig ijsvogels. Op de foto een mannetje, herkenbaar aan de twee zwarte ringen op de borst.
De wortels van de mangroves zijn onder de hoogwaterlijn begroeid met oesters en mossels. De lokale bevolking oogst deze om te eten. Hier zijn oesters het voedsel van de armen. In de restaurants bij de campements staan ze ook op het menu, maar vermoedelijk tegen meer westerse prijzen.
Sinds gisteren is er weer een harmatan opgestoken. Het zicht is terug tot amper 200 meter en alles wordt bedekt onder een fijne laag stof. Vanacht werden we beiden wakker met een benauwd gevoel van de droge stoffige lucht. De luchtvochtigheid was onder de 25%, buiten verlichte de maan de met stof beladen lucht waardoor het niet echt donker was, vergelijkbaar als met dichte mist in Nederland. Hieronder een foto van de zon rondom een uur of 4 's-middags.

Mangroves     De wortels van de mangrove zijn begroeid met oesters.     De harmatan, woestijn wind met zand, maakt het mistig, zicht tot 200m. Op de foto staat de zon !


020==090212==18:00UTC==Positie:=14=02,7N==018=41,3W==Marigot=de=Ndangane==
De harmattan houdt aan en dat vinden we niet aangenaam. De woestijn wind brengt ladingen fijn stof met zich mee, het zicht is beperkt en het ademhalen is vooral 's-nachts erg onprettig. Je wordt steeds wakker van een verstopte neus en kriebel op de longen. We maken ons op om later deze week koers te zetten naar Gambia. Onze jerry cans voor zoetwater hebben we ingeleverd bij campement Sakado en zijn met de lokale veerdienst naar Ndangane gevaren. In de piroque temidden van de lokale bevolking blijven we lekker droog en kunnen gemakkelijk boodschappen meenemen, de 15 minuten vaartocht voor CFA 250,-- p.p. is aangenamer dan met onze eigen dinghy en nog iets goedkoper ook (bootboy vroeg CFA 1.000,-).
Op de veerdienst treffen we ook Aurlemin (beheerder Sakado) en vragen of hij weet of er dichtbij een imigration office of douane zit om te kunnen uitklaren. Geen idee, probeer de politie post eens in het volgende dorp. Maar waarom al die moeite, in Gambia zullen ze er toch geen probleem mee hebben als je een Senegalees stempeltje mist ? Tja daar zit wat in. Neem iets moois of lekkers mee uit Senegal en je bent vrienden met alle officials was zijn advies. Jammer dat het mango seizoen er niet is, maar ik zal nadenken over een alternatief kado belooft hij.
In Dakar waren we al op zoek naar een "pilo" (vijzel, stampbeker) ter vervanging van onze kleine porceleine vijzel, maar ja afrikaanse gezinnen zijn groot dus de bijhorende keukenmachines ook. Hier in Mar Lodj vinden we een klein exemplaar geschikt voor ons huishouden met de beschamende (naar Senegalese maatstaven) omvang van slechts 2 personen. Regelmatig worden we met ongeloof aangestaard als we melden geen kinderen te hebben. Dat ligt ook in Gods handen krijgen we dan te horen, nee zeggen we dan we wilden ze zelf niet. De immigration officer in Dakar sprak ons zelfs met stemverheffing op een verwijtende toon toe. Een houtsnijder hier aan de oever boodt spontaan aan om onze zoon te zijn, "I consider you as my parents". Het aanbod hebben we afgeslagen, en denken nu na hoe ons ideale gezinnetje er uit ziet voor in toekomstige gesprekken.
Pilo, vijzel klein formaat, de afrikaanse keuken machine

Piroque veerdienst tussen Ndangane en Mar Lodj


021==090212==18:00UTC==Positie:=14=02,7N==018=41,3W==Marigot=de=Ndangane==
Gabber op anker nabij campement Sakado
De lokale veerdienst bevalt goed. Vandaag toch naar dat dorp verderop geweest om bij de politie post te informeren wat de mogelijkheden zijn voor een "exit" stempel in het paspoort. De taxi rit er heen was erg gezellig. Ernie bij mij op schoot zodat we met 4 personen op de achterbank pasten. Op de bijrijders stoel zaten ook 2 passagiers. In de kofferbak een levende kip en onze jerry cans voor diesel en benzine. Op de heenweg reed de chauffeur voornamelijk links, niet omdat je hier links moet rijden maar omdat er rechts veel kuilen in de weg zaten. Het was een klein ritje, een kwartiertje later waren we al in Fumle.
Op de politie post werden we vriendelijk te woord gestaan, maar helaas het advies was om de stempels in Dakar te gaan halen bij hetzelfde kantoor als waar we de "entry" stempel hadden gekregen, logisch toch ?
Fumle heeft naast wat scholen niet veel te bieden. We bezochten het mangrove project museum dat voornamenlijk bedoeld is om schoolklasjes te ontvangen en dan tekst en uitleg te geven. In hetzelfde gebouwtje konden de kinderen dan ook gelijk informatie krijgen over SIDA, zoals geslachtsziektes hier genoemd wordt. Ja biologie is een breed vakgebied.
Langs de weg kopen we wortelen, aubergine en madam janet (pepertjes). Zoals gebruikelijk krijgen we weer wat extra kadeau, dit keer een worteltje en een madam janet. We vinden het opvallend dat we klederdracht (gevouwen hoofddoeken) en madam janet hier in West Afrika vinden. In Nederland kennen we deze dingen vanuit de Surinaamse cultuur, waarschijnlijk in de slaventijd ook meegenomen vanaf hier.
Op de foto de Gabber op zijn ankerplaats nabij Mar Lodj. Dagelijks draaien we tweemaal van richting door de getijde stroming.


022==110212==18:00UTC==Positie:=13=54,5N==016=43,5W==Marigot=de=Gokhor==
Met een stuk minder zelf vertrouwen dan dat we de Marigot de Ndangane invoeren gingen we vandaag stroom afwaarts. De GPS hadden we geladen met waypoints, het PC-scherm toonde de gevaren route die diep genoeg was gebleken tijdens de heenreis en de diepte meter werd nauwlettend in het oog gehouden. Na 1,5 uur langzaam varen waren we weer in het diepere water van de Saloum. Voorzichtig zoeken we een weg naar een ankerstek bij Dionouar, het liefst in de beschutte Marigot de Gokhur. Als de diepte meter wederom 2 meter en minder aanwijst vinden we het genoeg, retour naar dieper water en op anker voor de nacht, morgen zetten we koers naar Gambia besluiten we.
Na een uurtje komt er een piroque voorbij die we vriendelijk begroeten en mee aan de praat raken. Het is Momo, op zoek naar zijn vis kooien, hij heeft een restaurant verderop in de kreek, No Stress is de naam. Of hij ons de weg kan wijzen vragen we. Geen probleem, ik kom zo terug is het antwoord.
Inmiddels liggen we op anker tegenover zijn restaurantje. Hebben we de route in de GPS staan, een avondje gezellig zitten kletsen bij het kampvuurtje van Momo en Wasa en samen met hen plannen gemaakt voor nog een paar dagen Senegal. We gaan eten bij restaurant No Stress, mogelijk les krijgen in koken op zijn senegalees, Dionouar bezoeken, in de mangroves kijken naar het oesters plukken en wie weet een begeleide tocht over de kreken binnendoor naar de Bandiala en Gambia.
Momo van restaurant No stress wijst de weg


022==110212==18:00UTC==Positie:=13=54,5N==016=43,5W==Marigot=de=Gokhor==
Ernie krijgt haar sjaal als hoofddoek opgeknoopt
In de ochtend gaan we naar "No Stress" om te zien wat de dag brengt. Wat ons betreft Dionouar bezoeken en een maaltijd. Momo heet ons welkom, hij wil van zijn tent een bekender restaurantje maken en op termijn een kleine lodge. Al snel staan we binnen in zijn hutje waar, hoe kan het ook anders, soeveniers te koop zijn. Met charme weet hij ons in te palmen en we openen zijn business als "eerste klanten". We gaan met zijn piroque naar de overkant van de kreek om Dionouar te bezoeken. Regelmatig gaan we een huis binnen om familie te groeten. Stenen huizen, plavuizen vloer, kale muren, matras in de hoek, veel meer is het allemaal niet. Ook een aantal cooperaties van werklui en vrouwen van het dorp met toeristen spul prijst hij aan. Een vrouwen project waar oesters gekookt en gedroogd worden bezoeken we wel en met meer interesse. In alle huishoudens en projecten blijft bijna ongemerkt geld van ons achter. Het gaat, voor ons, om kleine bedragen maar het zijn alles bij elkaar wel veel adressen. We kopen een zak snoep met 50 lollies die in een mum van tijd verdwenen zijn naar de kinderen rondom ons. We vragen naar de kruiden en spulletjes voor het eten. Ze worden gekocht, maar met een flinke fooi merken we, want een van de dames blijft maar zakjes aangeven terwijl Momo zegt dat het zo wel goed zit. Het is voor het eerst dat we ons zo op sleeptouw laten nemen, doorgaands doen we dit soort uitstapjes zelfstandig.
Terug bij "No Stress" wordt er aan het bereiden van de maaltijd begonnen. Voor ieder 2 flinke vissen, rijst, een saus van ui, flink wat mosterd, peper, piment, citroensap wat water en boullion krijgen we geserveerd met een koele drank van de Baobap vrucht. Het smaakt prima, in een relaxte sfeer en een mooi uitzicht. Om de dag af te sluiten en te weten waar we aan toe zijn vragen we om de kosten. Als het allemaal redelijk is willen we graag een weekje blijven. Momo begint met dezelfde insteek, hij wil een prijs afpreken voor 5 dagen met twee maaltijden per dag. We zeggen dat een maaltijd wel genoeg is, want het was een flink bord vol. OK, no stress, CFA 15.000,-- per persoon. We vragen bevestiging van de hele rekensom, 5 dagen, 2 personen, voor CFA 15.000,- ? Wassa, die het eten verzorgde, zegt wat tegen Momo. Nee, nee het is CFA 15.000,-- per dag voor 2 personen. Spraakverwarring, taalbarrieres, frans, engels en lokale taal gaan door elkaar. We maken duidelijk dat we dat echt niet kunnen en willen betalen. Een luxe restaurant kost CFA 4.000,- en dit is echt wat anders. Wij zijn gewend zelf te koken of eten in tentjes voor CFA 500,- tot max CFA 1.000,- per persoon.
Jammer want we hadden een week zaken kunnen doen en we hadden een positief verhaal kunnen vertellen over "No stress" melden we nog. Helaas als dit je prijs is eindigt het hier. Eenmalig CFA 10.000,-- (15 euro) betalen we en Erik laat zijn lege portemonnaie zien.
Morgen anker op en weer verder.


023==130212==04:00UTC==Positie:=12=41,5N==016=55,5W==Banc=du=Large==
Nog voor zeven uur 's-morgens was het anker op. Met de laatste stroom mee varen we, met behulp van de GPS in "track back" mode, door de diepere getijde geul de Marigot de Gokhor uit naar het ruimere water van de Saloum monding. De GPS slaat in zijn geheugen de gevaren tracks op. Via de optie "track back" maakt de GPS automatisch een serie waypoints aan, zet deze in een route en terug varen over precies hetzelfde spoor als de heen weg is dan eenvoudig. Maar let op dit werkt alleen als de gevaren track nog in het geheugen zit. Als we langere tijd op anker liggen gebruiken we de GPS ook als "anker alarm". Hierbij gaat er een alarm af als we teveel van positie veranderen, door bijvoorbeeld een krabbend anker. Na een paar dagen op anker zit het geheugen vol met posities van rondom de ankerplek, de laatste 1024 posities worden onthouden en om de 5 minuten worden de posities opgeslagen.
De gehele geul was dieper dan 2 meter tijdens het laagwater dat wij er doorheen voeren. Maar ja je moet natuurlijk wel eerst weten waar de geul ligt. De pilot (RCC West Africa) is hiervoor helaas niet de beste bron, regelmatig is de informatie verouderd. Ook de digitale en papieren kaarten hebben oude informatie, de beste en meest recente navigatie tips komen van de lokale vissers die dagelijks in deze gebieden varen. Later zullen we onze gevaren tracks in de Saloum, Casamance en Gambia op onze site zetten zodat andere zeilers deze kunnen gebruiken. Als navigatie programma gebruiken we OpenCPN, hierin kunnen makkelijk de routes als gpx bestanden worden ingelezen. En voor de liefhebbers is er het programma GPSBabel hiermee kunnen de tracks naar bijna willekeurig ieder ander format omgezet worden.
We varen afwisselend op zeil en motor over een rustige zee. De hoeveelheid visstaken en boeien vallen mee en we zien de gehele tocht piroques met vissers. De zee is hier tot circa 10 Nm uit de kust slechts 10 meter diep en dat zijn waarschijnlijk aantrekkelijke visgronden. Ook 's-nachts blijven er piroques rondom ons. Ze zijn schaars verlicht, soms zien we het open vuur van de kleine BBQ die ze bij zich hebben om iets warms te drinken of eten te maken. Gelukkig zijn ze makkelijk wendbaar en we lijken geen last van elkaar te hebben.
In de vroege ochtend komt de maan op en deze verlicht de horizon van achter een gebroken wolkendek. De temperatuur is een koude 23 graden en er hangt wat vochtigheid in de lucht. Met 3-4 knoop op het log schommelen we de nacht door richting uiterton van de Casamance. Daar komen we dan met daglicht en inkomend water aan is de verwachting.
Gabber op anker in Marigot de Gokhur
Onderzeil met verlichting van de maan


024==150212==18:00UTC==Positie:=12=35,4N==016=16,5W==Zinguichor==
Veerdienst Dakar-Ziguinchor
Na een nachtje over nabij Ariandaboul op de rivier de Casamance liggen we sinds gister namiddag op de ankerplaats bij Ziguinchor. De hele tocht op de Casamance is circa 35Nm en het is wel zo gemakkelijk om alleen te varen als je de getijde stroom mee hebt. Beide dagen varen kwamen we veel dolfijnen tegen. Ons nachtje over bij Ariandaboul was temidden van een groep van 32 pelikanen en een hoop spartelende vissen. Er sprongen er zoveel het water in en uit dat het een geluid gaf als van een kabbelende beek. Het leek er op alsof de Gabber in het favoriete fourageer gebied van de pelikanen lag, alhoewel we ze niet veel hebben zien eten. Op onze tocht naar Ziguinchor passeerden we ook het "Iles aux Oiseaux' (eiland met de vogels) dat zijn naam eer aan deed met onder andere meer dan 500 flamingo's. De vaargeul was wat ver weg van de roze gekleurde steltlopers, maar met de verrekijker was het een mooi uitzicht.
Vanmorgen kwam de veerpont uit Dakar langs varen. In 2002 plaatste deze veerpont zich als tweede op de bedenkelijke lijst van meeste slachtoffers tijdens een zee ramp. Van de 1860 passagiers overleefden er het slechts 64 toen de boot omsloeg voor de Gambiaanse kust.
We maken gebruik van de drijvende steiger van hotel Kadiandoumagne, wat letterlijk een hoop gemodder scheelt tijdens laagwater als we bij het, uit de pilot, bekende hotel Le Perroquet zouden aanmeren. Voor ons ligt de Butterfly van Louis en Marie die we nog vanuit Dakar kennen, helaas zijn ze niet "thuis".
Zeilende piroque     Zeilende piroque     Landingsplaats voor de bijboten


025==170212==18:00UTC==Positie:=12=35,4N==016=16,5W==Zinguichor==
Louis en Marie van de Butterfly waren over land een paar dagen naar Gambia vandaar dat ze niet thuis waren. Inmiddels hebben ze ons weg wijs gemaakt in Ziguinchor, het toeristenbureau, een echte supermarkt en wat tentjes voor eten en drinken. Gisteravond gingen we een biertje drinken, wij dachten in een bar aan de waterkant verderop in de straat. maar het was bij Cher Liliane een tentje dat meer op een gewoon woonhuis leek en dat wat verder van de verharde weg en drie keer de hoek om was. Zoiets vind je niet zelf. De bediening was door Liliane die in een rolstoel zit. Een stoeltje extra pakken en tafeltjes verschuiven was geen probleem voor haar evenals de bediening doen. Indrukwekkend met het gemak en het gewoon doen waar mee alles gebeurde. Later op de avond lopen we door naar de lokale variant van de shoarma tent voor broodje gebakken ui en vlees.
We zitten duidelijk een stuk meer het binnenland in dan we gewend zijn. De temperaturen stijgen dagelijks naar boven de 30 graden en anders dan aan zee is er geen verkoelende wind. De warme maaltijd hebben we al een keer naar het middag uur verplaatst zodat we de kajuit niet nog een keer warm stoken met koken en afwas zo voor het slapen gaan. Ook gebruiken we nu de klamboe tegen de muggen die in de avond komen. De klamboe hangt over de bimini en schermt de hele kuip af. Hierdoor kunnen we de kajuit 's-nachts open houden en zelfs tot laat in de avond in de relatieve koelte buiten zitten.
Het is verkiezingstijd in Senegal. De zittende president, 85 jaar, wil voor een derde termijn gaan en daar is niet iedereen blij mee. Het hotel waar we tegenover liggen was gisteren de uitvals basis van campagne activiteiten van een van de president kandidaten. Grote auto's, geluidsinstallaties, campagne medewerkers in T-shirts met portret, en we meenden zelfs de kandidaat zelf te zien, er liep tenminste iemand die aardig op het portret van de T-shirts leek. Geen idee waar de politieke strijd in detail over gaat en wat de kandidaten voor hebben met Senegal. Maar het is bijzonder om democratie en verkiezingen op zijn Afrikaans van dichtbij te zien.
Voor de oplettende ogen is meer te zien. In Dakar zagen we al propaganda voor de militairen die Senegal mijnen vrij proberen te maken. Hier in het Casamance gebied schijnen ze langs de weg te liggen. Ook zijn hier verschillende hulp organisaties actief als UNAID, Rode Kruis, etc.. Ze zijn herkenbaar aan hun witte 4WD auto's met luxe uitstraling en antenne sprieten. Deze verkiezingsperiode is ook de gelegenheid voor de afscheidingsbeweging in de Casamance om van zich te laten horen. In december en onlangs waren er aanslagen tegen lokale militairen. Dat geeft een wat andere kijk naar de militaire pick-up's met zware mitraillieurs die gisteravond voorbij reden. Maar reizend over het water zoals wij doen ontgaat het meeste je. De politieke strijd en meningsverschillen zijn onderling. Wij blijven graag geziene toeristen.
We nemen de warme maaltijd als lunch, 1,5kg garnalen en een fris wit wijntje
Louis en Marie komen op de koffie


026==190212==18:00UTC==Positie:=12=35,4N==016=16,5W==Ziguichor==
een van de vele winkeltjes op de markt
wever en weefgetouw
onze shoarma tent
In de ochtend zijn de temperaturen aangenaam om te wandelen. Vanaf de rivier zijn we over de met asfalt verharde wegen naar het centrum van Ziguinchor gelopen. Op de gezellig rommelige drukke markt Marche Saint-Maur-de-fosses liggen bij de groenteafdeling uien, tomaten, witte kolen, aubergines, wortelen en sperziebonen, retisch, kleine preitjes en bosuitjes en een of andere sla. Heel soms zijn er courgettes en we zagen nu ook een stukje pompoen van bedenkelijke kwaliteit. Veel stalletjes met alleen maar sinaasappels of alleen pinda's te koop. Deze laatste worden in piepkleine plasticzakjes te koop aangeboden. Het zijn allemaal vers produkten uit eigen land, uitgestald door tientallen vrouwen op een doek op de grond. Na de markt zoeken we het gebouw van de Alliance Franco-Senegal dat helaas op zondags gesloten bleek te zijn. Via de ruim opgezette wijken Boucotte centre, quest en nord lopen we retour naar de oever van de Casamance. We paseren een drietal handwerkslieden die in de schaduw van een mango boom met kleine weefgetouwen aan het werk zijn. Vol bewondering kijken we naar hun werk, vanuit schier oneindig vele lossen draden maken ze via het strak gespannen weefgetouw zwart/wit geblokte stof.

Onderweg zien we verschillende posters van de verkiezingstrijd die gaande is in Senegal. Een groep jonge jongens op skates delen posters uit van een vrouwelijke kandidaat. Het is Dioma Diakhata, een bekende stylist en mode ontwerpster, ze doet voor de "partij van werklozen" en "beweging voor democratie" een gooi naar het presidentschap. Niet veel later komen we haar in het echt tegen. Zwaaiend vanuit een luxe auto en omringd door lijfwachten. Voor en achter haar een groep van enthousiaste jonge campagne medewerkers op de fiets met frisse witte T-shirts met haar foto er op. Ook wij krijgen een pamflet uitgedeeld, op de foto is ze duidelijk jonger dan in het echt, het is en blijft politiek.

Bij onze favoriete shoarma tent eten we een broodje. Erik neemt een foto van de uitbater en vraagt of hij er een van ons wil maken. Oeps, dat was waarschijnlijk de eerste keer dat de beste man een foto-camera in zijn handen had. We hebben een foto, beetje onscherp, maar een mooie herinnering.
Terug bij de bijboot zien we dat hij volledig leeg gelopen is. Een lijmnaad van de tubes heeft over 20cm geheel losgelaten. Gelukkig kunnen we met Louis van de Butterfly meevaren en ook de franse buurman met dinghy en buitenboord komt te hulp. Echter zijn boot is ook lek, op twee punten in de vloer stroomt het water naar binnen en een van de tubes heeft een gevaarlijk opzwellende plakker die al sist. Met onze bijboot op sleeptouw weten we, met kletsnatte voeten, bij de Gabber te komen. Via de schoenreparatie meneer hebben we lijm gekocht en inmiddels ligt de bijboot geplakt en al aan dek.
pamflet Wade grafitti voor Macky pamflet Tanor
pamflet Mouleen verkiezingstournee Mouleen


027==220212==13:00UTC==Positie:=12=35,4N==016=16,5W==Ziguichor==
We maken ons klaar om de Casamance weer te verlaten, ons hoofddoel een stempel in het paspoort is gelukt. De pilot vermeldt dat dit in een kantoor in de stad kon gebeuren. In het halletje zat een jonge man met een duidelijke opdracht, "zorg dat niemand me lastig valt". Dus werden we weggestuurd want hier was het niet, "ga maar naar het consulaat". Op straat ontmoeten we Louis en Marie die ook nog naar een stempel op zoek zijn. We spreken een politie man aan voor het politie bureau, in het politie bureau worden we vriendelijk doorverwezen naar het kantoortje waar we weggestuurd waren. Een tweede poging brengt ons een deur verder. Een keurig airco kantoortje, TV aan, druk aan het werk achter de PC, goed in de kleren en gelukkig spreekt de official ook engels. Voor een stempel moeten we naar het vliegveld. Als ik mijn verbazing uitspreek, omdat we toch per boot gekomen zijn, krijg ik uitleg: "ik ben de baas van dit kantoor en als ik zeg dat het zo is, dan is het zo'. Tja, daar kan ik als domme toerist weinig tegen in brengen en bedank hem vriendelijk voor de informatie. In het halletje spreken we onderling op verbaasde toon maar worden door de jonge man verzocht minder lawaai te maken. Met de taxi gaan we naar het vliegveld, zien we gelijk weer wat meer van Ziguinchor. Daar krijgen we zonder problemen een stempel in het paspoort en natuurlijk wordt er weer een papier ingevuld met van alles over de boot.
Nu we toch in de buurt van Alliance Franco-Senegal zijn nemen we een kijkje en drinken wat in de tuin annex restaurant. Gelukkig hebben we een reserve bijboot waarmee we naar de kant zijn gegaan, als we terug aan boord komen zien we dat de lijm van de schoenmaker die we gebruikt hebben om de Dinghy te repareren niet gewerkt heeft. Op aanraden van een franse zeiler gebruiken we sicaflex voor de reparatie omdat er in Senegal-Ziguinchor geen goede lijm te koop is. Deze tweede poging lijkt succes voller.
Bij hotel Kadiandoumagne vullen we de water voorraden weer aan. Dit kan tussen 10:00-11:30 en 15:30-17:30, dan heeft het bedienend personeel van het restaurant tijd om te helpen. Ook kan je er tegen vergoeding douchen of het zwembad gebruiken. En ze hebben Wifi, dus op ons Picasa album staan weer nieuwe foto's.
Hotel Kadiandoumagne, met uitzicht op de Gabber
Bijboot lek op de dinghy steiger Alliance Franco Senegal Reserve bijboot


028==220212==21:00UTC==Positie:=12=35,5N==016=23,9W==Casamance==
Zons ondergang op Casamance
Stilte, af en toe een zuchtje wind, samen met het afgaand tij goed voor 1 a 2 knoop vaart waarmee we achter ons fok de rivier afzakken. Over bakboord zien we een paar honderd flamingos fourageren, heel veel grote kwallen passeren links rechts van de boot, steeds springen er vissen uit het water. Op de stuurboords wal staat een schamel afdakje waar een visser overnacht. We zien hem niet maar horen hem zingen, geluid over water draagt ver, we genieten nog lang van zijn zang.
Om 18.30 zoeken we een ankerplekje, we naderen voorzichtig de wal, hoewel we steeds dichter bijkomen gaat de diepte van 7 naar 9 meter. We durven niet nog dichter bij te komen want misschien loopt de oever wel heel stijl op. Dan maar in 9 meter diepte het anker er in. We liggen voor een slaapplekje van een visser zien we. Hij duwt net zijn boomstamkano het water in, zwaait vriendelijk naar ons en peddelt weg. We eten in de kuip en installeren ons daarna met verrekijkers aan dek. Heel veel witte reigers, vijf vissende en ruzie makende ijsvogels, een yellow billed stork (een ooievaar met een gele snavel), lepelaars, purper en zilver en blauwe reigers, een afrikaanse aalscholver, van hem zie je alleen zijn lange nek boven het water uitkomen, het heeft meer weg van een slang die zich op richt. In het nederlands wordt hij ook wel slange hals vogel genoemd. Opeens zien we op de oever twee gekke beesten lopen, Erik denkt een otter of een mangoose. Ze lopen op vier korte pootjes , hebben een spitse snuit, de lengte van een middelgrote hond en een staart als een Varaan, maar dan in verhouding met zijn lengte.
Nadat de zon onder gaat wordt het snel donker, we zitten nog steeds in de kuip te luisteren naar de geluiden van krekels en vogels. In het donker komt de visser al zachtjes zingend terug gepeddeld, wat een wonderlijk leven,denken we, zo helemaal alleen. Maar wat een heerlijk plekje.


029==230212==21:00UTC==Positie:=12=34,8N==016=42,9W==Casamance==
Om 8.45 gaan we ankerop, tot 9.30 op de motor want vanaf dan komt er pas, zoals gewoonlijk, de wind. Om 11.45 lopen we nog maar 0,5 knoop omdat de stroom te sterk tegen staat. Plons, het anker er in en tijd voor een filmpje en wat eten. 14.30 staat de eb weer door, jammer genoeg is het inmiddels, ook weer als gewoonlijk, windstil dus verder op de motor. Dichter bij de kust komt er weer genoeg wind en gaan we verder op de fok.
We zien in de verte een speedboot met blanke toeristen in volle vaart rondjes draaien, dichter bij gekomen zien we dat ze om een school dolfijnen draaien. Of de dieren het prettig vinden is de vraag maar ze springen het water uit en wij kijken mee met de show. Als ze vertrokken zijn worden we van achteren benaderd door een speedboot, vijf man er in. Ze komen, ook al in volle vaart, naar ons toe. Uniforms, mitrailleurs en een zender, dat maak je in Nederland toch niet mee. Het is de Marine en ze willen onze papieren zien. Waar we vandaan komen, waar we naartoe gaan en hoelang we al in Senegal zijn. Alles is in orde, ze wensen ons een goede reis. Ernie roept nog "maak een foto", maar dat vindt Erik geen goed idee.
Bij de monding van de Casamance gaat het anker er voor de nacht in, morgen om 12.30 UTC is het hoog water en ook hoog tijd om na 2 maanden afscheid te nemen van Senegal. Morgen zetten we koers naar het noordelijker gelegen Gambia, 86 mijl te gaan.
Dolfijnen op de Casamance


030==240212==21:00UTC==Positie:=12=34,8N==016=42,9W==Atlantic=coast=Senegal==
De ochtend brengen we hevig schommelend, door de wind tegen tij situatie, achter ons anker door. Bij de eerste signalen van kentering gaan we anker op, het zicht is niet geweldig omdat er veel zand in de lucht zit. Zelf vis vangen lukte niet op de heen weg, op de terug weg maken we het ons gemakkelijker. Met het laatste Senegaleze geld kopen we op zee van een passerende visser 2 flinke vissen. Ze zien er uit als meervallen, maar dan de zoutwater variant en een doorn op de rug. Ze worden aan vislijnen gevangen, die waarschijnlijk een nachtje uitstaan met aas aan haken. Het zijn typische bodem eters, de ruime bek zit aan de onderkant en ze hebben baarddraden om de bodem af te tasten. De weinige graten zijn meer benig dan graat, achter de kop zit een vlezig lijf met een stevige ruggegraat. We knippen eenvoudig filet stukken langs de zijkant van de ruggegraat. Daarna deppen in grove maismeel en wat kruiden en dan bakken in een laagje olie. Pas als de vis vanzelf loskomt van de pan omdraaien. Met de lunch eten we een vis de andere bewaren we voor morgen.
We zijn inmiddels al een paar uur onderweg en varen scherp aan de wind. De koers is niet belopen dus maken we slagen naar noord toe. Met een snelheid van 3-4 knoop op het log is de verwachting dat we morgen pas in de namiddag kunnen ankeren nabij Banjul. Hopelijk draait de wind vanacht zodat we een beter belopen koers kunnen voeren.
Zeemeerval


Zeemeerval Zeemeerval Zeemeerval


031==260212==12:00UTC==Positie:=13=26,5N==016=34,6W==Half=Die==
Zeemeerval
Zee vissen vanuit een piroque
De tocht van de Casamance naar Banjul duurde 31,5 uur en op het log schreven we 111Nm bij. De heersende wind was te noordelijk om al kruisend te zeilen en een beetje voortgang te maken in de gewenste richting. Met de motor rustig bij we kwamen voor kort voor zonsondergang aan bij de inloop van de Gambia rivier. Onderweg was het rustig met vissers en hun vistuig. s-'Nachts was het donker door het ontbreken van een maan en wat je niet ziet is er niet lijkt dan een geruststelling.
Nabij de Bijol Islands, dichtbij de kaap van Banjul, kwamen we weer veel zeegaande piroques tegen. Een aantal was druk bezig om de netten binnen te slepen op de handkracht van de voltallig bemanning terwijl een tweetal zorgt voor het hozen van het binnenkomende water. De piroque hangt dan angstig schuin in het water en je ziet de vissen al in het net spartelen. Andere piroques waren nog opzoek naar een school vis. Voor op de punt een paar man op de uitkijk, in het midden van de boot een stuk of 10 man wachtend tot het net overboord kan, achterin de stuurman die een simpel roer bediend terwijl een 15-30 pK buitenboord voor de voortstuwing zorgt.
Twee jonge vogeltjes (Quelea quelea - red billed quelea ?) vonden de Gabber als toevlucht, ze bleven bij ons tot op de ankerplaats. Pas de volgende morgen vlogen ze weg om de oever te bereiken. Helaas was er een zo uitgeput dat ie zelfs deze laatste honderd meter niet kon overbruggen en viel in het zeewater.
Gister avond kon pas om 20:30 kon het anker er in. Met de schijnwerper zochten we de juiste plek en konden zo onverlichte geankerde marine schepen, wrakken en vervallen steigers goed ontwijken. We liggen nu bij "Half Die" tegenover de marine. Een van de marine mannen zorgt voor transport naar de oever en begeleide de bemanning van de andere nederlandse boot (Horizon) die hier ligt zaterdags langs de immigration, havendienst en douane. Morgen gaan wij de kantoren langs.
De wijk waar we tegenover liggen dankt zijn naam "Half Die" aan een cholera epidemie in 1869 waarbij de helft van de bevolking om kwam.


032==270212==12:00UTC==Positie:=13=26,5N==016=34,6W==Half=Die==
Over de inklaringsprocedure in Gambia doen vele verhalen de ronde. In de pilot en in verslagen van zeilers komen steeds geld en de "presents"/"cadeautjes" naar voren waar de officials om vragen. Wij vinden dat altijd ongemakkelijke situaties. cadeautjes geef je aan iemand die je kent, die iets leuks, iets extra gedaan heeft maar niet aan officials die hun werk naar behoren doen. En al helemaal niet als er een soort "moeten" achter zit op de manier van "jij krijgt pas een stempel als je mij ook wat geeft". Met grote argwaan en een lichte geirriteerdheid begonnen we vandaag de inklaringsprocedure.
Gisteren had Erik een dagje mee gelopen met de bemanning van de Horizon en de behulpzame Alioh Gibba van de marine. Vandaag zou hij ons langs de kantoortjes leiden voor de inklaring. Op maandag morgen was het een flinke drukte op alle kantoren, maar met de hulp van Alioh stonden we doorgaands zonder wachten bij de juiste official die bereidwillig meewerkte. Eerst bij immigration langs voor een stempel in het paspoort voor een verblijf van 30 dagen. Daarna door naar customs, hier werd een vragenlijst ingevuld en kopieen van paspoort en de bootpapieren afgegeven, nog even een echtheidsstempel van de Gabber er op en het papierwerk was klaar. Dan door naar de "buitendienst" van customs, deze willen de boot inspecteren, prima loop maar mee is het antwoord. Eh nemen we geen auto/taxi het hele haventerrein over ? vraagt de beambte nog, nee hoor even lopen en dan met de kleine boot naar de Gabber is het antwoord van de marine man en wij knikken instemmig. De Gabber is keurig opgeruimd, van alles (pen, potlood) maar 1 exemplaar in zicht en geen rondslingerende dure of leuke dingen als PC's, fotocamera, geld, zakmes, aanstekers, etc. De beambte doet zijn rondje in de kleine ruimte, vraagt de kastjes te openen en Erik vertelt wat er in zit. Slechts de praktische nautische spulletjes noemt hij op, om duidelijk te maken dat hier niets te halen valt. Het is de official helder, hij gaat verder met het papierwerk en vult de datum, tijd en naam in van zijn inspectie. Hij mompelt nog zacht iets als "no presents for customs ?" maar Erik negeert dit en bedankt voor het invullen van de papieren. Dan klimt hij naar buiten, nogmaals mompelt hij iets binnenmonds als "when there is no present then I can go". In de kuip kijkt hij nog met een vragende blik naar Ernie. Maar die geeft slechts een glimlach retour. We vragen of het zo klaar en geregeld is en of we de Gambia rivier kunnen opvaren. Ja hoor geen probleem, alles is klaar, immigration en customs en meer is niet nodig. Wij noemen nog iets over een "cruising permit" maar de customs man en de marine man reageren afwijzend, niet nodig, "you are free to go".
Zonder "presents" of geld te moeten betalen zijn we binnen 2 uur tijd door de inklaringsprocedure. Inderdaad Gambia "The smiling coast of West Africa".
Gambia gastenvlag en inklaringsvlag in het wand van de Gabber
Gambia Navy, erg vriendelijk en behulpzaam


033==290212==18:00UTC==Positie:=13=27,8N==016=37,7W==Oyster=Creek==
Via een smalle ondiepe kreek van Half Die naar Oyster Creek
Via mangrove kreek van Half Die naar Oyster Creek
De watervoorraad kunnen we aanvullen met de watertap bij Half Die vertelt Alioh. Terwijl Erik diesel haalt vult Ernie de jerrycans en spoelt de was uit. Opeens staat er een boze meneer van de beveiliging voor haar neus die zegt dat er niet zomaar water gepakt kan worden. Hij wil geld hebben, geen probleem zegt Ernie draait meteen de kraan dicht maar negeert hem verder. Als Erik terug is en we onze dinghy inladen zegt de beveiligingsman dat hij 8 euro wil voor de 40 liter water. We verontschuldigen ons dat we niet wisten hoe het water gerelegd was en melden dat zijn prijs belachelijk veel is waarop hij vraagt wat we dan wel willen betalen. "Het gaat er niet om wat we willen betalen maar wat de regels zijn" zegt Erik. Daar heeft de man geen antwoord op want er zijn geen regels en hij druipt af.
Samen met de Horizon zijn we gisteren via de noordelijke mangrove kreek Chitabong Bolon van Half Die naar Oyster Creek gevaren. Omdat de Gabber minder diep stak gingen we voorop. Op de aanwijzingen van de RCC West Africa pilot zoeken we afwisselend tussen midstrooms, bak of stuurboordswal het diepere water op in de geul. Meestal is het dieper dan 3 meter maar bij zijkreken, oversteken of bochten is het even zoeken naar water onder de kiel. Het is een gerustelling dat er een boot achter ons zit, bij vast lopen zijn we dan snel geholpen. De hele tocht is 4,5 Nm en we varen/doen er de laatste 2 uur voor HW over. De kreek is niet meer dan 20 meter breed, we varen continu tussen de mangroves met zilverreigers, pelikanen en ijsvogels.
Op Oyster Creek zien we de boot van Per snel liggen. We gooien ons anker ten zuiden van de I Li in het water, meer ten noorden zouden nog een aantal wrakken onderwater liggen. Al snel komen Per en Ebro in de dinghy aanvaren, we hebben elkaar een paar weken niet gezien dus er is veel bij te praten.
Vandaag hebben we met Ebro (Gambiaan die als nachtwacht op een van de boten past) en Per als gids de USB UMTS dongle (voor internet op de PC) simlock vrij laten maken, een prepaid kaart gekocht voor het lokale netwerk en een goed gesorteerde supermarkt bezocht. Gelijk werden we wegwijs gemaakt in het lokale openbare vervoer, verzamelbusjes DL 10,- pp (0,25 euro) voor transport van Denton Bridge naar Serrakunda en een gele taxi DL 7,-- pp voor vervoer binnen Serrakunda. Altijd handig om tips te krijgen van mensen die er al wat langer zijn.


034==010312==18:00UTC==Positie:=13=27,8N==016=37,7W==Oyster=Creek==
Gisteren de weg geleerd, vandaag zelfstandig op pad. We hebben een boodschappenlijstje voor de versmarkt en de supermarkt. Op de versmarkt is het weer de vertrouwde drukte van honderden stalletjes en uitgespreide etenswaar op doeken op de grond. Er is een ruime sortering van allerlei lokaal verbouwde groente. Wij kopen, tomaat, komkommers, aubergines, fles pompoenen, pepers en uien. En iets wat we niet kennen maar gevraagd hebben hoe het klaargemaakt moet worden. Er is ook veel vis te koop, zelfs gerookte haring en kabeljouw, maar wij nemen een gerookte "catfish" mee. Catfish is de lokale naam van wat we een paar dagen geleden voor het gemak maar zee meerval noemden. Alle producten liggen gesorteerd kwa maat en kwaliteit bij elkaar in stapeltjes van ronde bedragen, 5-10-20 Dalasi (12-25-50 Euro cent). Bij de meeste groente vrouwtjes krijgen we het stapeltje mee, slechts een enkeling probeert meer winst te maken door inplaats van een stapeltje slechts 1 exemplaar te geven.
We lopen van de versmarkt naar de Kairaba supermarkt in de gelijknamige avenue. Onderweg zien we reclame voor het Tiloo Solar project. We zijn dorstig en lusten wel een door de zon gebakken cake, want die verkopen ze in het restaurant volgens de reclame. We slaan de korte rondleiding af, we willen slechts even in de koelte zitten met een drankje. Morgen gaan we terug voor de lange rondleiding inclusief "cook your own traditional African meal with the power of the sun".
Eenmaal aan boord proberen we alle voorraden weer op te bergen. De bergruimtes zijn de afgelopen 2 jaar eigenlijk continue aangevuld en we hebben vermoedelijk voor ruim 2 maanden eten aan boord. Erik gaat tijdens hoog water via een zijkreek naar het benzine station om diesel te halen, dat scheelt een stuk lopen met jerry-cans.
Van Per hadden we gisteren vruchten gekregen van de Baobap boom. Als je het witte schuimige vruchtvlees oplost in water heb je een verfrissend drankje. Vruchten open breken, witte schuim eruit halen, in een pan doen met kokend water 5 minuten rustig laten koken en roeren zodat het schuim op lost. Eventueel hibiscus bloemen toevoegen en suiker, laten afkoelen. Zaden en draden verwijderen, het dikke sap wat overblijft verdunnen met bronwater. Koel serveren.
Vrucht van de Baobap boom, open maken en het witte schuim eruit halen
Baobap schuim met hibiscus bloemen (bisap) zachtjes aan de kook brengen en schuim oplossen


035==030312==18:00UTC==Positie:=13=27,8N==016=37,7W==Oyster=Creek==
Zonove: zwarte bak, glasplaten, Alu folie maken een oven to 170 Celsius


Schotel van circa 1,5 meter centreert het zonlicht tot boven de 250 Celsius
Zoals gezegd zijn we bij het Solar Project TiLOO in de leer gegaan voor Afrikaans koken en bakken op zonne energie. Van 9:00 tot 15:00 uur waren we lekker aan het kokkerellen in de keuken van het project onder begeleiding van Lisa en Fatima. We begonnen met de voorbereidingen voor zoet brood en cakes bakken en daarna groenten snijden en stampen voor een Afrikaanse "Fish bullet stew", visballen stoof schotel.
Nadat al het deeg gemixed, gekneed en in vormpjes was gedaan was het de beurt aan de zon om de klus af te maken. Zie ons Youtube filmpje voor het hele verhaal en de recepten, Een slimme constructie van een zwarte bak met glasplaten en een reflectie scherm van Alu-folie vormde de oven op zonne energie. De temperatuur in de oven loopt op tot 170 Celsius. Een prima temperatuur voor het bakken van brood en cakes. In het project maken ze ook droogtunnels, stevig plastic als een tunnel boven een langwerpige tafel, aan een zijde gaas aan de andere kant een computer ventilator die zijn stroom krijgt van een kleine zonnecel. Prima constructie voor het drogen van fruit (banaan, mango, kokosnoot) zodat het voor langere tijd bewaard kan blijven. Zie de site www.solarfood.de voor alle modellen.
De visballen met pittige saus werden gemaakt van rauwe gemalen vis gemengd met groenten, kruiden (o.a. afrikaanse dilo bouillon blokjes en zakjes tak) en bloem. Alles natuurlijk na het snijden flink fijn stampen in de Afrikaanse keukenmachine, de pilo. De balletjes waren circa 4cm in doorsnee en werden gefrituurd in olie. Voor het frituren gebruikten we een houtskool vuurtje maar het indikken kon gemakkelijk op de parabool cooker. Door de wind werd de pan in de cooker te snel afgekoeld om te kunnen frituren, maar koken was geen probleem.
Om half drie was de maaltijd klaar; visballen in stoofpot, witte rijst, gekookte casave/aubergine /pompoen/bittia-tomaat, witte kool en nog een groene dressing van gekookte bisaap bladeren ingedikt met okra poeder.
Wij hebben enorm genoten van deze dag en gaan met meer kennis van zaken de lokale versmarkten weer op. Het schijnt dat je verse vis gewoon op de markt kunt laten malen met je meegebrachte groenten. Verbaasde blikken van Lisa en Fatima dat we dat niet wisten. Voor op zee hebben we een roerzeef waarmee het ook moet lukken. Wat ons betreft een absolute aanrader zo'n kookworkshop voor iedereen die Gambia bezoekt.


036==060312==18:00UTC==Positie:=13=27,8N==016=37,7W==Oyster=Creek==
Onderweg naar het Solar Project TiLOO was Ernie gevallen. Op de dag zelf was het nog te doen, maar eenmaal terug aan boord begon de knie flink op te zwellen en was lopen pijnlijk. Om te herstellen zijn we daarom nog steeds in Oyster Creek in plaats van verder de rivier op te zijn gevaren. Van Jaqueline van de Horizon die verpleegster is kregen we de tip om 's-nachts, naar oud Chinees gebruik, de knie in te pakken in koolbladeren en een zwachtel. Overdag koelen we de knie met een natte washand. Inmiddels zijn we twee dagen verder en de rust, de koolbladeren en het koelen geven resultaat, de knie is een stuk dunner.
Gister avond hadden de vissers, toeristenboot bemanning en eettentjes een BBQ georganiseerd voor de zeilers. We liggen hier met 4 bewoonde boten (Spaans, Zweeds, Nederlands 2x). Helaas kon Ernie niet mee de kant op en moest Erik voor twee eten. Een flinke barracuda, salade, garnalen, patat en een achtergrond muziekje van Djembe. Rondom een kampvuurtje ging de avond verder met veel getrommel, dans en zang. Er was slechts één Djembe trommel, maar op jerry cans en lege flesjes kan je ook muziek maken. De mannen hadden er plezier in, in het refrein van het gezang waren regelmatig de namen te horen van de zeilers. Dan wordt het tijd om je beste beentje voor te zetten voor ze nog meer gekheid met je maken in hun lokale taaltje, en zelfs Erik danste Afrikaans mee rond het vuurtje.
Met het QCell UMTS abonnement hebben we ook het filmpje van het maken van Fish Bullet Stew op Youtube gezet, zie ons Youtube kanaal. Omdat we de kaart opgewardeerd hadden kregen we een weekend gratis bellen en 500 SMSjes binnen het QCell-netwerk, helaas slechts voor telefoonverkeer en niet voor data verkeer. Maar we kennen geen mensen die een QCell abonnement hebben.
Om de zwelling te verminderen en te koelen wordt de knie tijdens de nacht in koolbladen ingepakt BBQ bij Oyster Creek


037==090312==18:00UTC==Positie:=13=25,1N==016=13,2W==Jurunka=Creek==
Erik en zijn zelf gekochte vissen Oyster Creek ligt al weer 2 dagen achter ons. We hebben deze goed beschutte ankerplaats gebruikt om proviand in te slaan, diesel op te toppen, gasfles vullen, en de water tanks af te vullen. Een en ander met assistentie van Bambu tegen een schappelijke vergoeding. Bij de lokale restaurantjes was het goed eten en drinken. Vooral ook door de goede en snelle verbinding met Banjul en Serrekunda lijkt ons deze anker stek geschikter dan het bekende Lamin lodge.
Vanaf Oyster Creek zijn we met een tussenstop in Bajul doorgevaren naar Dog Island. In Banjul hebben we gewacht tot de stroming weer mee ging staan en kon Erik nog inkopen doen op de "Albert markt", een paar ingredienten voor een Gambiaans recept ontbraken nog. Op de markt wederom verbaasde blikken, een witte man die alleen boodschappen komt doen en opzoek is naar casasve meel en palmolie. Een van de groente dames vraagt waar ik het voor nodig heb. Om ebbeh te maken zeg ik, tja dat klopt zal ze gedacht hebben. Haar verbaasde houding naar een toerist veranderd en ze vraagt de man in de winkel achter haar in het Wolof mij aan de juiste spullen te helpen.
's-Avonds eten we bij de Horizon nederlandse patat en appelmoes met Gambiaanse ebbeh soep vooraf en een frisse salade van tomaat en komkommer. Bij het terug gaan naar onze boot ontdekken we dat er een roeispaan verdwenen is van onze dinghy. Al die tijd hadden we met moeite de roeidollen er uit kunnen krijgen en nu had deze roeispaan, vermoedelijk met hulp van de zwemtrap van de Horizon, zich zelf los kunnen frikken. Inmiddels liggen wij in Jurunka Creek en de Horizon is Bitang Bolong Creek ingeslagen, we zullen elkaar verder op de rivier wel weer ontmoeten en houden contact via kanaal 77. We lagen nog maar net of een visser kwam aan peddelen van een ochtend vissen op de rivier. We kochten 2 flinke vissen van hem en deelden onze ebbeh soep met hem. De beste man sprak geen woord engels. Jammer want we zijn wel benieuwd wat hij, als vermoedelijke kenner, van de ebbeh soep vond. Na proeven schonk hij de soep over in zijn eigen beker en vervolgde zijn weg. Of het om te profiteren van het laatste inkomende water was of om beleefd de soep te kunnen accepteren maar buitenzicht over boord te zetten omdat het hele slechte ebbeh was zullen we helaas niet weten. En we zijn natuurlijk ook benieuwd wat hij thuis verteld over deze ontmoeting.


036==060312==18:00UTC==Positie:=13=27,8N==016=37,7W==Oyster=Creek==
Onderweg naar het Solar Project TiLOO was Ernie gevallen. Op de dag zelf was het nog te doen, maar eenmaal terug aan boord begon de knie flink op te zwellen en was lopen pijnlijk. Om te herstellen zijn we daarom nog steeds in Oyster Creek in plaats van verder de rivier op te zijn gevaren. Van Jaqueline van de Horizon die verpleegster is kregen we de tip om 's-nachts, naar oud Chinees gebruik, de knie in te pakken in koolbladeren en een zwachtel. Overdag koelen we de knie met een natte washand. Inmiddels zijn we twee dagen verder en de rust, de koolbladeren en het koelen geven resultaat, de knie is een stuk dunner.
Gister avond hadden de vissers, toeristenboot bemanning en eettentjes een BBQ georganiseerd voor de zeilers. We liggen hier met 4 bewoonde boten (Spaans, Zweeds, Nederlands 2x). Helaas kon Ernie niet mee de kant op en moest Erik voor twee eten. Een flinke barracuda, salade, garnalen, patat en een achtergrond muziekje van Djembe. Rondom een kampvuurtje ging de avond verder met veel getrommel, dans en zang. Er was slechts één Djembe trommel, maar op jerry cans en lege flesjes kan je ook muziek maken. De mannen hadden er plezier in, in het refrein van het gezang waren regelmatig de namen te horen van de zeilers. Dan wordt het tijd om je beste beentje voor te zetten voor ze nog meer gekheid met je maken in hun lokale taaltje, en zelfs Erik danste Afrikaans mee rond het vuurtje.
Met het QCell UMTS abonnement hebben we ook het filmpje van het maken van Fish Bullet Stew op Youtube gezet, zie ons Youtube kanaal. Omdat we de kaart opgewardeerd hadden kregen we een weekend gratis bellen en 500 SMSjes binnen het QCell-netwerk, helaas slechts voor telefoonverkeer en niet voor data verkeer. Maar we kennen geen mensen die een QCell abonnement hebben.
Om de zwelling te verminderen en te koelen wordt de knie tijdens de nacht in koolbladen ingepakt BBQ bij Oyster Creek


037==090312==18:00UTC==Positie:=13=25,1N==016=13,2W==Jurunka=Creek==
Erik en zijn zelf gekochte vissen Oyster Creek ligt al weer 2 dagen achter ons. We hebben deze goed beschutte ankerplaats gebruikt om proviand in te slaan, diesel op te toppen, gasfles vullen, en de water tanks af te vullen. Een en ander met assistentie van Bambu tegen een schappelijke vergoeding. Bij de lokale restaurantjes was het goed eten en drinken. Vooral ook door de goede en snelle verbinding met Banjul en Serrekunda lijkt ons deze anker stek geschikter dan het bekende Lamin lodge.
Vanaf Oyster Creek zijn we met een tussenstop in Bajul doorgevaren naar Dog Island. In Banjul hebben we gewacht tot de stroming weer mee ging staan en kon Erik nog inkopen doen op de "Albert markt", een paar ingredienten voor een Gambiaans recept ontbraken nog. Op de markt wederom verbaasde blikken, een witte man die alleen boodschappen komt doen en opzoek is naar casasve meel en palmolie. Een van de groente dames vraagt waar ik het voor nodig heb. Om ebbeh te maken zeg ik, tja dat klopt zal ze gedacht hebben. Haar verbaasde houding naar een toerist veranderd en ze vraagt de man in de winkel achter haar in het Wolof mij aan de juiste spullen te helpen.
's-Avonds eten we bij de Horizon nederlandse patat en appelmoes met Gambiaanse ebbeh soep vooraf en een frisse salade van tomaat en komkommer. Bij het terug gaan naar onze boot ontdekken we dat er een roeispaan verdwenen is van onze dinghy. Al die tijd hadden we met moeite de roeidollen er uit kunnen krijgen en nu had deze roeispaan, vermoedelijk met hulp van de zwemtrap van de Horizon, zich zelf los kunnen frikken. Inmiddels liggen wij in Jurunka Creek en de Horizon is Bitang Bolong Creek ingeslagen, we zullen elkaar verder op de rivier wel weer ontmoeten en houden contact via kanaal 77. We lagen nog maar net of een visser kwam aan peddelen van een ochtend vissen op de rivier. We kochten 2 flinke vissen van hem en deelden onze ebbeh soep met hem. De beste man sprak geen woord engels. Jammer want we zijn wel benieuwd wat hij, als vermoedelijke kenner, van de ebbeh soep vond. Na proeven schonk hij de soep over in zijn eigen beker en vervolgde zijn weg. Of het om te profiteren van het laatste inkomende water was of om beleefd de soep te kunnen accepteren maar buitenzicht over boord te zetten omdat het hele slechte ebbeh was zullen we helaas niet weten. En we zijn natuurlijk ook benieuwd wat hij thuis verteld over deze ontmoeting.


038==110312==15:00UTC==Positie:=13=14,8N==016=05,3W==Bintang=Bolon==
Gister nacht werden we weer benauwd wakker van een droge stoffige Harmattan. De temperatuur loopt overdag in de kajuit op naar boven de 35 Celsius met een luchtvochtigheid van rond de 20%. Op de barometer wordt er steeds regen voorspelt maar het is al maanden geleden dat we dat voor het laatst hebben meegemaakt. Stoffig, droog en warm is het, niet echt een prettige omgeving. We verlangen naar helder tropisch water voor een verfrissende plons, maar ook dat zit er niet in met deze modderstromen waar we nu varen. En omdat veel in het leven een keuze is hebben we besloten niet verder stroom op te varen en de komende 2 weken te gebruiken voor het afbouwen van ons Afrika bezoek en voorbereidingen voor de overtocht naar de Cape Verden.
Jurunka creek zijn we gister ochtend met de getij stroom mee nog een eindje op gevaren en nu liggen we ver in Bintang Bolon nabij het dorp Bwiam. Voor de liefhebbers zijn onze gevaren tracks te downloaden vanaf onze home page www.sy-gabber.nl, ga naar " doe het zelf" en kies daar "Waypoints and Tracks" uit de onderwerpen lijst. Voor de zeilers onder de lezers, de kaarten van CMAP zijn niet helemaal correct, voordat jullie denken dat met ons land te bezeilen is. Je kan de gpx bestanden ook bekijken in Google Earth (kies: Bestand - Openen en dan rechts beneden GPS selecteren) en deze lucht foto's zijn beter gedigigtaliseerd dan de zeekaarten op onze computer, de tracks volgen precies de kreken.
Iedere avond hangen we de klamboe over de bimini zodat we muggen vrij in de kuip kunnen zitten en de kajuit ruim open kunnen houden om nog wat frisse lucht naar binnen te krijgen. Hier in het zoute water valt het gelukkig erg mee met de muggen maar ze zitten er wel. Tegen de malaria slikken we al een paar weken Lariam, stroom opwaarts in het zoete water zou je het binnen 5 dagen te pakken hebben was de verwachting van een Gambiaan.
Ernie probeert het hoofd koel te houden met een water spray
Ernie leest 's-nachts een Ebook in de kuip onder de klamboe     34 Celsius bij een luchtvochtigheid van 19%


039==120312==21:00UTC==Positie:=13=15,2N==016=12,7W==Bintang==
. Een rustige wandeling zit er niet in We willen wel eens weten in welke maanden je hier in West Afrika last hebt van de Harmattan en slaan er onze Gambia/Senegal gids op na. Dat zijn de maanden Januari en Februari. Gelijk maar even doorlezen wat dan de heetste maand van het jaar hier is, en ja hoor dat is dus de Maart.
We hebben een wandeling gemaakt door het grote dorp Bwiam en hebben daar in een van de vele winkeltjes brood gekocht. Bwiam ligt aan een goed geasfalteerde weg, een heel verschil met de wegen in Senegal. Omdat de oevers hier lang niet zoveel vogelleven hebben als in Senegal maar er volgens de pilot hier langs de kreek van Bintang Bolon op het land het meeste wildlife van Gambia zit willen we een wandeling op het land maken. Vroeg in de ochtend zijn we de rivier weer een stuk terug gevaren en we liggen nu voor het dorpje Bintang. De Horizon lag er nog voor anker en Jacqueline komt langs om te vertellen over een mooie wandeling die ze samen met een gids net hebben gemaakt. De Horizon vertrekt en wij gaan de wal op om te wandelen. We worden al opgewacht door Omar de gids maar we gaan liever eerst alleen de omgeving verkennen. Maar om hier alleen te lopen valt nog niet mee, vooral kinderen vinden het erg leuk om met je op te lopen. Maar uiteindelijk lukt het ons om met zijn tweeen in de bush te lopen. De zon is genadeloos heet dus na een 1,5 uur houden we het voor gezien maar we zagen papegaaien, parkieten, grondeekhoorn en apen in een prachtig landschap. Hoelang dit landschap met kustbos nog bestaat is de vraag. We kwamen meerdere plekken tegen waar houtskool werd gemaakt. De echte bomen worden dan gekapt en tot houtskool verwerkt, wat overblijft zijn de palmen, kaalslag en brandplekken. Gebruikten ze maar de solar cookers van het TiLOO project denk je dan. Na de wandeling zijn we wat wezen drinken in de Bintang Bolon Lodge een mooie stek aan het water met uitzicht op ons bootje. Morgenochtend gaan we samen met Omar nog een wandeling maken, dan is de temperatuur nog aangenaam en we willen graag nog meer zien.
handafdruk van een aap     Yellow-billed oxpeckers op een os     Erik op terras van Bintang Lodge, op de achtergrond de Gabber
Landschap van grasland, palmen, cashew, mango, vijg, baobap, kapok bomen langs mangrove creek van Bintang bolon     houtskool maken     oever bij Bintang


040==140312==12:00UTC==Positie:=13=19,0N==016=21,6W==James=Island==
De wandeling in de koele ochtend met Omar was een stuk aangenamer dan in de namiddag. De vogels waren actiever en de ochtend zon zorgde voor een betere licht val. Voor Omar is dit zijn achtertuin en hij wijst ons de vaste plekken van apen, grondeekhoorns en talrijke vogels, zo ook het gat in een grote Baobap boom met vele papegaaien. Op de terug weg kochten we in Bintang verse tomaten, Omar had al garnalen voor ons apart laten houden en bezorgde ook nog op verzoek papaya's. De water voorraad vullen we aan bij een van de vele dorps kranen, alles natuurlijk onder begeleiding van een groepje kinderen.
Het blijft voor ons verbazend hoeveel kinderen en jonge moeders er zijn. "Hello how are you ?", "What is your name ?", een uitgestoken hand om die van jou vast te houden en met je mee te lopen, waar je naar toe gaat lijkt niet uit te maken. Als "Toubab" krijg je alle aandacht. Er wordt door jong en oud gevraagd om "sweeties", "football of "pencils" en "medicins". Een enkeling vertelt je zelfs dat het te koop is en hoeveel het kost in de dorpswinkel als je afwijzend reageert. Wij doen, als voorbij trekkende bezoekers, een bescheiden donatie in de vorm van 20 sets kleurpotloodjes, puntenslijpers, kleurplaten, 4 pakken schoolbord krijt en potloden aan de lokale overheidsschool. Het hoofd van de school komt onverschillig en afstandelijk over terwijl hij het woord over laat aan zijn deputy. Deze vertelt in het kort de belangrijkste doelen en aanpak van de school. Onderwijs voor de omgeving, kinderen komen tot 6km uit de omgeving naar school gelopen. Om de kinderen aan de school te binden wordt er voor eten gezorgd en zijn er huiswerk begeleidingsprogramma's. Ook de zorgen van de school krijgen aandacht; het dak lekt, schoolborden moeten een nieuwe verflaag hebben, lesboeken, huisvesting voor de leraren en zelfs de dagelijks schoolmaaltijd is niet gemakkelijk. Zijn verhaal benadrukt de grote verschillen tussen de werelden waarin we leven. We reizen zonder te werken van gespaard geld met ons eigen huis en alle gemakken bij ons in een omgeving waar de kleine uitgaven van vandaag en morgen niet met zekerheid gedekt kunnen worden met het inkomen, laat staan dat er sprake is van sparen. In de vele winkeltjes en straatverkoop punten probeert iedereen wat geld te maken. Hier koop men niet een pakje met 24 bouillon blokjes, dat is te veel geld tegelijk, de blokjes worden per stuk verkocht. Ook rijst, meel en andere producten zijn te koop in kleine hoeveelheden van slechts één maaltijd per keer.
Met het getij mee en de wind van achteren varen we Bintang Bolon uit en liggen nu op anker bij James Island. Een klein eiland met de ruine van een fort uit vroeger tijden. Het fort is zelfs in handen van Nederlanders geweest. Bij de verdeling van Gambia en Senegal tussen de Engelsen en Fransen is afgesproken dat Gambia net zo breed mocht zijn als dat je met een kanon vanaf midden rivier naar beide oevers kon vuren. Zo'n kanon ligt nog tussen de fort resten op het eiland. Werd jarenlang de bevolking hier verhandeld ging dat na de afschaffing van de slavernij gewoon door met de verhandeling van hun land.
Water tappen in Bintang
Met Omar op safari
James Island
De grens van Gambia, hoe ver kan een kanon schieten vanaf midden rivier     Gabber op anker voor James Island     Gabber op anker voor James Island


041==180312==12:00UTC==Positie:=13=27,8N==016=37,7W==Oyster=Creek==
Dolfijnen in de Gambia
We vinden een andere peddel op de plaats waar we een week eerder de onze verloren
De Gabber is weer terug op de vertrouwde ankerstek nabij Denton Bridge in Oyster Creek. Als je voor de tweede keer ergens komt is er geen ontdekken en afwachten meer, maar vrolijke herkenning en terug zien. Met de verkoelende wind van zee lijkt de warmte hier meer mee te vallen dan in het binnenland. Toch is het gewoon ruim 35 graden, Ernie slaapt al een week in de kuip onder de klamboe. Om overdag af te koelen springen we regelmatig over boord, de open zee is circa 1000 meter verder op en brengt ieder getijde vers zee water in de creek. Zoet water is voorhanden dus afspoelen kan gemakkelijk.
Onze trip op de Gambia rivier en de zijkreken van Jurunka, Bintang en Lamin waren de moeite waard. Op de Gambia hebben we weer veel dolfijnen gezien, ze zijn wat slomer dan de dolfijnen op zee en een slag groter. Vlak bij de ankerstek waar we onze peddel een week geleden verloren zagen we er op de terug weg een drijven. Snel de bijboot overboord, de buitenboord er aan, en met richting aanwijzingen van Ernie zette Erik de achtervolging in van de met de eb meestromende peddel die richting duisternis en open zee ging. Wij noemen het hier tegenwoordig "Peddel point" en geen Lamin of Dog point.
Lamin Lodge, je moet er geweest zijn om er over te kunnen meepraten. Dus we bezochten ook deze onder zeilers bekende stek. Een goed beschutte ankerplaats met zelfs nu nog meer dan 15 boten, niet allemaal bewoond. Voor een koud pilsje en een maaltijd naar westerse normen kan je in de lodge terecht. Nu even niet want de tent was dicht. Het dorp Lamin is circa 15-20 minuten lopen. Hier zijn vele kleine winkeltjes en wat straat verkoop. Meer leven is er langs de asfalt weg, maar dat is nog even doorlopen. Vanaf de asfalt weg zijn er verzamel busjes die naar Serrakunda rijden. Wij geven de voorkeur aan Oyster Creek, het is er minder toeristisch en ook hier koud bier of frisdrank. Tevens maaltijden maar dan in lokale tentjes, vers brood nabij de dinghy landing. Prima verbinding met Serrakunda en Banjul op 5 minuten lopen. En ook hier geen gebrek aan vriendelijke en bereidwillige bootboys voor het aanleveren van vers water, brandstof, gas, vis, garnalen of wat je ook georganiseerd wilt hebben.
Uitzicht vanuit Lamin lodge


042==210312==12:00UTC==Positie:=13=27,8N==016=37,7W==Oyster=Creek==
De afgelopen dagen zijn we met de verzamelbus naar Banjul gereden om daar op de "Albert markt" rond te struinen. Nu lijken alle witjes op elkaar dus op de eerste dag hadden we al gesprekken met martkdames dat ze Erik herkenden van de dag ervoor. Maar na 3 dagen Albert markt kan het kloppen dat ze denken, "daar heb je ze weer". De eerste dag was het inkopen doen voor Gambiaanse Ebbeh soep. De tweede dag een lapje stof kopen om een nieuwe korte broek voor Ernie te laten maken. En de derde dag de broek ophalen. Op de markt worden ook maaltijden gekookt, voor verkoop ter plaatse of als catering voor bij de veerpont vertrek plaats. Erik kan het dan niet laten om uitgebreid in de kookpotten te kijken en te horen wat het is. De keuken van het catering bedrijfje is niet meer dan 3 draagbare houtskool fornuisjes in een ruimte die kleiner is dan een nederlands bushok.
Ernie speelde vandaag duetjes met Roel (alt-blokfluit) van de Horizon. Dat waren weer eens andere klanken dan het Jembe getrommel dat hier vaker te horen is. Gister avond lekker barracuda gegeten verzorgd door de mannen van "Denton Bridge boating and fishing association" voor de zeilers. We liggen hier nu met 3 nederlandse boten, een zweedse en een engelsman die zijn bootje aan het opknappen is.
Op ons gemak maken we de Gabber klaar voor vertrek, de dieseltanks zijn vol, het zoetwater is aangevuld, de was wordt gedaan, de voorraden eten aangevuld. Later in de week gaan we nog verse groente en fruit kopen. We verwachten niet dat we ons visum gaan verlengen volgende week, maar een vertrek datum hebben we nog niet.
Ernie en Roel fluiten een duet in de kuip
Vis en groente kan je op de markt laten malen      Pelikanen verzamlen in de Baobab boom


043==220312==12:00UTC==Positie:=13=27,8N==016=37,7W==Oyster=Creek==
Veel medicijnen en medische handboeken aan boord van de Gabber
Ernie lacht weer
Wij kozen er voor om de bijwerkingen van Lariam voor lief te nemen in de bescherming tegen malaria. Voor langdurig verblijf in malaria gebieden wordt Lariam ook geadviseerd in plaats van het duurdere en moderne Malerone. In Nederland hadden we al proef geslikt om te zien of we gevoelig waren voor de bijwerkingen. Maar ja als je al een nadenker of een slechte slaper bent merk je dan snel de verschillen ? De bijsluiter en de GG&GD adviezen zijn geruststellend. De meeste gebruikers slikken het voor vakanties van een week of twee en niet zoals wij nu ruim 11 weken. Al een aantal weken werd Ernie midden in haar slaap in paniek wakker en dit kwam steeds vaker per nacht voor, "ik zit niet lekker in mijn vel" werd een terug kerende opmerking van haar. Daardoor zakte het ontspannen gevoel en plezier in het reizen de laatste dagen bij haar weg. We zochten de aanleiding in de niet te ontlopen warmte en paste daaarom onze reis aan. Een paar dagen geleden was Ernie helemaal "hieper de pieper". Zo onrustig dat stil zitten niet meer ging, de hele nacht over het dek heen en weer lopen, een heel onaangenaam gespannen gevoel hebben. Erg verwarrend omdat het geen herkenbare gevoelens voor haar waren en ze niet begreep waardoor het kwam. Voor Erik erg lastig om mee om te gaan zo'n reis/levens gezel en bemanningslid, is het Ernie of de Lariam die over het dek loopt te ijsberen in 35 graden Celsius ?
Duidelijk was dat het zo niet door kon gaan. De voorraad medicijnen, handboeken en internet werden geraadpleegd en steeds meer kwam het beeld naar voren dat de bijwerkingen van Lariam de oorzaak konden zijn en dat deze doorbroken moesten worden. Uit onze uitgebreide boord apotheek was één pilletje Diazepam genoeg om de rust weder te laten keren en een flinke slaap achterstand in te halen. Nu, na het stoppen met Lariam is alles weer OK. 's-Nachts kan er goed doorgeslapen worden, onrustgevoelens zijn weg en helder nadenken en handelen is weer mogelijk. Een mens is eigenlijk maar een rare chemische fabriek, waar je beter eten in kan stoppen dan allerlei medicijnen. Wij zijn ernstig geschrokken door dit voorval, 1 op de 250 gebruikers heeft waarschijnlijk in meer of mindere mate last van de bijwerkingen schijnt het. Slechts de uitzonderlijke, 1 op de 10.000, gevallen worden meer vermeld, dus wij dachten net als bij een loterij die kans wel mis te lopen.
Het is nu de droge tijd in Gambia, muggen hebben we nauwelijks gezien en we zetten binnenkort koers naar malaria vrije wateren. Tot die tijd gebruiken we de klamboe, deet (anti-muggen olie) en citronel olie. Daar voelen we ons een stuk prettiger bij.


044==230312==16:00UTC===Positie:=13=26,5N==016=34,6W==Half=Die==
Op Serrakunda market hebben we gisteren de vers voorraad aangevuld en wederom het zoetwater laten op toppen door de mannen van Oyster Creek. Van Mambo kregen we 2 flinke moten "butterfish", 15 minuten stomen in aluminium in de senegalese saus Yassa (ui, beetje olie, veel mosterd, madam janet peper of piment, tamarinde of citroensap,beetje bouillon) en smullen maar. 's-Avonds de bluetooth GPS bij Per (de zweedse solo zeiler) wonderbaarlijk aan de praat gekregen en daarna buurten bij Simar (Simon en Marjol) een nederlandse boot die geruime tijd op de Cape Verden had gevaren. Met hen ruilen we onze Senegalese vlag voor een overzichtskaart van de Cape Verden met veel details van de havens en ankerplaatsen.
Vrijdagmorgen zijn we de Chitabong bolon weer door gevaren om in Banjul te komen waar we nu voor anker liggen samen met de Horizon. 's-Middags een stempel gehaald in het paspoort zodat we vrij zijn om te vertrekken. Zondag zetten we koers naar de Cape Verden zijn nu de plannen. Morgen eerst nog aapjes kijken in het Bijilo bosreservaat en een dagje toerist zijn. Vandaag hebben we weer de ons vertrouwde Albert markt van Banjul bezocht voor palmolie, tamarinde en een ansichtkaart. We troffen de ansichtkaart verkoper midden in zijn vrijdag middag gebed. Hij wou al inschikken op het matje met de vraag aan ons of we mee wilden bidden. Zou niet misstaan hebben, want de openbare weg was vol geknielde gelovigen, slechts de rijbaan werd vrij gelaten voor de voorbij rijdende auto's. We sloegen het aanbod beleefd af en gebaarden dat we later terug zouden komen. Op de markt waren vele kraampjes verlaten, maar wel open. De (vermoedelijk) christelijke collega markt verkopers hielden een oogje in het zeil en konden zelfs de handel waarnemen ontdekten we.
Na het vrijdagmiddag gebed is het de gewoonte om aalmoezen te geven. Ook de president doet hier aan mee. Een pick-up met militairen ging door de straat en deelde zakken geiten vlees uit. De ordelijke rij werd dichter bij de pick-up rommeliger door de gretigheid van de mensen. Maar als het je lukte een zak te bemachtigen dan kon je gewoon je weg vervolgen zonder lastig te worden gevallen.
Gerookte catfish wordt veel verkocht
Het  vrijdagmiddag gebed kan gewoon op de openbare straat


045==250312==16:00UTC===Positie:=13=26,5N==016=34,6W==Half=Die==
Erik (rechts) met aap, Green monkey
Rode colobus, bedreigde soort
Een dag vol aapjes kijken was het. Met de verzamelbus en gele taxi rijden we naar de kuststrook waar de hotels staan en om de hoek van het Senegambia hotel het Bijilo nature park te vinden is. Onze taxi chauffeur moet om het toeristen gebied van de hotels in te rijden een pasje halen, het is het reguliere openbare vervoer verboden om hier met witjes te rijden. Voor de hotel bezoekers zijn er speciale, beter onderhouden, taxi's tegen dito prijzen. Ter vergelijking, een hotelbezoeker kan een taxi huren voor DL 500,- om naar Serrakunda te komen, voor zijn veiligheid en gemak wordt een gids geadviseerd voor DL 750,- (halve dag) terwijl wij voor DL 7,- p.p. vanaf het hotel naar Serrakunda market rijden in een verzamelbusje dat circa 500 meter vanaf het hotel te vinden is. Een rare aparte wereld zullen we maar zeggen.
In het Bijilo park krijgen we uitleg over het park en de wandel route, het advies om een gratis gids mee te nemen slaan we af. Al snel zien we een aantal Green monkeys nabij het pad, en binnen de korste keren springt de brutaalste op de schouder van Ernie en later ook bij Erik. De beestjes zijn gewend aan toeristen en dol op pinda's. Een familie groep van de schuchtere en zeldzame Rode colobus hangt een eindje verder in de bomen. We zijn al wat later op de dag en het aantal vogels valt tegen. Maar we zien, de bekende rode en zwarte neushoornvogel en Erik ontdekt ook de zeldzamere snowy-crowned robin-chat en Jacqueline van de horizon spot een gieren nest met jongen en Ernie twee Palm nut vultures. Altijd handig om met meer ogen rond te lopen.
Keurig afgeschermd in hun vertrouwde habitat van overdaad en luxe zien we vele verse toeristen herkenbaar aan hun bleke huidskleur genieten van zon, zee en strand. Wij waren in de gelegenheid om Gambia op een andere manier te verkennen en dat beviel ons prima. Misschien wat minder avontuurlijk, tenslotte waren we iedere avond gewoon thuis in ons eigen huisje/bootje.
Terug aan boord vieren we met yoghurt taart bij de koffie de 89-ste verjaardag van de vader van Ernie. Net als de horizon stellen we de vaarplannen bij, de verwachte wind is krachtiger en meer uit het westen dan ons lief is. Alhoewel het deze zondag morgen mee lijkt te vallen.


046==280312==16:00UTC===Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
Drie-en-vijftig uur geleden gingen we anker op bij Banjul met het plan om naar de Cape Verde over te steken. De wind zou matig noord zijn en later in deze week naar noord oost draaien volgens de verwachtingen. Met een beetje geluk zouden we dan zeilend naar de zuidelijke eilanden van de archipel kunnen komen. Helaas de matige wind was te weinig en te veel uit het westen, we maakten van de nood een deugd stelden de plannen bij en koersden noord richting Dakar. Sinds vanmiddag liggen we bijna op dezelfde plek als 3 maanden geleden weer op anker bij de CVD. Een tocht van 147 Nm bracht ons slechts 79Nm noordelijker.
Van bijzondere dingen maken we foto's, zo ook van de eerste regen sinds maanden die we vanmorgen kregen. Een prima gelegenheid om met zeewater de boot, touwen en alles aan dek te ontdoen van de stoffige kleilaag die door de harmattans aan dek was gewaaid. De regenbuien spoelde alles lekker zoet na.
Vanuit Dakar zijn de Cape Verde makkelijker bezeild met de heersende noordelijke winden. Maar eerst even een paar dagen bij komen. Misschien de bijboot laten repareren, deze lekt steeds meer. Ook eens horen of we eventueel snel en goedkoop de kant op kunnen om het onderwaterschip schoon te maken en in de anti-fouling te zetten. En via internet gaan we zeker op zoek naar vluchten naar Nederland. Een oversteek naar de Carieb is uitgesteld tot dit najaar dus volop tijd voor de Cape verden en Nederland bezoek.
Voor het eerst sinds maanden regen wolken en regen boven de Gabber


047==290312==16:00UTC===Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
De eerste dag Senegal zit er al weer op. Ernie moest gisteravond snel een nieuwe gastenvlag schilderen omdat we de onze geruild hadden met Simar tegen een zeekaart van de Cape Verde. Vanmorgen op routine naar de immigration voor een stempel in het paspoort, dat de boot in Senegal mag zijn hadden we in januari al geregeld voor een periode van zes maanden dus dat was in orde. In Dakar geld pinnen en wat boodschapjes bij de Casino supermarkt. Op Place de indepance aten we de take away hapjes op als lunch. We zaten daar niet echt op ons gemak, circa 10 kooplui (zonnebrillen 3x, T-shirt 2x, houtenbeeldjes 2x, horloges 1x, sieraden 1x, telefoonkaarten 2 x) boden hun waar aan. En een 5 tal jongentjes, die je de beste kansen van de wereld gunt, kwamen bedelend langs. Dan krijgen een broodje gezond, gefrituurde garnalen en samosa's een beetje een wrange nasmaak.
Vandaag kwam ook de jubileum uitgave van de Ziltmagazine uit met een artikel over o.a. onze tocht op de Casamance en Saloum en onze favoriete zeilvereniging "De nederlandse vereniging van toerzeilers". Helaas stond er geen directe link naar onze homepage bij, maar voor de geinteresseerden die ons gevonden hebben hieronder twee kaartjes met links naar onze gevaren routes. Klik op de kaarten om op de download pagina te komen. De Z-symbolen op de kaart zijn onze ankerplaatsen, maar eigenlijk kan je overal prima voor anker in dit beschutte vaargebied. Voor de lezers van onze homepage die Ziltmagazine niet kennen, hierbij een link naar Ziltmagazine aflevering 72 als pdf.
Erik en Ernie en de Gabber


Gevaren tracks en ankerplaatsen op de Casamance, klik om op downloadpagina te komen      Gevaren tracks en ankerplaatsen op de Saloum, klik om op download pagina te komen



048==020412==16:00UTC===Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
Feest in de straten van Dakar, Macky Sall is de nieuwe president Na een paar dagen CVD en Dakar hebben we meer duidelijkheid over onze plannen. We staan op de wachtlijst voor de trolly om het water uit te worden gehaald zodat we het onderwaterschip een flinke poets en verf beurt kunnen geven. Er zijn twee trolly's voor deze klus maar op dit moment zijn ze aan elkaar gelast omdat er een brede catemaran de wal op moest. Een mooi voorbeeld van vakmanschap met de beperkte middelen die hier voorhanden zijn, "niets is er, alles kan". Een engelse zeiler, die we in Graciosa al gezien hadden, komt morgen langs om de bouw van een zeilende dinghy voor ons te bespreken. Kortom we zijn voorlopig nog wel even bij de CVD en in Senegal te vinden. En dat is zeker geen straf, voor morgenavond is er een etentje georganiseerd. Een van de boten gaat een diner maken in Cubaanse stijl, hoeven we niet naar de overkant en kunnen we toch al van het eten al daar genieten. In het woensdag avond radio netje (20:30 UTC, 14.153Mhz) met de Bodyguard, die nu in Cuba ligt, maar eens horen wat zij zo al eten.
Macky Sall werd vandaag ingezworen als de nieuwe democratisch gekozen president van Senegal. Reden voor een feestje in Dakar stad. De grootste drukte was vanmorgen hadden we op TV gezien, een rondrit door een juichende mensen massa. Toen wij in de stad waren was het net afgelopen en de opgetogen mensen liepen met vlaggen, spandoeken en hun mooiste kleren naar huis of vervoer terug naar buiten de stad. Woensdag wordt het weer feest, ter ere van de onafhankelijkheid volgens de taxi chauffeur.


049==050412==16:00UTC===Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
Meestal schuwen we de drukte en grote mensen massa's, maar ter ere van de viering van de 52 jaar onafhankelijkheid van Senegal zijn we naar de parade gegaan. Al om 09:30 stonden we langs de weg te wachten en te wachten om net als de Senegalezen een glimp van de nieuwe president te kunnen opvangen. Een agent zag er op toe dat we niet met onze voeten over de trottoirdrempel staken en het lukte Ernie nog om een voordringende dame met sierlijk geknoopte hoofddoek naar de andere kant van de straat gedirigeerd te krijgen. En dat was niet makkelijk want de dame had een uitlacherige houding van "dit is mijn stoep" en "het is mijn president", gelukkig kwam er bijval van omstanders, waarna de agent haar weg stuurde.
Nieuwe president van Senegal wordt toegejuichd
Nieuwe president van Senegal wordt toegejuichd Macky Sall kwam twee keer langs en werd met applaus en gejuich onthaald, een uurtje later kwam het defilé van alle leger en politie onderdelen vlak langs ons stoepje gelopen. Bij populaire eenheden en als er familie of vrienden in het publiek stonden klonk er applaus en gejuich. De geuniformeerde mannen en vrouwen liepen er groten deels ontspannen bij, al hadden sommigen een heel serieuze strenge blik vooruit. Jong en oud waren vertegenwoordigd in het defilé en de oudstrijders kregen een wel gemeend onthaal. Klik op de foto voor een Youtube impressie of zie ons Youtube kanaal.
Na het defilé gingen we met zo'n kleurrijke verzamel bus retour naar de CVD. We waren samen met de zwitserse Alex en Ursula , de bemanning van de Silmaril, (met dank voor de foto's bij dit verhaal, want zij hebben een prima telelens). Onderweg naar de "bushalte" werden we aangesproken door een vriendelijke toeristen husselaar die ons tipte over een worstel wedstrijd die in de namiddag gehouden werd. Het vooruitzicht van traditionele dans en het authentieke karakter haalde ons over de streep om naar het stadion te gaan. Een medewerker van CVD begeleide ons op deze trip.
Jong en oud doen mee met de parade, klik op de foto voor een Youtube flimpje van 5 minuten     Ongebruikelijk dat we ons in mensen massa's begeven
Een uur voor aanvang van de wedstrijden waren we in het stadion Demba Diop, samen met zo'n paar duizend Senegalezen en een handje vol toeristen. De worstelaars werden begeleid door hun team genoten, maar vooral ook door mannetjes met zakken vol talismannen, gelukbrengers en kwade geesten verdrijvers, niet voor de verkoop maar in de verwachting dat het de overwinning dichterbij zou brengen. Al ruim voor de wedstrijden lopen de worstelaars zich warm op het veld en voeren allerlei eigen rituelen uit. Meerdere keren rond het veld lopen, soms een pasje achteruit, water over zich uitgieten in de worstel ring, met een water pot op je hoofd rond lopen en hem dan kapot gooien in iedere hoek van het stadion, zand van vorige wedstrijden uitstrooien in de worstel ring, zand van dit stadion meenemen, meerder malen door een hoepel heen stappen, kettingen om en af doen, en alles wat nog meer helpt ...
Klik op de grote foto voor een Youtube impressie of zie ons Youtube kanaal.
Senegaleze worstelaars in actie

Rituelen vlak voor de worstel partij     De worstelaar en zijn team maken een dansje     Een als leeuw verklede danser

Zakken vol talismannen en geluksbrengers worden in de ring gebracht Het leukste waren de imponerende presentaties en dansen die de teams maakten, deels met bijval van hun supporters op de tribunes. Vier djembe (trommel) groepen zorgden voor de begeleiding, en een aantal dames en heren zongen traditionele liedjes over worstelen, leeuwen etc ... En zoals tot nu toe bij alle georganiseerde happeningen die we gezien hebben verliep het in een uiterst ongedwongen gemoedelijke sfeer zonder zichtbaar draaiboek of enige regie. Op meerder momenten was er gelijktijdig: dans, zang, toespraak, rituelen in de ring, rituelen op het veld en meldde zich een nieuw team in het stadion. Een als leeuw verklede danser danste met korte onderbrekingen het gehele tournooi door met bewegingen, ritme en een timing gevoel dat we nog niet eerder gezien hadden.
Vooraf aan de worstel partijen werden de laatste rituelen uitgevoerd en de spelers kregen daar ook ruim de tijd voor van hun tegenstander en de scheidsrechters. Een wedstrijd is gewonnen als de verliezer met zijn schouder de grond heeft geraakt, sommige wedstrijden waren heel kort, eenmaal in een goede greep en uit evenwicht gebracht is het gedaan, soms met worp over het staande lichaam van de winnaar heen, maar meestal met "beentje haken".
Het was een geweldig feest waar de senegalezen geen druppel alcohol voor nodig hadden. Even na achten waren we weer terug op de zeilclub na een prachtig namiddag vermaak in authentieke sferen. De terugrit deden we met 5 passagiers in één taxi, Ernie in de achterbak van de station wagen. Nee geen opgesloten gevoel, de achterruit was er uit en de klep kon niet goed dicht.
Enthousiast pubiek in het stadion, klik voor Youtube film


050==080412==16:00UTC===Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
Met ons langdurig verblijf in Dakar behoren we inmiddels tot de vaste inboedel van CVD en omgeving. De taxichaufeurs van de naburige standplaats weten dat we die kant alleen oplopen om lunch te bestellen in hun "kantine". Regelmatig krijgen we de lunch (CFA 500,- Euro 0,75) op de pof mee als er gebrek is aan wisselgeld, later in de middag verrekenen we het dan. Bij de kleurijke verzamelbus zijn we ook vaste klant voor ritjes naar en uit de stad. Het is gezelliger in de bus dan in een taxi en het bespaart ons 6 maaltijden per retourtje.
Erik is al een tijdje opzoek naar een nieuw hoesje voor de camera. Maar de leerbewerkers zijn in Senegal dunner bezaaid dan in Marokko. In rue Faidherbe, tegen over het ministerie van Economische zaken en Douane, vonden we een schoen- annex portefeuille maker. Natuurlijk kon hij zo'n tasje maken, een paar maten meten, een malletje op een stuk oud papier en morgen middag is het klaar. Een mooi versierd stukje handwerk en een praktisch souvenier.
Bij de CVD is het een komen en gaan van nieuwe zeilboten. Gelukkig deze keer ook zeilers die hun gevaren tracks digitaal opslaan. Op onze engelstalige pagina met tracks en waypoints staan nu ook tracks voor de zijkreken van de Casamance en een serie gecalibreerde luchtfoto's van de hele Gambia rivier die te gebruiken zijn in OpenCPN. Klik op "doe het zelf" in het hoofdmenu van onze homepage, www.sy-gabber.nl.
Leerbewerking, tegen over ministerie van economische zaken en douane in Rue Faidherbe, Dakar Senegal

Leerbewerking, tegen over ministerie van economische zaken en douane in Rue Faidherbe, Dakar Senegal    Nieuw camera tasje van soepel leer voor op de riem


051==090412==16:00UTC===Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
Ernie leert spelen op een Afrikaanse dwarsfluit Rondom de CVD is altijd wat te doen. Op een van de andere boten komt regelmatig een Afrikaanse jongen langs die dwarsfluit speelt. Niet zo'n glimmende europese met kleppen maar een zelf gemaakte. Een pijp aan de bovenkant dicht en op de juiste plekken een 3-tal gaten voor een beperkt aantal accoorden. Voor Ernie gelegenheid om een deuntje mee te spelen in een ander ritme. Aan boord hadden we nog een kleine plastic dwarsfluit vanuit de lespraktijk en dat was wel een passend kado. Ernie ontving een Afrikaanse fluit als dank. Een zwarte kunstof pijp, versiert met inkervingen en smalle stroken duck-tape nabij het aanblaas gat. Regelmatig wordt er geoefend op de nieuwe fluiten. Klik op de foto voor een Youtube filmpje.
Erik kreeg een hele serie gecalibreerde sateliet foto's van de Gambia rivier die als kaart materiaal gebruikt kunnen worden in het navigatie programma OpenCPN. Dat was aanleiding om op zoek te gaan naar hoe deze GoogleEarth beelden verzameld waren. Met het programma GE2KAP bleek het een fluitje van een cent om zelf gecalibreerde satiliet beelden te verzamelen vanaf Google Earth. GE2KAP is een programma dat geschreven is in REXX, dus naast GE2KAP moet ook de "oorexx interpreter" geinstaleerd worden. Klinkt ingewikkelder dan het is en de beloning is zeer de moeite waard. Op www.oorexx.org kan de "interpreter" gedownload worden en GE2KAP is te vinden op,www.gdayii.ca. Inmiddels hebben we nu het hele rivierengebied van de Casamance en Saloum als sateliet beeld beschikbaar voor gebruik in OpenCPN. Hadden we dat maar eerder gehad, misschien dit najaar nog een keer naar de Casamance om tussen de flamingo's en pelikanen te varen.


052==100412==16:00UTC===Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
Ergens langer blijven betekent ook dat je meer van de plaatselijke seizoenen mee krijgt. In Gambia zagen we de mango bomen in bloei staan en met vele kleine vruchten. Nu inmiddels ruim 6 weken verder komen er steeds meer mango's in de stalletjes en op de markt. Over een paar weken, als het mango seizoen er echt is, vallen ze als overrijpe vruchten uit de bomen en worden ze vaak cadeau gedaan als je groenten of fruit koopt. Voor ons een prima gelegenheid om weer eens zelf jam te maken. Zo zie je maar weer dat de moestuin die we een paar jaar hadden onderdeel was van voorbereiding op het maken van een lange zeilreis.
Vanaf een handkar kopen we 3 kilo rijpe mango's en wat sinaasappels. We schillen de mango's, snijden het vrucht vlees los van de pit. Persen 2 sinaasappels uit, snijden 4 bolletjes stemgember heel fijn. De mango's en de pitten doen we samen met het sinaasappelsap, de stemgember en circa 5 eetlepels of meer suiker en een vleugje kaneel in een ruime pan. Daarna brengen we alles aan de kook en maken al roerend en met de stampotstamper het vruchtvlees tot moes. Na 15 minuten door koken, halen we de mango pitten eruit en de hete jam gieten we daarna in steriele potten. Wij houden van frisse jam, dus gebruiken weinig suiker. Gelukkig is gelatine of geleisuiker niet nodig om het vruchtvlees van de mango in te dikken want we konden het niet vinden in de winkel.
Bij een naburig hotel zit altijd een pelikaan met zijn poot vast aan een touwtje. Een treurig gezicht vonden wij het altijd. Vandaag troffen we de pelikaan boven op een geparkeerde auto aan. Hij was los uit zijn enkelband en genoot zichtbaar van zijn herwonnen vrijheid. We spraken het beest bemoedigend toe maar dat de liefde wederzijds zou zijn hadden we niet verwacht. Hij sprong van de auto en kwam op ons af. Als ie zo tegen je aan schurkt is een pelikaan best groot en die snavel helemaal. We hoopten dat de liefde zou bekoelen als we wegliepen richting hoofdweg. Maar nee hoor, parmantig sjokte het beest pal achter ons aan helemaal tot aan de hoofdweg. Het moet een raar gezicht zijn geweest want mensen die het zagen schoten in de lach. De Pelikaan had ook zin in een wandeling leek het wel. Hij had vooral een oogje op Ernie. Met zijn bek omhoog kwam hij ruim boven Ernie uit die zoveel aandacht niet echt kon waarderen. Een Senegalees pakte de pelikaan in een stevige greep en bracht hem weer retour hotel.
Pelikaan loopt met ons mee


053==130412==16:00UTC===Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
Chris en Nicole zijn de nieuwe eigenaren van de zwemtrap Onze oude zwemtrap verkochten we in januari aan het scheepsbenodigdheden winkeltje op het terrein van de CVD. De zwemtrap stond bij ons al de hele reis in het gangboord zonder dat we hem gebruikten, de nieuwe vaste zwemtrap die achterop zit bevalt prima. Voor ons was de verkoopprijs een compensatie in de kosten voor de bijboot reparatie en een vorm van "ontwikkelingshulp". Vandaag ontdekten we dat we op het gebied van ROI (return of investment) hier prima in de leer kunnen gaan. De inkoop prijs was CFA 5.000,- en de nieuwe eigenaar was blij dat hij de verkoopprijs kon terugbrengen naar CFA 35.000,-. Nog altijd een mooie prijs voor een RVS zwemtrap met geschiedenis. Samen met Chris en Nicole aan boord van hun Maurice Griffit gaat de trap verder op reis, vermoedelijk naar Guinea-Bissau en verder.
De afgelopen dagen hebben we ons verder verdiept in de bijwerkingen van Lariam. En tja als we dit van te voren geweten hadden waren we er niet aan begonnen. Zelfs het Nederlandse leger gebruikt het niet meer ! In een Radar uitzending van oktober 2010 wordt gewaarschuwd voor de risico's van Lariam. Gelukkig hebben we er niet allebei last van, Erik heeft het middel vroeger al maanden achtereen gebruikt zonder problemen. Volgens onderzoek in 2003 (British Medical Journal) valt hij daarmee in de 58% die geen last hebben, 42% van de gebruikers meldt gemiddelde tot ernstige neuropsychische bijwerkingen te hebben. Gisteren een emailtje gestuurd naar de Radio Medische Dienst met vragen om advies om de bijwerkingen te onderdrukken. We kregen binnen enkele uren een betrokken advies retour. De bijwerkingen (paniek gevoelens, radeloosheid, slapeloosheid, heimwee, malende gedachten) zijn minder maar steken af en toe hinderlijk de kop op.
De halfwaarde tijd (de tijd waarin de helft van de oorspronkelijke dosis door het lichaam is afgevoerd) van Lariam is gemiddeld 3 weken. Dus het zal nog wel even duren voor Ernie van de bijwerkingen verlost zal zijn. Voor de liefhebbers een mooie rekensom: 12 pillen wekelijks ingenomen van 250 mg na hoeveel weken zit je dan op een verwaarloosbaar niveau van 0,25mg na het stoppen van de inname ?


054==130412==16:00UTC===Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
De Lariam blijft ons bezig houden. Gelukkig zijn we niet de enigste nadenkers daarover, want we kregen van een liefhebber van rekensommen de wiskundige oplossing per email, George bedankt !
  • De halfwaardetijd is 3 weken, dus de afnamefactor per week is 0.794.
  • Ga maar na: 0.794 x 0.794 x 0.794 = 0.5
  • Dus bij aanvang op moment t = 0 is er 250 mg in het bloed. We zeggen U0 = 250
  • Na één week: t = 1 dus U1 = 250 x 0.794 + 250 (Een nieuwe hoeveelheid Lariam erbij)
  • Na twee weken: t = 2: U2 = (250 x 0.794 + 250) x 0,794 + 250
  • Na drie weken: t = 3: U3 = U2 x 0.794 + 250
  • Na n weken: t = n: U(n) = U(n-1) x 0, 794 + 250
    Hiernaast staat een tabel met de uitgerekende restwaarde van ieder ingenomen pilletje op de laatste dag van inname, alles bij elkaar opgeteld zat er op de dag van stoppen met slikken 1137,399 mg in het lichaam. De afnamefactor van 0,794 per week gaat vanaf die datum door zonder dat er nieuwe Lariam bij komt. Om de vraag te beantwoorden wanneer het verwaarloosbare niveau van een honderste pil is bereikt moeten we onderstaande som uitrekenen:
    1137,399 * 0,79^(aantal weken) = 0,250

    0,79^(aantal weken) = 0,250 / 1137,399

    0,79^(aantal weken) = 0,00220

    (aantal weken) = 35,6

    Dat is een schrikbarend lange periode tot 21 november 2012. We houden ons maar vast aan andere mijlpalen: het niveau van 1 pil op 30 april, een halve pil op 21 mei en een tiende pil op 28 juli.
  • Datum inname pil Weken in lichaam op 17 mrt Rest mg van pil in lichaam op 17 maart
    31 dec 11 19,768
    07 jan 10 24,897
    14 jan 9 31,356
    21 jan 8 39,492
    28 jan 7 49,737
    04 feb 6 62,642
    11 feb 5 78,894
    18 feb 4 99,362
    25 feb 3 125,142
    03 mrt 2 157,609
    10 mrt 1 198,500
    17 mrt 0 250,000

    Malarone antimaliria Diazepam om in slaap te komen en Halopirol om rustig te worden Lariam, voor een slechte trip
    Natuurlijk zijn er nog meer opmerkingen te maken. Zo gebeurt de uitscheiding van Lariam door het lichaam voornamenlijk in de ontlasting en met behulp van gal. Dus het eetpatroon is van invloed. Het gewicht van het lichaam is naast allerlei stress factoren op lichaam en geest ook van betekenis. De komende tijd gaan we voor afleiding zorgen, een bezoek aan Nederland, de boot de kant op, het onderwaterschip schoon maken en schilderen. En de dagen dat de slaap niet gevat kan worden mag er een half tabletje Diazepam geslikt worden, maar niet te veel of te vaak want daar wen je aan. Gelukkig was de situatie niet zo slecht dat we naar het zwaardere Haloperidol moesten grijpen. Deze middelen hadden we in Nederland nooit eerder gebruikt en bij de voorbereidingen van onze reis namen we ze mee in de categorie vooruit dan maar, we hebben ook een Epirb, reddingsvlot en nog meer dingen die we liever niet willen gebruiken. Een overzicht van de uitgebreide medicijnkast is te vinden op, www.sy-gabber.nl/gabber/documenten.

    055==190412==19:00UTC===Positie:52=16,9N==005=09,9E==Bussum====
    Malarone antimaliria


    Ton en Erik bespreken de ontwerpen voor een zeilende bijboot
    Vanmorgen werden we weer vroeg wakker van de buiten geluiden. Dit maal geen gezang van de vele moskeen rondom de ankerplaats maar van zingende merels. We zijn sinds woensdag avond laat in Nederland. Het was een lange reis vanuit Dakar. Ons vliegtuig vertrok met bijna 2 uur vertraging pas na half drie 's-nachts. Erik miste daardoor zijn aansluitende vlucht in Lissabon zodat we toch nog gezamenlijk van Lissabon naar Amsterdam konden vliegen. Omdat Ernie wat langer in Nederland blijft moesten we de vluchten afzonderlijk boeken, waardoor we vanaf Lissabon in verschillende vliegtuigen zouden zitten. Maar een geluk bij een ongeluk, want door de vertraging konden we gezamenlijk vliegen en kregen we van TAP Airlines een lunch te goed bon. De ruim 13 uur wachten op Lissabon airport brachten we deels slapend door op een van de vele bankjes zonder armleuningen en natuurlijk smullend van een gratis lunch bij de Pizza hut.
    De zingende moslims rondom Dakar kunnen er wat van. Sowieso heb je vijfmaal daags de oproep tot gebed. Maar in Dakar heb je, zeg maar, de vrolijke tak van de Islam, de Soefie's. Onderdeel van het Soefisme is dat je door zang, dans en muziek ook dichter bij Allah kan komen en hem zo kan aanbidden. In Turkije gingen we al eens kijken naar Soefie dansers, minuten lang dansten ze tot in een soort van trance in mooie wijde gewaden op serene muziek.
    In Dakar was er een paar dagen geleden blijkbaar wat te vieren. De hele nacht door was er zang en muziek vanuit meerdere moskeen rondom de ankerbaai. We blijven ons verbazen over hoe vrolijk er in Senegal met het geloof wordt omgegaan en tegelijk hoe veel beslag het geloof op het openbare leven legt. Gebeden geprevel, zang en muziek vanaf de vele minaretten, bidden op iedere straathoek en in ieder kantoor, winkel of vliegveld, terwijl de daagse dingen op een meter afstand gewoon door kunnen gaan. "Oh, ik schuif m'n bidmatje wel even op" of "Oh, kom ik later wel terug of loop even om".
    Vlak voor vertrek uit Dakar bespraken we met Tom het ontwerp voor onze zeilende bijboot die hij gaat bouwen. Tom is een jonge Engelse zeiler die al jaren onderweg is en erg handig is met hout. In Graciosa zagen we hem al aan het werk bij het maken van een vaste buiskap voor een andere zeiler die erg tevreden was over Tom's werk. En ook zijn eigen bijbootje heeft hij zelf gemaakt. Uit Nederland nemen we kleine onderdelen mee als roerophang en dollen, de rest; hout, epoxy en glasvezel is prima in Senegal te koop.


    056==300412==19:00UTC===Positie:52=16,9N==005=09,9E==Bussum====
    Na vele jaren stonden we vandaag weer op de vrijmarkt in Utrecht. We moeten toch binding blijven houden met de straatverkoop waar we de laatste maanden altijd ons eten en souveniertjes kochten. Maar nu zaten we aan de andere kant. Vele "kijken niet kopen" en afdingers kwamen langs. Net als in Gambia en Senegal waren hier de toubab's (buitenlanders) de beste klanten, marokkanen, polen en engelsen naast een handje vol wat oudere nederlandse dames bezorgde ons een leuke omzet.
    We kwamen pas na wat omzwervingen terecht op ons plekkie op de kruising Jacobijnenstraat en Predikherenkerkhof in hartje centrum van Utrecht. Al voor achten 's-morgens hadden we onze handelswaar uitgestald op de vrijmarkt in Bussum. Maar een "oranje commitee controleur" vroeg ons op een toon die ons deed denken aan de douane beambte in Dakar waar onze kinderen waren. Eh die hebben we niet, "raus bitte" op de volgende ronde krijg je een bekeuring ! Excuses ala "wir haben es werklich nicht gewusst" zouden niet bijdragen aan een vriendelijker toonzetting was onze verwachting, "het is al veertig jaar een kindermarkt!". Spontaan kregen we kinderen te leen aangeboden van omringende ouders, maar we pakten onze spulletjes en zette koers naar Utrecht.
    De vrijmarkt is altijd een hele drukte. Zittend op een klapstoeltje zie je heel wat volk voorbij trekken. En voor wie van mensen kijken houdt kunnen we het aanbevelen om met wat oud huishoudelijk waar te gaan zitten op de vrijmarkt in plaats van rond te lopen. Je ziet minstens zoveel mensen en het is een stuk minder vermoeiend. Een eindje verder in de straat was er een promotie uitvoering van een west Afrikaans djembe en dans groep. Voor wie niet van reizen houdt maar toch iets van onze belevenissen in het echt wil meemaken kijk eens op de site van Zaouli.
    Ook bij een groep studenten van de Utrechtse School voor de kunsten spatte het enthousiasme eraf, wat het wordt weet ik niet maar hun leuze "brave meisjes zijn stom" is prikkelend genoeg om ze succes te wensen.
    Erik op de vrijmarkt in Utrecht
    Het was weer een hele drukte op de vrijarkt


    057==300412==19:00UTC===Positie:52=16,9N==005=09,9E==Bussum====
    Sperziebonen uit Senegal in Nederland te koop We komen maar niet los van Senegal. Gisteren aten we een "typisch hollands" bordje, aardappelen-groente-vlees. De groente waren sperziebonen volgens moeders recept; gekookt, afgieten, klontje boter en een snuif nootmuskaat erover. Waarom komen we dan niet los van Senegal ? de sperziebonen waren gekweekt in Senegal !
    Nazoeken op internet bracht ons bij een publicatie van de Nederlands ambassade over de recente komst van een Nederlanderse teler naar Senegal (Sperziebonen uit de Sahel), hij heeft zijn bedrijf vlak bij Dakar. Kort na de oorlog begonnen als tussenhandelaar in groente en fruit is het bedrijf inmiddels een international op het gebied van groente productie. Door verspreid over verschillende landen en klimaat zones landerijen te hebben kan Van Oers United het gehele jaar door in Nederland allerlei groente leveren zonder afhankelijk te zijn van de Nederlandse seizoenen.
    De tijd in Nederland gebruiken we intensief met bezoekjes, etentjes, boodschappen, internet bestellingen, tandarts en huisarts visite. Wederom is het ouderlijk huis van Ernie meer een Bed & Breakfast voor ons. Niet echt rustgevend of een "leuk dat de kinderen thuis zijn". Hieronder een paar foto's van onze hollandse uitstapjes: haring happen met de bemanning van de Vida vagabunda (en Tucan truckers), kroketten eten, toerist in eigen land met een bezoekje aan stadhuis Middelburg en diploma zwemmen door het jongste neefje.
    Haring happen met Marscha en Maarten     Zelfs ernie eet een krokettje    
    Even de toerist in eigen land, stadhuis Middelburg     Ons jongste neefje zwemt af voor B    


    058==110512==19:00UTC=====Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
    Erik is weer terug op de Gabber en Ernie geniet nog wat langer van het samen zijn met ouders, familie en vrienden. De reis naar Senegal verliep voorspoedig en na het nodige gehussel met de taxi chaffeurs op Dakar luchthaven arriveerde Erik om 01:15 lokale tijd op het terrein van de CVD. De water taxi vaart dan niet zodat de nacht dommelend doorgebracht moest worden in een van de hangmatten. Dommelend omdat de nachtwaker snurkend in een stoel met een transistor radiotje naast hem de wacht hield. Om zeven uur een ontbijtje gehaald en bij gepraat met de winkelier over de zorgelijke economische situatie in Europa. Tja, waar ze hier al niet van op de hoogte zijn. In Senegal lijkt de toekomst rooskleuriger.
    Op het vliegveld wordt je verwelkomd door electronische billboards die de 7 redenen om te investeren in Senegal uit de doeken deden. Stabiel en open land, Moderne infrastructuur, Gezonde economie, Gekwalifeerde arbeidsmarkt, Juridsche en belangstingtechnisch aantrekkelijk, Goede toegang tot lokale en internationale markt, Uitzonderlijke levenstandaard. Senegal maakt deel uit van zegmaar een soort van West-Afrikaanse EEG. Samen met 8 andere landen hebben ze net als de Euro landen één munt en een centrale bank. Of die munt waarde vast is weet ik niet, maar uit de schaarste van wisselgeld en de lage prijzen voor lokale producten meen ik op te maken dat ze zeker niet teveel geld "gemaakt" hebben. Het ontbijtje voor twee personen (stokbrood belegt met gekookt ei en kopje koffie) koste CFA 900,- (Euro 1,38) kijk dat heb je in NL zelfs niet bij de Hema.
    De terugkomst van Erik kwam goed getimed. Onze boot oppas had vervroegd de benen genomen, nee geen Afrikaan maar een nederlands jacht die de stank van rottend zeewier wilde ontvluchten en niet meer afhankelijk was van onze terugkomst met hun gerepareerde stuurautomaat door een plots eigen bezoek aan NL in verband met zieke familie. Tom, de dinghy bouwer, was een dag voor Erik gearriveerd. En ook de technicien van CVD was blij dat de Gabber bewoond was omdat we de volgende dag het strand op zouden kunnen. Gelukkig is dat nu verplaatst naar maandag, maar het gaat wel binnenkort gebeuren.
    Binnenkort gaat de Gabber de kant op met deze trolly, pas de problem je suis une specialiast


    059==130512==19:00UTC=====Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
    Tom geeft een demo met zijn zeilende bijboot De boodschappen uit Nederland zijn weer opgeruimd onder de vloer. Ondanks dat in Senegal bijna alles te koop is neem je het makkelijker mee uit de vertrouwde winkels in Nederland. Vliegen met TAP (Portugal) heeft het voordeel dat je per persoon 54 kg mag meenemen als bagage. De eerst 30 kilo zijn al op de Gabber. In de bagage zat: appelstroop (dat is hier niet), pindakaas (is er wel maar niet zo lekker), sandwichspread (te duur in Senegal), ketjap, gember siroop, stemgember, medicijnen, vitaminen, citronel olie, RVS onderdelen voor de dinghy, 2,5kg koperoxide, waterfilters en filterhouders.
    De koperoxide gaan we mengen met de anti-fouling (Ecofleet van Sigma) om het koper gehalte nog wat hoger te krijgen. Vraag me niet wat er Eco is aan Ecofleet, vermoedelijk een vriendelijke verkoop naam omdat het voldoet aan de afspraken binnen de IMO (International Maritime Organisation). Met een beetje mazzel kunnen we er dan weer 2 tot 3 jaar tegen voor we de kant op moeten. De 20 liter anti-fouling werd geregeld door de technicien van de CVD die ook de leiding heeft over de trolly. Hij regelt ook wat medewerkers voor het krabben, schuren en schilderen. Handschoenen, mondkapjes, plamuurmessen en schuurpapier leveren wij. Het klinkt miscchien wat koloniaal maar er gaat hard gewerkt worden de komende dagen.
    Internationale organisaties hebben nog meer leuke dingen, zo vond ik op de site van het FAO (Food and Agriculture Organization) Gidsen voor soorten identificatie ten behoeve van de visserij er is een serie boekwerken voor de Westelijk Atlantic (Carieb) en de Oost Atlantic (Canarische eilanden, Afrika, Kaap Verdie). Het is wel kost voor de echte liefhebbers als je tot op soort niveau wilt gaan, maar de determinatie sleutels tot op familie zijn voor iedereen goed te volgen door de mooie illustraties.
    Vrijdag kwam Tom aangezeild met zijn eigen gemaakte bijbootje, hiernaast alvast een foto van hoe ons bootje er ongeveer uit komt te zien.


    060==170512==19:00UTC=====Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
    Zoals gezegd is er de afgelopen dagen hard gewerkt aan de Gabber. De twee mannen van de CVD die helpen zijn echte aanpakkers. Een kleine twee uur nadat de Gabber op de kant stond was de grootste drek er al afgekrabt met een plamuurmes. Hier op het strand is geen stromend water of electriciteit dus de traditionele hoge druk spuit kan hier niet gebruikt worden. De volgende morgen moest ik metalen schuursponsjes voor ze kopen om de antifouling nat op te schuren. Boven de waterlijn werd er voorzichtiger gewerkt om de verf niet te beschadigden. Nu het werk zo voorspoedig gaat was er ook tijd om de twee component verf eens goed in de poets te zetten. Onderwater waren er weer de bekende kale plekjes metaal die een extra schuurtje kregen om later in de epoxy gezet te worden. Vandaag op de derde dag uit het water is begonnen met de eerste lagen anti-fouling, vanmorgen 2 lagen nabij de water lijn en 1x het gehele schip, vanmiddag een tweede laag. Morgen nog zo'n dag en dan heeft de Gabber 4 lagen antifouling.
    Ja, met serieuze en goedkope arbeidskrachten is het vrolijk werken. De mannen krijgen CFA 5.000,- per persoon per dag en een warme lunch. Voor de beeldvorming, het uur salaris van een schoonmaakster in Nederland is hier een goed betaald en serieus dagloon voor twee man. De buren, ook aan het werk aan een boot, maken af toe wat gekheid als ik ("le patron") ook nog eens met thee of mint siroop aan kom. De werkuren zijn aantrekkelijk te noemen, van 9:30 tot 17:00 en 2 uur lunch pauze. De lunch is voor het restaurant een beetje een probleem. Hier zijn ze gewend met elkaar uit een groot bord te eten. Nu ken ik mijn gulzigheid, en uit bescherming voor de harde werkers vraag ik dus 3 borden. Bij aanlevering worden deksels gelijk retour genomen en vandaag meende ik dat het gesprek tussen de bediening en de helpers zo iets was als "maar waarom eten jullie dan niet uit één bord".
    Als het werk gedaan is veranderd de omgeving van de Gabber in een sportveld. Dagelijks zijn er meerdere voetbal teams van verschillende leeftijden aan het trainen. Gisteren kwam de voetbal in zee en werd door de wind van land af geblazen. Zonder aarzeling volgde er een sprint door de rottende laag zeewier om de bal te redden. Helaas het water werd dieper dan borst hoogte en de voetballer bleek geen zwemmer te zijn en stopte de achter volging. Een volgende voetballer en zwemmer nam een sprint gevolgd door een duik en borstcrawl. Met zo'n conditie zou dit wel eens een triatlon kandidaat kunnen zijn. Nog indrukwekkender zijn de trainingen van de worstelaars. Opdrukken in vele varianten, zandzakslepen, kikkersprong voor- en achteruit, en her en der ook oefenpartijtjes, alles in het mulle zand. Het is een bijzonder mooi schouwspel vanaf mijn eretribune op het dek van de Gabber. Ik denk dat er zo'n kleine honderd sporters op het strand bezig zijn.
    Ook Tom heeft niet stil gezeten, de basis van onze bijboot is gemaakt uit triplex en de vorm wordt nu nog bijelkaar gehouden door trekbandjes.
    En op Youtube staat al weer een paar dagen een filmpje over hoe we hier het water uit zijn getrokken, zie Gabber op het strand van Dakar
    De basis is gemaakt voor onze zeilende bijboot
    De Gabber komt net het water uit     Een uur krabben met een plamuurmes door twee man    
    bovenwater in de poets, onderwater met metaalspons geschuurd, kale metaal plekjes in de expoxy gezet en water lijn afgeplakt     de eerste twee lagen anti fouling zitten er op    


    061==240512==13:00UTC=====Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
    Erik zijn verjaardag Ernie is sinds zaterdag nacht weer thuis aan boord. De voorraden hollandse producten zijn onder de banken verdwenen. Afgelopen maandag gingen we het water in. Vele vragen hebben we gekregen over hoe dat in zijn werk gaat; duwen, met een bootje trekken ? Nee hoor niets van dat al. Onderwater staat op een diepte van ruim 5 meter en circa 200 meter vanaf de oever een stevige ankerpaal waar een katrol aan vast ligt, door de katrol loopt een staalkabel die aan de achterkant van de trolly vast gemaakt is en de andere kant van de kabel gaat naar de zelfde lier als die ons het water uit trok.
    We liggen nog een paar weken in Dakar voordat we naar de eilanden groep Cape verden zeilen. De tijd gebruiken we om de kleine roestplekjes aan dek bij te werken en wat timmer werk in de kajuit. Ondertussen is Tom dan nog altijd bezig met de bouw van de zeilende bijboot en als Tom klaar is kan Ernie aan het schuren en schilderen.
    Erik viert zijn verjaardag met 1 van zijn kadootjes, een week lang roze koeken bij de koffie en ´s avonds een etentje bij een Ethiopisch restaurant. In de reisgids van Senegal stond er één vermeld, anders hadden we hem nooit gevonden. De taxi chauffeur konden we in de goede richting sturen door te vragen naar het huis van de voorgaande president te rijden, dat was de aanwijzing die we telefonsich kregen van het restaurant. Denk nou niet dat je dan in een keurig geplaveide en opgeruimde wijk van Dakar komt. Die hebben wij hier nog niet ontdekt. Via met zand, stof en afval bedekte wegen door drukke woon wijken met continue handel aan de kant van de straat bereiken we de iets nettere wijk. Na 3 keer vragen, maar nog steeds het restaurant niet gezien te hebben, stappen we maar uit en gaan lopend verder, het moet tenslotte in de buurt zijn. Een smal verlicht reclame bord verraad de aanwezigheid van Labibela in een smalle zijsteeg. Het restaurant is vernoemd naar de Ethiopische stad waar een verzameling van vroeg christelijke kerken te vinden is die uit de rotsen gehouwen zijn. Op het dakterras doen we ons te goed aan een gecombineerde vegetarische- en een vlees schotel. Het is er koel en stil, we zijn even weg uit de hectiek van Dakar. Voor wie van de specifieke keuken en met je handen eten houdt kunnen we dit restaurant van harte aanbevelen. Wij aten ons bord erbij op, maar dat is gebruikelijk in Ethiopie. Het eten wordt geserveerd op een soort van pannekoek, de injera.


    062==300512==13:00UTC=====Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
    Terwijl Tom gestaag aan de nieuwe dinghy werkt klussen wij iedere dag een beetje verder aan boord. Een boot heeft onderhoud nodig en we hebben altijd verbeter puntjes naar aanleiding van het dagelijks gebruik.
    Onze kajuit tafel kan je open klappen zodat je een groot blad hebt, maar dan moet je de tafel niet vol leggen met tijdschriften, DVD's en rommeltjes. Onder de TV was nog ruimte voor een opberg bakje, de rugleuning kan dan nog omhoog, eronder is nog voetenruimte voor als we de bank gebruiken als bed. Met wat kussens ervoor is het niet opvallend in zicht. Je moet echt aan alles denken als je iets wilt veranderen aan boord. Hout kopen, zagen, schuren, vernissen en de tafel is sinds vandaag weer leeg, de rommeltjes liggen voor het grijpen maar uit het zicht.
    De roestplekjes en verfslijtplekken aan dek zijn inmiddels door Ernie verwijderd. Geschuurd tot op het staal, 2x epoxy erover en 2 lagen aflak. Toen de boot op de kant stond is ook de buitenwater kraan verbeterd. Er zat veel sulfide aanslag in de aanvoerpijp, afsluit kraan, leiding en voetpomp door het oppompen van organisch materiaal (zee wier/gras) dat vervolgens aan het rotten en corroderen ging in stilstaand zeewater met metalen onderdelen van de voetpomp. De voetpomp is nu geheel van kunstof. Kraan, pijp en leidingen zijn vervangen en om schoon water te houden zijn een grof filter en gecombineerd fijn en koolstof filter ingebouwd, zie de foto hiernaast.
    Een grof, fijn en koolstof filter moeten zorge voor schoon zeewater aan boord van de Gabber
    De basis wordt met trekbadjes aan elkaar gehouden     Epoxy neemt het werk over van de trekbandjes     Bijna af, stoeljes, midzwaard doos


    063==010612==13:00UTC=====Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
    Diaye fondé wordt gebruikt om het goed gevormde achterwerk te beschrijven. In Wolof verkoop me wat fondé (een zoete pap gemaakt van gierst). Je hebt er klaarblijkelijk genoeg van kunnen eten ! Schoonheids idealen verschillen per cultuur en daarmee ook de openheid waarmee, wat voor de één een taboe en de ander een compliment is, ze benoemd en uitgesproken worden. Ooit kreeg ik van een Kenyaanse bewaker luid lachend te horen "You do not look SLIM at all" toen om mijn naam gevraagd werd bij de poort van een luxieus hotel. Je welvaart toon je daar openlijk met je bolle wangen, dikke nek en dito buik, in Nederland noemen we dat vriendelijk "Hollands welvaren".
    Onze zeilende dinghy in aanbouw, zeg maar in afbouw inmiddels, krijgt veel aandacht en complimenten van iedereen. Van geinteresseerde mede zeilers, de medewerkers van CVD, de kapiteins van de water taxi en vandaag ook van Madam Bijou. Deze charmant geklede vrouw heeft een kraampje net buiten de poort met kleding, sieraden en internationale gasten en eigenaars vlaggen voor de zeilers. Met haar kleurrijke kleding, glimlach en praatje is ze een perfecte reclame voor haar eigen winkel. De voorraad van de winkel staat onder wat kartonnen dozen vlak bij onze dinghy werkplek. Ernie was druk bezig met de eerste lagen grondverf toen ze aankwam om haar kraampje te vullen met kleding gemaakt van exotisch afrikaanse prints. De eerste begroetingen zijn altijd standaard hier in West Afrika "Goede dag" "Hoe gaat het ermee" "Alles goed, ook met het werk" en dan wat complimentjes "Mooie boot" "Goed werk". Maar het gesprek gaat verder; "Waar zit mevrouw en waar zit meneer ?". Mevrouw zit achterop en meneer in het midden. Dat wekt verbazing,"waarom dan ?" We vertellen dat mevrouw de kapitein is en bij het roer moet zitten. Het wordt met vrolijk gelach geaccepteerd. Maar als mevrouw de kapitein is en achter moet zitten dan zijn de bankjes verkeerd, komt er als opbouwende kritiek. Want dat gaat toch niet met de "Diaye fonde" van Ernie. En wederom vrolijk gelach. Ons Frans en Wolofs (de lokale taal) is niet het beste en we vragen om meer uitleg, want wat gaat er niet ? De middelste bank is beter voor de "Diaye fonde" van mevrouw lacht ze ons hartelijk toe. We krijgen een vermoeden waarover het gaat maar zijn nog niet zeker over het manco van onze nieuwe dinghy. We vragen uitleg over "Diaye fonde". Met een grote grijns en geschater pakt ze haar eigen heupen beet, en zegt dat ze van mevrouw mooier en dikker zijn. Als mevrouw moet sturen moet de achterbank breder zijn.
    De rest van de dag begroeten we Madam Bijou lachend onder het gezamenlijk naar elkaar uitroepen van "dikke kont" op zijn Wolofs Diaye fonde.


    064==080612==13:00UTC=====Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
    Gisteravond was eindelijk de oplevering van onze zeilende bijboot. En zoals altijd zijn de laatste loodjes het zwaarst. Het zeil moest tot twee keer toe aangepast worden door de zeilmaker om de juiste maatvoering te krijgen voor onze kleine bijboot. Geen weken wacht tijd op een goede zeilmaker hier, Diego was tot 22:00 uur in zijn werkplaats bezig met de aanpassingen. En na wat vakkundig touw en knoopwerk van Tom ging het zeil laat in de avond omhoog. Een mooi stuk vakwerk in hout, epoxy, zeil en touwwerk was klaar in een tijdsbestek van 3 weken.
    Deze morgen ging ook het zeil bij Tom omhoog voor een oversteek naar Brazilie. Dus wie ook zo'n mooie zeilende bijboot wil, of iets anders maritiems in hout, moet naar de overkant. De komende maanden zakt Tom met zijn "Hooker" (naam van de boot) af langs de zuid Amerikaanse kust om in het najaar van 2013 via de straat van Magallan de Pacific op te varen.
    Met de bemanning van de Horizon (Roel en Jaqueline) hadden we een feestelijke barbeque ter gelegenheid van de verjaardag van Ebrou. Ebrou is een van de jongens van Denton Bridge die altijd klaar staan voor klusjes voor de bezoekende zeilers. Nu is hij opstapper bij de Horizon om zo wat meer van de wereld te zien en te ervaren. Voor Roel en Jaqueline tevens een mooie gelegenheid om in de gesprekken met Ebrou hun reis en leven door andere (west Afrikaanse) ogen terug te horen en te herbeleven. Als cadeau was er een Djembe (trommel) voor Ebrou en het ritmisch slagwerk van hem trok al snel wat andere muzikanten aan zodat wij genoten van een heerlijke maaltijd in de buitenlucht met levende muziek.
    De komende dagen gaat het schilderen van de bijboot gestaag door. Laag na laag met grijze aflak zal de rode grondverf aan het zicht onttrokken worden.
    Tom, de bouwer van onze dinghy, naast de zeilende bijboot.
    Ebou is jarig


    065==110612==13:00UTC=====Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
    Als verjaardags cadeau voor Ebou (de Ebrou uit de eerdere verhalen maar nu goed gespeld) namen we hem gisteren mee naar een happening van de meest favourite sport hier in Senegal. Het tournooi tussen de landen van de Afrikaanse EEG ging niet door maar er was een tournooi tussen 70 worstelaars uit Senegal. Om niets te missen van het spectakel waren we al uren voor aanvang bij het stadion. Genoeg gelegenheid voor een lunch en geslenter door de wijk. Om 15:30 ging eindelijk de kaart verkoop van start en konden we het stadion in. Samen met een handje vol andere bezoekers namen we plaats in de kleine arena voor het worstelen. Het leek wat tegen te vallen in het begin, een leeg stadion, een grote geluidsinstallatie, geen djembe bands, zangers of dansers.
    Dat veranderde gelukkig, om 16:00 uur kwam er een groep van ruim 10 drummers binnen die de handen tot ons vroegtijdige vertrek om 20:15 niet meer stil hebben gehouden. Helaas vroegtijdig omdat we onze laatste ferry van 21.00 uur naar onze boten moesten halen. De zangeressen schoven wat later aan en hun monotone lofzangen klonken ook het gehele tournooi. Bij aanvang van de wedstrijden zat het stadion goed vol en de snoep, ijs, drank, pinda's verkoopsters liepen af en aan. Er werden tot 5 partijen tegelijk geworsteld op het veld onder begeleding van de drums en zangeressen.
    Tegen het einde van het tournooi ging er opeens een golf van gejuich door het stadion. Er bleek een gevierd worstelaar ("Gouy Gui") met zijn clubgenoten het stadion binnen te zijn gekomen die zich tussen het publiek mengden. De honderden toeschouwers vergaten de wedstrijden en gingen uit hun dak van enthousiasme voor deze worstelaar die bij de top 5 van Senegal hoort. Het werd handjes schudden in vele rijen voor hij twee rijen achter ons ging zitten. Dit was voor Ebou de gelegenheid om op de foto te komen met deze worstel beroemdheid. De drummers en het publiek wisten hem te verleiden om in de arena weer een show te geven van zijn danskunsten. Toen hij onderweg ging naar beneden de arena in sprak hij ons, als enige aanwezige witjes, nog kort aan, we waren te verrast om in goed Frans te antwoorden en de djembe's overstemden het praatje. Samen met zijn clubgenoten gaf hij een flitsende show weg met zijn gedans, terwijl in de arena de kwart finales werden uitgevochten.
    Ebou met de worstelheld Gouy gui op de foto.
    Worstel tournooi.


    066==170612==13:00UTC=====Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
    Gabber draait rondjes om anker, en GPS geeft mis wijzing Terwijl in Nederland de Oranje koorts heerst krijgen wij een Afrikaanse portie van buikloop en koorts. Nee niet van eten of drinken van buiten de deur, vermoedelijk een bedenkelijke kwaliteit tomaat die in de thuis gemaakte pizza was verwerkt. De koorts was gelukkig van korte duur, maar hakt er behoorlijk in bij temperaturen van rond de 35 graden. We zijn gelijk begonnen met het drinken van ORS (iso-tone oplossing van zout en suiker) om de vochtbalans op peil te houden. Erik is inmiddels alweer redelijk opgeknapt maar bij Ernie gaat het herstel wat langzamer. En net nu we onze nachtrust goed kunnen gebruiken gaf de GPS om 01:00 's-nachts een anker alarm. Slaperig kijken we elkaar aan, wat is dit nu weer ? Nagenoeg wind stil, geen stroming maar volgens de GPS liggen we plots een kleine honderd meter verderop. We kijken naar de posities van de boten rondom ons, geen verandering te zien. Controleren de ankerketting, hangt getrouw slap naar beneden. En ook geen nabije scheepvaart die ons anker heeft versleept. We gaan weer te kooi maar kunnen moeizaaam de slaap hervatten. Een uurtje later liggen we volgens de GPS weer in ons vertrouwde cirkeltje rond het anker. Loos alarm is de conclusie, maar wel raar.
    Vandaag op internet gezocht of er bijzonderheden waren met de GPS satelieten maar niets kunnen vinden. De nauwkeurigheid van een GPS positie bepaling wordt voornamenlijk bepaald door het aantal satelieten dat gebruikt kan worden. Soms zijn er te weinig zichtbaar of staan ze niet goed verspreid over de hemel boven je. Dat zijn doorgaands maar korte momenten op de dag want inmiddels draaien er ruim 30 GPS satelieten rondom de aarde. Van sommigen is bekend dat ze tijdelijk niet actief zijn. Op internet is dat terug te vinden in de geplande onderhouds schema's en de prestatie diagrammen van de satelieten, zie GPS prestaties. We zijn benieuwd bij wie er nog meer een anker alarm af ging deze nacht door een foute positie van de GPS, stuur gerust een emailtje.


    067==190612==13:00UTC=====Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
    Bij ieder bezoek aan de wal wordt Erik bezorgd aangesproken door medewerkers van de CVD, de winkeltjes en de taxi chauffeurs. Ze willen weten hoe het gaat met "madam". In gebrekkig frans komt dan een antwoord dat ze nog ziek is, maar dat het langzaam beter gaat. "Gelukkig maar, en doe haar de groeten" is het antwoord. De wasvrouw is het zorgelijkst aangelegd en trekt regelmatig een gezicht alsof ze de buikkrampen van Ernie zelf voelt. Wel hart verwarmend die bezorgdheid en de ervaring dat de standaard begroetingen ook uitingen zijn van persoonlijke betrokkenheid.
    Vorige week kon Erik niet slagen op de HLM (markt van 1001 lapjes) bij het zoeken naar een stof voor een nieuwe broek. Er is eigenlijk teveel keuze op die markt. Samen met Jacqueline en Ebou liepen we er uren tussen de naai-ateliers en stapels stoffen maar kochten er niets. Voor wie een idee wil hebben wat er te koop is, kijk eens op de site van Vlisco. Later in de week zag Erik een mooie lap hangen bij een winkeltje in Hann Fishing, "top Design 2012 Guaranteed real wax print". In het kleine naai atelier er tegenover konden ze zijn oude afrits broek wel namaken in de nieuwe stof. Over een paar dagen klaar voor iets meer dan Euro 10,- inclusief de vele ritsen.
    Gister middag liep de koorts bij Ernie plots snel op naar 39 Celsius. Tijd voor proffesionele hulp van een dokter om de mogelijkheid van malaria uit te sluiten en voor het verkrijgen van een goede diagnose en medicijnen. Gelukkig is de Horizon (andere nederlandse boot) in de buurt, ze spreken goed frans en Roel regelde binnen een uur een dokter die bij ons aan boord kon komen. Een vriendelijk jonge dokter, engels sprekend, met goed toegerust onderzoeks koffertje stelde wat vragen deed wat onderzoek en neemt een druppeltje bloed af voor een malaria test. Malaria tests zijn tegenwoordig geen klussen meer voor gespecialiceerde laboranten met microscopen maar kan je eenvoudig zelf doen met de "quick malaria test". Geen malaria is de conclusie, uit het onderzoek, en ook dat Erik kort ziek is geweest, gaat hij er van uit dat het waarschijnlijk een virus is geweest die nu de darmflora van Ernie ernstig overhoop heeft gehaald. Een serie pillen zal binnen 2 dagen verbetering moeten brengen. Dat is een geruststelling, we krijgen nog 2 zelftests voor malaria van de dokter en een rekening goed voor 5 daglonen van een bootwerker.
    Eenvoudige zelftest op malaria, bloeddruppeltje en 15 minuten later weet je het


    068==230612==13:00UTC=====Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
    Erik in het chique, katoenen shirt met borduurwerk afgezet Ernie is gelukkig weer beter, ze klust en rommelt mee aan boord en bezoekt de oever weer. Madam Bijou weet vrolijk te melden dat de Diaye fonde een stuk minder is geworden, dat zijn dan weer de plezierige kanten van een flinke buikloop. Bij de apotheek slaan we extra doosjes antibiotica in nu we toch het recept van de dokter hebben. De laatste dagen zijn we een beetje koopziek geworden. Onder de indruk als we zijn van het technisch werk dat op de CVD gedaan kan worden laten we hier klussen uitvoeren die op onze wensen lijst staan. De lekkende waterzak wordt vervangen door een RVS tank (€280,-), de met succes door ons zelf geplakte bijboot krijgt een beschermhoes over de drijvers (€150,-), setje deelbare roeiriemen (€45,-), nieuwe deksels voor bakskist en gasbun (€30,--), alles hand gemaakt en volgens onze specifieke maatvoering. De klussen moeten een keer gebeuren en na Afrika wordt het alleen maar duurder en moeilijker om ze georganiseerd te krijgen. Tja, we hebben inmiddels een geheel andere beleving van dit ontwikkelings geld verslindende zielige zwarte continent dan je dagelijks in Nederlandse kranten leest. Niets is er, maar alles is mogelijk.
    Ernie kon niet slagen met het kopen van een lapje op HLM-markt, terwijl er toch keuze genoeg was in lappen en jurken (zie foto's). De broek die Erik liet maken bevalt zo goed dat we meer kleren laten maken bij het zelfde atelier. Voor Erik nog een broek en twee chique shirts en Jacqueline van de Horizon laat ook twee broeken maken. De shirts zijn uit de zelfde lap stof als de afritsbroek. Een standaard lapje is hier 12 meter (€15,-) en daar kun je heel wat broeken en shirts van maken. De mouwen en randen zijn afgezet met een sierlijk borduurwerk evenals de rand van het borstzakje.
    En dan nog even een sommetje voor de liefhebbers. De uitwendige maten van de watertank in centimeters: 74 x 45 met één vertikale zijde van 25 en één van 20, de plaat dikte is 2 mm. De lasser zegt ruim honderd liter, volgens ons is ie beter in lassen dan in rekenen, hoeveel liter water hebben we extra bij ons ?
    honderden jurken gezien en geen één hetzelfde    1001 lapjes maken de keuze voor Ernie moeilijk    honderden jurken gezien en geen één hetzelfde


    069==270612==13:00UTC=====Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
    We zijn in de laatste dagen van ons verblijf in Senegal. Al het uitgezette werk wordt opgeleverd, de hoes voor de bijboot was klaar in amper 3 dagen. Onder onze trouwe lezers waren genoeg liefhebbers voor rekensommen, de inhoud van de tank werd door iedereen berekend op circa 72,5 liter. We hebben dus ruim 25% te veel betaald voor onze tank. De nieuwe watertank ligt gevuld in de achterste bakskist. De berekeningen zijn aan de praktijk getest, er gingen ruim 3,5 jerry cans van 20 liter water in de tank. Nadat we het inspectie luik hadden gesealed met Loctite 5926, blue silicone bleef het er ook in zitten.
    Gisteren was de proefvaart met onze nieuwe bijboot. Ernie ging een paar keer op neer naar de Gabber met bagage en we hebben met zijn tweeen en 15 liter water gevaren. Alles ging goed, maar zoals de bouwer al meldde "het is wel een klein bootje". De maximale lengte is 195 cm, de breedte 105 cm, boordhoogte 42cm en mast hoogte 200 cm. Er zit een gaffel tuig op met een oppervlakte van 2 vierkante meter, aangehangen roertje en een midzwaard. Op Youtube staat een film impressie van de proefvaart, zie filmpje proefvaart bijboot
    De naam van het bootje wordt "Diaye fonde", behalve met zeil kan er ook gevaren worden met buitenboordmotor en roeiriemen en er kan gefrikt worden. Midden in de nacht hebben we hem op het voordek gelegd omdat er toen een buitje met flinke golfslag over de ankerbaai kwam. Hij past makkelijk tussen de kotter en de mast.
    De uitbater van het winkeltje tegenover de club had ons met boodschappen tassen zien lopen en deed vanmorgen wederom een aanbieding om bij hem groot in te kopen. Op de vraag of hij dan dezelfde prijzen kon leveren als "King Cash" kwam een ja en lever maar een lijstje in dan maak ik een mooie prijs voor je. Aan handelsgeest ontbreekt het hier niet. Morgen maar eens een lijstje in leveren, scheelt ook nog sjouwen en taxi ritten tenslotte.
    De inhoud van de watertank is goed voor 3,5 goedgevulde jerrycans van 20 liter
    Klik op de foto voor Youtube filmpje van proefvaart


    070==300612==13:00UTC=====Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
    samen met Ebou, Jacqueline en Roel eten we Indonesisch op het terras van de CVD Op woensdag avond was er weer het radionetje met Dennis en Ank (sy-Bodyguard) die op de Amerikaanse Inter Caostal Waterway varen. In het netje doen ook altijd PA3FQX (Vincent), vanaf de Dordtse Elektronica Club, en de moeder van Dennis mee. Ditmaal kwam Ton uit vanaf zijn eigen zeilboot (sy-Lunde) die in Bembridge (Island of Wight - Solent) lag. Voor Ton was het de eerste keer Maritiem Mobile met een mooi resultaat door gelijktijdig met Amerika, Afrika en het vaste land van Europa te kunnen werken. Ton heeft bij de Dordtse Eleketronica Club een aantal maanden praktijk ervaring opgedaan en daar kon hij nu de vruchten van plukken. Ook Bas PD0CAV was van de partij vanaf zijn boot in Stavoren. Op een apart blog houd ik de QSL-rapporten bij van de verbindingen die ik maak vanaf de Gabber, zie QSL-Reports.
    Voor de bemanning van de Horizon maakten we afgelopen donderdag een indonesische nasi maaltijd. Het afscheid nemen van elkaar komt dichterbij want we denken maandag te gaan uitklaren en a.s. dinsdag te vertrekken. Deze laatste dagen gebruiken we nog om goed te bevoorraden en de lasser laten we nog net op de valreep twee nieuwe roeidollen maken voor onze opblaas dinghy. Vanmorgen waren we wederom te vinden op de lapjes markt HLM om stof te kopen voor broeken.


    071==020712==13:00UTC=====Positie:=14=42,7N==017=25,7W==Dakar==
    De voorbereidingen voor vertrek zijn in volle gang. Maar na 6 maanden meer op anker gelegen te hebben dan gezeild is het moeizaam loskomen. Vandaag hebben we gestoeid met de ligplaats van de nieuwe bijboot. De maatvoering was om op het voordek te passen, dat past ook, maar is met ankeren lastig omdat de bijboot dan over de ankerlier ligt. Even rechtop zetten zoals met de rubberen bijboot is er niet bij omdat de anti-slip van het dek dan als schuurpapier werkt op de zo mooi geschilderde nieuwe bijboot. Onder de giek op de kajuit leek een optie, maar dan kunnen we het kotter tuig en de bulletalie niet gebruiken. Dus toch maar weer terug naar het voordek en zien of we maandag een dun matrasje kunnen kopen om de verf te beschermen. Het zeiltje, gaffel, giek en de mast hangen in een zeilzak aan het plafond in de kajuit. De oude rubberen bijboot met aluminium bodem gaat op het dak van de kajuit. Dat hadden we ook tijdens onze eerste vaartocht naar Noorwegen.
    Gisteren werden ook de nieuwe roeidollen opgeleverd. Bij aflevering zei de lasser, die gaan nooit kapot. Inderdaad 12 mm massief RVS staal keurig op maat gebogen en gelast is het stevigste onderdeel van de rubberen dinghy. Eén originele roeidol en roeiriem waren we verloren op de Gambia rivier. Morgen zijn ook de nieuwe deelbare roeiriemen klaar. Heerlijk om hier op de CVD allerlei goede vaklui te hebben. Met mijn gebrekkige Frans kan ik uitleggen wat en hoe ik het wil, vleugelmoeren maken we hier zelf van RVS plaat, een moer en wat las en slijpwerk.
    Van Ton kregen we zijn nieuwe homepage adres door, zie sy-lunde.blogspot.com. Hij geniet van het Island of Wight en komt daarna ook naar het zuiden. Ook Daan en Birgit wachten op beter weer om naar het zuiden te komen. Stil zitten is ook zo wat dus die hebben de rugzak op gedaan en wandelen door Cornwall, zie sy-synergie.blogspot.com.
    Vorige maand kregen we onze eerste betaling voor de Google reclames op onze website binnen. Ruim 7 jaar adverteren leverde slechts een halve maand havengeld op ! We denken dat dat beter kan, dus beste lezers klik gerust eens door op de advertenties onder dit blog of op de andere pagina's van onze homepage, wie weet vindt u daar iets waarvan u nog niet wist dat u het nodig had. En u steunt zonder kosten te maken onze reis.
    Nieuwe roeidollen en vleugelmoeren, op maat gemaakt van RVS
    Zeil, gaffel, giek en mast hangen in de kajuit