|
Op deze pagina vindt u de dagverslagen van onze zeilreis naar Tobago en Trinidad. We waren in dit gebied van juli 2013 tot feruari 2014. Tobago en Trinindad zijn twee eilanden voor de kust van Venezuela en een voormalige Engelse colonie. Bij ht inklaren is het van belang om dat tijdens kantooruren te doen en ook te melden dat je tijdens kantooruren bent aangekomen anders moet je meer betalen. Voor de rest zijn het ontspannen eilanden met veel natuur. Trinidad, Chagaramas, is de ideale plek voor groot onderhoud aan je boot. Hier is alles te koop en alles mogelijk. Helaas zijn de prijzen voor bezoekende zeilers niet gelijk aan die voor de lokale Trinidanen. Het minimum loon in Trinidad is circa 2,00 per uur terwijl op de haven voor de zeilers de minimum prijzen 15-30 keer hoger liggen. |
 | Twee jaar en 11 maanden na ons vertrek uit Nederland, zijn we dan eindelijk aangekomen in de Carieb. We weten dat het sneller kan, maar met onze instelling we zien liever veel van weinig dan weinig van veel en het besef dat we er voorlopig of wellicht nooit meer terugkomen, blijven we lang "hangen" in de landen die we bezoeken. Maandagmorgen omstreeks 11:00 uur zagen we ons anker afzakken tot op de bodem in het 10 meter diepe water van Store Bay in Tobago. De tocht vanuit Suriname was over een onrustige zee met veel squalls en had een flinke aanslag gedaan op onze nachtrust. Om op te frissen gelijk het water ingesprongen en daarna alles klaar maken voor het inklaren. Hier op Tobago zijn geen echte taxi's, iedereen die een centje wil bijverdienen rijdt in zijn/haar vrije uurtjes met eigen auto langs de voor lokalen bekende stekjes om taxi klanten op te pikken. Onderhandelen over de prijs is niet nodig, voor TT$6,- (1 Euro = 9 TT$) per persoon worden we van Crownpoint naar het 10 km verder gelegen Scarborough gereden. Bij de douane horen we dat we eerst bij immigratie moeten zijn, een kantoortje op loopafstand. Bij immigratie worden we ontvangen door de beveiliging die zegt dat we het papierwerk in orde kunnen maken terwijl de immigration officer onderweg is naar het lege kantoor. De bemanningslijst willen ze 4x, 4x een ander formulier invullen en een gezondsheidsverklaring. Na een kwartiertje pennen is het werk gedaan, maar de immigration officer laat 2 uur op zich wachten. Zonder excuses of uitleg gaat ze aan het werk voor ons, gelukkig wordt er ook geen woord gerept over de gezondheidsverklaring die we niet hebben. We zijn bang dat we nu na openingstijden aankomen bij de douane en we hebben meerdere slechte verhalen gehoord over na openingstijd op kantoren komen. Maar gelukkig de ambtenaar herkent ons nog van eerder op de middag en is aller vriendelijkst. Nog een formulier voor de boot invullen, ons uitklaringsbewijs van Suriname inleveren en voor TT$ 253,15 mogen we 3 maanden in Tobago blijven. We moeten wel even melden als we naar een andere baai willen, dan wordt dat aangevuld met stempels op het papier dat we nu mee krijgen. |
| Na het inklaren zien we scheel van de honger en gaan in Scarborough wat eten bij BBQ-chef. Dat is een keten van restaurants met BBQ vlees, rijst, pastas, salades en stews, goede kost voor een vriendelijk prijs. In Crownpoint nemen we om onze aankomst in de Carieb te vieren nog een ijsje. Daarna in de kuip een wijntje en slapen we eindelijk een hele nacht door. De nieuwe dag begint voor Ernie met 10 rondjes rond de boot en ontbijten we op ons gemak. Erik verkent de omgeving terwijl Ernie geniet van internet via een open Wifi punt. Ook maken we plannen voor wat we allemaal willen zien op Tobago; regenbos, vogels kijken, zeeschildpadden kijken die eieren leggen, badderen onder een waterval, snorkelen, duiken en wandelen. Er is hier veel te doen en we hebben alle tijd. Tobago is een echt vakantie eiland dus het moeilijkste wordt nog om waar te krijgen voor een lokale faire prijs. Met de lage brandstofprijzen zijn de georganiseerde trips van Euro 35-55 per persoon voor een halve dag en een uurtje wandelen erg over de top vinden we. Gelukkig was onze immigration officer iets sneller terug van lunch dan op het bord hiernaast. De caribean style, we moeten er nog even aan wennen. |  |
|
Alweer bijna een week zijn we in Tobago, we zijn begonnen met heerlijk luieren aan boord in combinatie met 3x daags zwemmen, wat speervissen en niets doen. Daarna bezochten we in Scarborough de versmarkt, aten onze eerste double (Tobago lekkernij) en pelau rijst, en wandelden naar fort King George. Ook zeevarend Nederland droeg bij aan de geschiedenis van het eiland, we waren de eersten die het koloniseerden. De oorlog met de Fransen (1674) leidde tot landje pik in alle overzeese gebieden. Ile de Goree (Senegal), Frans Guyana, Suriname en Tobago waren inzet van meerdere zeeslagen waarbij "de nationaliteit" van deze gebieden meerdere malen veranderde tussen Nederlands en Frans. Onze reis volgde onbedoeld dezelfde route als de toen rondzeilende roversbende met de vlag van de Nederlandse republiek en onder aansturing van de Hollandse handelsgeest. Tobago kent een regenseizoen van juni tot december en dat hebben we een paar dagen geleden gemerkt. De hele dag druilige regen met af en toe een flinke bui. De zonnepanelen konden niets doen, dus de motor gestart als energie centrale voor koelkast en elektronica. Hierdoor hadden we wel voldoende water om weer eens de was te kunnen doen. Onze (opblaas) bijboot is een levend organisme, hij ademt en verbruikt water. Er gaat lucht en water in en uit en dat hebben we gisteren met een flinke tube dakkit (lijmt, vult, UV en waterbestendig, iets anders was er niet te koop) proberen te verhelpen. Vanmorgen hing ie nog met bolle tubes langszij dus het lijkt weer gelukt te zijn. In Trinidad gaan we opzoek naar een betere oplossing. Tijdens onze wandeling in Scarborough zagen we bij een parkeerplaats een waarschuwing voor vallend fruit. Net boven een aantal parkeerplaatsen stond een broodboom van de buurman. De vruchten zijn zo groot als een voetbal en tussen de 1,5 en 3kg zwaar, zoiets wil je niet op het dak van je auto. Alle tuinen staan hier vol met tropisch fruit en groente; mango, papaya, casave, kokosnoot en wie het weet mag het melden rijpe ... zie foto hieronder. Onder de goede inzenders wordt de mooiste ansichtkaart uit Tobago verloot, dus wel je adres vermelden. [inzenden tot 23 juni naar info(at)sy-gabber.nl]. |
|
|
Tijdens onze reis maken we voor de ontvangst van weerberichten, contact met familie, vrienden en in noodgevallen de radio medische dienst gebruik van onze SSB zender en het radio amateur netwerk Winlink. Dit is een verzameling van kundige radio hobbiesten die hun apparatuur (zenders, modems, computers, antenne installaties) met elkaar verbonden hebben tot een werelddekkend netwerk voor (digitale) radio communicatie. In noodgevallen wordt het netwerk ingezet voor hulpverlening als de traditionele communicatie middelen kapot zijn. Gisteren ontvingen we een emailtje van Winlink dat ons vertrouwde station ON0FS uit de lucht is door het overlijden van de beheerder, Andre. Vele jaren zeilde Andre als het ware met ons mee. We hadden hem nooit gezien of gesproken maar al jaren handelde hij onze mail en weerberichten af. Vorig jaar hadden we regelmatig email contact voor het uittesten van nieuwe radio frequenties voor een betere berichten uitwisseling vanuit de Cape verde en Senegal. Het is een rare gewaarwording dat iemand waar je jaren "contact" mee hebt en bijna dagelijks over praat er plots niet meer is, terwijl je hem eigenlijk nooit echt gezien of gesproken hebt. Inmiddels varen we in de Carieb en maken we gebruik van het enthousiasme van Amerikaanse en Trinidad radio amateurs. Het is voor de zeilende radio amateurs in Europa te hopen dat er opvolging komt voor het uitmuntende station dat Andre beheerde. Hij dekte met zijn zenders de gehele Noordzee en Atlantische oceaan af en ondersteunde daarmee dagelijks vele zeilers. |
|
Zondag was de derde editie van de jaarlijkse Tobago dragonboat race. Bij Pigeonpoint in de baai van Bon accord lagoon streden meerdere teams om de eer en een mooie bokaal. De teams bestonden veelal uit leerlingen van de verschillende scholen. Gemengde, jongens en oudere teams peddelden afwisselend in een van de 6 dragon boten over een traject van 500 meter. Voorop in de dragon boot zit een drummer voor het aangeven van het juiste ritme. Een lastige taak voor de drummer om het tempo te versnellen want hij wordt heen en weer geslingerd door voorstuwende beweging van de peddelaars en lijkt dus eerder de peddelaars te volgen in zijn ritme dan anders om. Pigeonpoint is een van de mooie georganiseerde stranden van Tobago die in de weekenden druk bezocht worden door bezoekers vanaf Trinidad. Op het strand staan vele open hutjes met tafels in de luwte van lage bomen en er zijn toilet gebouwen met douches. De parkeerplaats wordt druk gebruikt door de luxe auto's, geblindeerde ramen, airco, 4x4. Toegang tot het strandpark is normaal TT$ 12,50 p.p. ( 1,50) maar met de dragonboat race gratis. Ook zijn er wat restaurantjes en strandprullaria verkoop punten. Veel van de Trinidianen nemen echter hun eigen lekkernijen in grote koelboxen mee en de meeste hutjes zijn ware pick-nick plaatsen. Wij schuiven gewoon aan met onze maaltijd die we bij een van de cateraars ter ere van de race kochten. |
|
|
Van de Rafiki ontvingen we bericht dat ze richting Tobago kwamen afzakken na een jaarlang in de Carieb te hebben rond gezworven, waar wij waren was de vraag. Via de SSB even bij gepraat en gisteren zijn we met openbaar vervoer van Scarborough naar Charlotteville gereden om ze te ontmoeten. De prachtige bustocht van 1,5 uur bracht ons via de oostkust van helemaal zuid naar noordwest van het eiland. We zagen Loud en Marlene voor het laatst in Dakar (Senegal) ruim 1,5 jaar geleden. Het werd een gezellige dag van bijpraten en tips uitwisselen over de Carieb, net voor het donker kwamen we weer retour in Scarborough. Later in de week komt Rafiki naar onze baai en gaan we gezamenlijk ook nog uitstapjes ondernemen. Op de foto hiernaast een cicade. Deze insekten, circa 4 cm groot, zorgen iedere avond voor een muzikale omlijsting van de tropische avond met hun gesnierp. Tot op de ankerplaats horen we ze zingen als de duisternis invalt. Als larve leven ze lange tijd ondergronds maar om te paren moeten ze eerst verpoppen en bovengronds komen. Met hun luide gesnierp weten ze elkaar te vinden. Vandaag rommelen we wat aan boord van de Gabber. Ernie is druk bezig zich verder te bekwamen in kalabas pimpen en Erik gaat snorkelend nieuwe anodes op het roerblad plaatsn. |
|
Met het openbaar vervoer hebben we een uitstapje gemaakt naar de Argyle watervallen. Voor het openbaar vervoer in Tobago moet je van te voren kaartjes kopen, ze zijn er vanaf TT$1,- ( 0,12) tot TT$8,- ( 0,96) en afhankelijk van de lengte van je reis scheur je samen met de buschauffeur een aantal kaartjes doormidden. Meestal nemen we een taxi van de ankerplaats naar Scarborough en kopen dan buskaartjes op het busstation. Deze keer stopte er een bus en konden we van een vriendelijke passagier wat kaartjes overnemen zodat we toch nog met de bus bij het busstation kwamen. De vertrektijden vanaf het busstation moet je wat ruim nemen maar 40 minuten na gepland vertrek ging onze bus op pad en een uur later stapten we uit nabij de parkeerplaats voor de Argyle falls. In het weekend zijn er gidsen, wij kozen voor een door de weekse dag en eigen avontuur. Eerst lopen we omhoog over een onverharde weg voorbij Cocao house en dalen vervolgens via een bospaadje door een bamboe bos weer naar beneden op zoek naar de rivier en de waterval. Uiteindelijk hebben we een rondje gelopen en steken een paar keer de enkel diepe rivier over om het pad te volgen. Bij een cassave veld in aanleg vragen we aan de boer waar de waterval is; "10 minuten verderop nog een keer de rivier over en dan het pad volgen" is zijn antwoord. Inderdaad lopen we nu voor het eerst op het aangelegde pad dat vanaf de parkeerplaats rechtstreeks naar de watervallen gaat. |
|
|
Met ons ommetje over het bospad door de bamboe hebben we de wandeling een stuk leuker gemaakt. Onderweg zien we regelmatig kolibri's, mot-mot en andere kleurrijke vogels. Ook het bamboe bos is mooier dan het aangeharkte pad dat in amper 15 minuten van de parkeerplaats naar de watervallen gaat. We lunchen onder aan de waterval met de voeten in het koele water. Er zijn weinig andere bezoekers, maar ze hebben allemaal een gids mee. Wij zouden ons knap bekocht voelen met een georganiseerde trip voor de prijs van 45,-- p.p. en een gids die over een aangeharkt pad loopt, ons uitje kostte ons alleen het busgeld 1,68 p.p. omdat we door het "per ongeluk ommetje" de officiele ingang naar de waterval waren misgelopen en zodoende geen entreegeld van 5,- p.p. hebben betaald. We verbazen ons over de volslagen idiote prijzen die ze hier durven te rekenen voor simpele uitjes. Wandelingen van maximaal 2 uur door het bos inclusief transport worden verkocht voor tussen de 45-85. Wij blijven zelfstandig op pad gaan nu we dit gezien hebben. Erik ging vanmorgen opzoek naar een wandeling door de mangrove in Bon Accord Lagoon naar aanleiding van verhalen op internet. Onderweg sprak hij twee mangrove onderzoekers die vergelijkbaar werk deden als wat Erik in Kenya gedaan had, productie van mangrove bos en zeegras velden. Nee, de Mangrove board walk is niet hier maar in Petit trou Lagoon. Over een uurtje waren ze terug van hun zeegras werk, Erik kon wel mee helpen met het verzamelen van de littertraps in de mangrove. Een kapotte sandaal weerhield hem echter. |
|
Met een P-taxi (auto met letter P in nummerbord die als verzameltaxi werkt) rijden we van Crownpoint naar Arnos Vale. De taxi chauffeur vraagt even rond voor het begin van de Mot-Mot trail en wijst ons waar de Waterwheel is. De Waterwheel is een voorbeeld van vergane glorie. Het restaurant rondom de oude suiker molen is vergaan en wordt bewoont door taltijke vleermuizen. op de foto hieronder is het waterrad (rechts) te zien, in het midden de persen voor het suikerriet en rechts de stoomketel voor als er geen water van de berg stroomt. In alle toeristische folders is een plaatje van dit waterrad, maar helaas is er op de plek zelf niets meer over van iets dat het voor toeristen aantrekkelijk maakt om hier te verpozen. Zelfs aanwijsbordjes ontbreken. Gelukkig weten we zelf de weg en lopen heuvelaf over het asfalt naar het begin van de Mot-mot trail. De Mot-mot trail is de oude weg die gebruikt werd om suiker van Arnos Vale naar Culloden en Golden Lane te vervoeren. Het vroegere muildierpad is nu een onverharde weg die nog wel door 4x4 bereden wordt. wij lopen voornamenlijk omhoog door verlaten landbouw grondjes waarvan de vruchtbomen de overblijfselen zijn. Mango, advocado, skin-up, cacao, suikerriet, banaan, papaya, broodvrucht, nootmuskaat, cashew en nog meer onbekende vruchtdragende bomen. We (Loud, Marlene van de Rafiki en wij) plukken mango en advocado voor de lunch. Na ruim 2 uur lopen zijn we in Golden Lane en nemen weer een P-taxi naar Scarborough voor boodschappen. |
|
|
We hebben de smaak te pakken van het wandelen. Met Loud en Marlene nemen we de bus van Scarborough naar L'Anse Fourmi en stappen uit bij de splitsing met Roxborough-Palatuvier-Road. Daar is het zoeken naar het best bewaarde geheim van Tobago Forest Reserve; het begin van de Gilpintrail. We schudden met succes een opdringerige gids af die ons tot 3x toe achterop komt rijden zonder informatie prijs te geven over zijn geheim. Na een zweterige wandeling van ruim een uur over asfalt berg op komen we bij de start van de Gilpin trail. De trail is een bergpad dat door het bos naar Bloody bay gaat. Eenmaal in het bos is het een stuk koeler door de schaduw en even later vooral ook door een flinke regenbui. We lopen voornamenlijk dalend en langs meerdere bergstroompjes en watervalletjes. We missen het bezoekers centrum door bij een plitsing te kiezen voor het pad dat met rode lintjes gemarkeerd wordt. Het is een door de weekse dag en we zijn alleen in het regenwoud. Kolibri's vliegen nieuwsgierig op ons toe en blijven als verkenningshelicopters rondom ons hangen, hoog in de toppen van de bomen horen we papagaaien maar zien ze niet. Een kuiken van een soort hoender is door moeders verlaten en verraad zijn aanwezigheid met gepiep. Landschappelijk is het zeer de moeite waard, een goed begaanbaar pad met een paar oversteek plekken van een waterval, wisselende vegetatie en de nodige vogels die helaas slecht te zien zijn door het struikgewas of het tegenlicht. Bij een volgende splitsing laten we de rode lintjes rechts liggen en kiezen voor het meest betreden pad. We lopen door oude cacao bomen en 3 uur na start van de trail staan we weer op het asfalt nabij de bushalte. Het rode lintjes pad gaat waarschijnlijk verder door het bos richting Bloody bay. Wij hebben geluk, niet veel later komt de bus en kunnen we relaxed retour naar scarborough in een airco bus. |
|
Een ongeluk zit in een klein hoekje. Ook wij hebben blijkbaar zo'n hoekje aan boord van de Gabber. Gistermorgen was het het hoekje stuurboordzijde op de navigatie tafel. Door gebrek aan zon hadden we in de ochtend de motor bijstaan om de accu's bij te laden terwijl we de koelkast net hadden ontwaakt uit zijn nachtrust. Als de motor draait hebben we genoeg stroom, dus de laptops (internet PC, SSB PC) en de Android voor spelletjes kunnen aan de oplader. Ook een mooie gelegenheid om de SSB email binnen te halen, zenden kost tenslotte ook stroom. Alle stekkers waren aangesloten. Van SSB-PC naar USB-RS232 converter naar Pactor-modem naar SSB-zender, oh wacht nog even de oplaad stekker erin die in het hoekje ligt. Tja, hadden we dat maar niet gedaan. Met een vonk en rookwolkje gaat de stekker in de SSB-PC en de onbetamelijke woorden komen uit Erik's mond. Nader onderzoek leert dat de oplaadschakeling op SSB-PC is doorgebrand, USB-RS232 converter kapot is en ook de communicatie poort van het Pactor-modem is kapot, de SSB-zender en het digitale gebeuren lijkt nog in orde. In een luttel moment is de Gabber voor het eerst sinds jaren zonder Pactor-modem en dus zonder email, weerbericht (grib-files) en positierapporten. De komende tijd dus geen berichten vanaf zee en zijn we afhankelijk van Wifi en traditioneel internet. Het lijkt erop dat ook onze dinghy in het zelfde hoekje gelegen heeft als de oplaadstekker. Al dagen proberen we hem zonder succes te lijmen. De lijm uit Suriname bleek geen succes en ook 3 soorten lijm uit de winkel in Togabo zijn slechts vrolijke pasta's die niet lijmen. Gelukkig heeft de Rafiki een tube Sikaflex open en kunnen we het gat uit eindelijk dichten. Maar ook dat geluk duurde slechts een paar uur. Met al deze tegenspoed zetten we versneld koers richting Trinidad om aan het werk te gaan met reparaties, tweede hands markten af te zoeken naar een vervangend Pactor-modem en kapotte spulletjes op te sturen voor reparatie. Inmiddels liggen we voor anker voor Power Boats, Chaguaramas in Trinidad, helaas is de internet verbinding tot nu toe hopeloos dus communiceren gaat nog steeds niet goed lukken. Het klussen wordt een flinke aanslag op de scheepskas, dus lezers klik gerust eens vaker op de advertenties op deze pagina's wie weet zit er nog iets tussen waarvan je niet wist dat je het nodig had. |
|
|
We zijn vorige week dinsdag aangekomen in Trinidad. Het was een motortocht van 17 uur vanaf Tobago door gebrek aan wind. Het venijn zat hem in de staart, het kostte ons ruim 1,5 uur om de Boca del Dragon door te komen. Dit is een nauw kanaal tussen Trinidad en Monos Island waar altijd een noord gaande stroming staat die vooral tijdens de eb sterk is. We liggen nu op anker aan de rand van het mooring gebied vlak voor Power Boats Marina. Ondanks dat we in Trinidad zijn voor groot onderhoud hebben we de afgelopen dagen vooral besteed aan uitjes met Loud en Marlene van de Rafiki. We begonnen met een dagje in de stad op zoek naar canvas. Op de verjaardag van Ernie hadden we een uitje met zijn tweeen naar Yerette - The home of the hummingbird. In de tuin van een kolibri liefhebber hingen feeders met suikerwater oplossing waar vele kolibri's op af kwamen. Theo wist veel te vertellen over deze bijzondere vliegers en gaf een dia show met prachtige foto's. De reis er naar toe met openbaar vervoer was ook een feest, 2x de maxi taxi en 1x een gewone taxi bracht ons van deur tot deur over een afstand van 20km voor TT$ 16,- p.p. ( 1,92). |
|
|
Om het "kapotte" pactor modem te vervangen speurde Erik internet af en deed een oproep op het lokale radio netje (VHF 68). Een gelijk model was te koop in Nederland en een oudere versie bij een collega zeiler in de haven. Bij het testen van de oudere versie kwam dezelfde foutmelding te voorschijn als onze "kapotte". Drie verschillende USB-RS232 converters werden getest maar allemaal met dezelfde foutmelding. Rafiki had nog een ander model converter liggen en die kon contact maken met het oude pactor modem, dan toch ook nog maar eens ons "kapotte" modem proberen. En ja hoor die werkte nog prima. Het probleem zat hem dus in de converter, verbazend dat daar verschillende versies van zijn. Eind goed al goed, geen vervangend modem nodig en de collega zeiler was ook blij om te weten dat zijn modem in orde was. Iedere morgen om 08:00 is het radio netje er. Het begint met ruimte voor spoedgevallen, daarna aankondigingen van algemene activiteiten gevolgd door de vraag of er mensen zijn die hulp nodig hebben bij het klussen. De mooiste onderdelen zijn "treasures of the bilge" (schatten uit de bilge; ruilhandel voor spullen die je kwijt wil) en natuurlijk het weerbericht in combinatie met de reacties daarop over hoe hoog de golven zouden kunnen worden op de ankerplaats. Het kanaal is de ontmoetingsplaats voor al de zeilers maar ook de havens en de winkels luisteren mee. Wij hebben vergeefs geprobeerd een Aloe Vera plant te ruilen, voor een CD met reggae muziek vonden we wel een liefhebster. En nu zitten we te twijfelen over een watermaker voor U$ 500,-. |
|
Met een gehuurde auto bezochten we het ASA Wright Nature Centre en de Caroni swamp om vogels te kijken. Het is altijd spannend om in een nieuw land deel te nemen aan het verkeer. Maar als je de weg niet goed weet, de richtingaanwijzers er niet zijn en de mede weggebruikers er een wildere stijl van rijden op na houden is een auto tocht een heel avontuur. Een ritje dat je in een uurtje zou kunnen doen over de snelweg koste ons ruim 3 uur over de secundaire wegen omdat we de snelweg niet konden vinden. Gelukkig vonden we het ASA Wright Nature Centre wel. Op het wandelpad door het regenwoud stonden op verschillende punten grote borden met uitleg over welke vogel er zou zitten. En verbazend, het is geen dierentuin, maar een gewoon wild woud, de vogels zaten er ook. De terugweg ging gelukkig makkelijker en we waren nog net op tijd om deel te nemen aan het boottochtje in Caroni swamp om de avond rustplek van de rode ibis te zien. In het mangrove bos werd nog een paar keer stil gehouden voor flinke slangen die in de bomen lagen en voor een nachtzwaluw. Het gemak waarmee de gids ze vond deed vermoeden dat het allemaal opgezette exemplaren waren, maar waarschijnlijk kende deze gids het gebied als zijn broekzak en hebben de dieren een redelijk vaste plek waar ze dagelijks verblijven. |
|
| Trinidad is voor ons de eerste plek sinds Gran Canaria waar we weer veel boten zien. Er liggen er een 100 tal op anker, in de verschillende havens liggen er de nodige aan de steigers en op het land staan er nog eens een duizendtal. Motorboten worden hier drie hoog in een overdekte stelling opgeborgen en alleen tijdens het weekend gebruikt. En natuurlijk is rondom dit gebeuren een hele wereld van watersportzaken, klusbedrijven en handige mannetjes te vinden. We zijn opzoek naar een vervanging van onze bijboot, maar de prijzen van een opblaasbare dinghy schrikken ons af. De goedkoopste modellen gaan vanaf U$ 2.000,-, ja alles wordt hier in Amerikaanse dollars geprijst als het voor een toerist of bootjes volk is. We verzinnen plots dat we de kotterstag meer naar voren kunnen plaatsen om zo meer ruimte op het voordek te maken. Hiermee zouden we een Walker Bay 8ft op het voordek kunnen opbergen. Zo'n bootje staat hoog op ons verlanglijstje, ze kosten nog minder dan de helft van een opblaasbare bijboot en kunnen niet eenvoudig lek raken. Hij is nog net niet besteld maar lang gaat dat niet duren is de verwachting. |
|
Langzaam aan komt er een eind aan het uitstapjes maken en beginnen we het klussen te organiseren. De lasser is aan boord geweest om het werk op te nemen en een offerte te maken. We hebben de andere marina's bekeken en prijzen vergeleken. Deze week een praatje maken bij Power Boats om te horen of ze wat aan hun prijs kunnen doen. Vooral de 15% die ze over de ingehuurde manuren rekenen bevalt ons niet en ze zijn op alle items wat duurder dan de buren. Toch heeft Power Boats onze voorkeur op dit moment. We kunnen aan boord van de Vida vagabunda overnachten, de toilet voorzieningen zijn frisser en ruimer in aantal, er is meer klusvolk op de haven en er is geen disco/feest terrein om de hoek. Vandaag ook de Vida van binnen bekeken. En na 1,5 jaar afgesloten op de kant te hebben gestaan ziet alles er nog fris uit van binnen. De kakkerlak vallen waren leeg, nagenoeg geen last van schimmel (een beetje langs het fornuis) of muffe luchtjes. Aan dek had zich een stevige laag stof verzameld die met een flinke waterstraal en wat borstelen snel verdwenen was. Wel raar hoor zo "alleen" aan boord van de Vida. Geen Marscha of Maarten voor een praatje, koffie, hapje of borreltje zoals we dat gewoon waren te doen in Gran Tarajal op de Canarische eilanden. Straks liggen er weer twee Breewijds 31 naast elkaar, maar helaas is de Vida onbewoond. Komt ons natuurlijk ook wel goed uit want nu hebben we een opgeruimd huisje om na een dag klussen in bij te komen. |
|
Op het plaatselijke cruisers radionetje op VHF 68 was er bij het onderdeel "help wanted" de vraag of iemand een duiker wist voor het opduiken van een te water geraakte bril. Er kwamen door verwijzingen naar commerciele duikers maar Erik boodt aan de klus snorkelend te klaren, de bril lag tenslotte maar op 8-9 meter diepte. De bemanning van de Cape gaf aan eventueel met duikflessen te kunnen komen als het niet gelukt was. Er was scepsis over het snorkelend zoeken. Gelukkig lag de Flying Cloud aan de steiger en kon dus vrij nauwkeurig aangeven waar de bril te water was geraakt. Een eerste serie hoekduiken en voorzichtig boven de bodem zwemmend leverde helaas niets op. Het zicht was amper 50cm en de bodem was bedekt met een fijne modder laag die snel opdwarreld. Flying Cloud had een duikfles aan boord met een lange slang voor de adem automaat, ze gebruiken deze uitrusting voor het schoonmaken van het onderwaterschip. De slang was ruim 20 meter dus geen probleem om de bodem verder en langduriger af te zoeken. Na een half uurtje was de bril gevonden. De volgende morgen werd Erik via het netje door de Flying Cloud uitgebreid bedankt, over het gebruik van de duikfles werd niets gezegd. Als dank voor het opduiken van de bril kregen we vandaag de inhoud van de koelkast van de Flying Cloud, ze gaan morgen voor maand naar huis in Amerika. Altijd leuk en lekker zo'n partij eten. Het geeft je gelijk een inkijkje in het huishouden en de eetgewoonte van de collega zeilers. De diepvries loempia's werden als borrel hap gegeten met een koud Amerikaans biertje (Coors light). Vanavond eten we ravioli met spinazie/mozarella vulling, bij de koffie nog een gember koekje en wat we dachten dat blauwe schimmelkaas was bleek een blok kruiden kaas te zijn, maar het smaakte prima op de voorgezoute crackers. Een serie BBQ en vlees sausen gaan van boord bij gebrek aan ruimte in de koelkast en omdat we ze toch niet gebruiken. Morgen als lunch chicken pies en de verschillende smaken jam gaan op brood of door Ernie's eigen gemaakte yoghurt. De Uien, knoflook, bacon, olijfolie en limoenen komen altijd wel van pas. Ruim twee dagen eten en snacks voor een half uurtje duiken ! |
 |
|
Als sinds de Cabo Verde staat hoog op ons verlanglijstje om zeeschilpadden te gaan kijken als ze aan land komen om eieren te leggen. Suriname en Frans Guyana zijn de landen waar de Leatherback schildpad (de grootste zeeschildpad) het meest aan land komt, Trinidad&Tobago staat op de derde plaats. Deze uitstapjes naar de beschermde stranden worden in de broedtijd van 1 maart tot 31 augustus veel door touroperators aangeboden aan toeristen. In Trinidad organiseert de lokale busmaatschappij, Public Transport Service Cooperation, onder het motto Know Your Country Tours, een hele serie uitstapjes over het eiland, tegen zeer lage prijzen, en zo ook Turtle watching. De hele happening is een echt Trinidaans gebeuren; kaartjes vooraf kopen in een onogenlijk kantoor dat slecht te vinden is, betalen natuurlijk in een ander kantoor en dan weer terug komen met je betaal bewijsje. Alles met een glimlach, rustig aan tempo en vriendelijke behulpzaamheid van iedereen achter de verschillende bureautjes. 's-Avonds om 19:00 uur is het verzamelen bij de bus, die na 3 kwartier wachten vertrekt als ook de laat komers gearriveerd zijn. De gids houdt een informeel praatje over de route en de schildpadden. Het publiek bestaat uit louter Trinidanen in de leeftijd van 1 tot bejaard. Iedereen heeft eten en drinken bij zich en onderweg wordt er twee keer gestopt om de voorraden aan te vullen. |
|
Aangekomen op Matura beach zijn we om 22:00 uur niet de enigsten. Het is vrijdagavond en vakantie tijd in Trinidad, een paar 100 man staan op de parkeerplaats. Het nieuws is dat ze de hele avond al pech hebben, zonet is pas de eerste schildpad gearriveerd terwijl vele bezoekers al vanaf 19:00 uur aanwezig zijn. Een half uurtje later staan we met onze groep bij de in barensnood verkerende leatherback. Ze is ongemoeid door onze aanwezigheid een gat aan het graven voor de eieren, we staan met tientalle mensen op 50 cm rondom haar. Een stevige regenbui doet de vroege bezoekers besluiten huiswaarts te keren. Wij schuilen met z'n drieen onder het plastic zeiltje dat een gids bij zich heeft. In een kwartiertje is de bui voorbij getrokken. Als de schildpad eieren gaat leggen mogen er foto's gemaakt worden, het dier is dan geheel in trance en zich schijnbaar niet bewust van alle aandacht. Vrijwillgers van Earth watch meten haar lengte en breedte, knijpen een merkteken in haar achtervin en kinderen aaien het dier voorzichtig. Een lokale gids geeft nog meer uitleg. Ondertussen komt uit de stevige branding (brekende golven van 2 meter) een tweede kolos traag en moeizaam het strand op. De meeste bezoekers zien het dier pas als ze zich met moeite een weg zoekt door het mulle zand en de toeschouwers. De drang om eieren te leggen is groter dan de verbazing over de drukte op het strand. Een half uurtje later is het tweede dier bezig eieren te leggen terwijl de eerste schildpad moeizaam weer naar zee kruipt. |
|
|
Bij het bezoekerscentrum hebben ze jonge schilpadden die later worden uitgezet. De diertjes zijn als ze uit het ei komen drie dagen onderweg om uit het zand te voorschijn te komen en hebben voor twee weken eten bij zich in een dooier zak die zichtbaar is onder hun buik. Ze gaan van hand tot hand. Deze massale belangstelling voor de schildpadden zal zeker het milieubewustzijn stimuleren maar komt voor ons wat onnatuurlijk over, liever lopen we alleen over het strand en hopen we op een toevallig ontmoeting, maar dat kan helaas niet. Tijdens het broedseizoen zijn de stranden verboden gebied en er wordt gecontroleerd door lokale groepen. Aanwezig zijn zonder vergunning kan je een boete van TT$ 20.000,- ( 2.500,-) op leveren. Natuurbescherming heeft zijn prijs: georganiseerde trips, controle en boetes. Op door de weekse dagen en buiten de vakanties is het rustiger horen we van de vrijwillgers van Earth Watch, de afgelopen dagen waren er gemiddeld slechts 20 bezoekers per avond, zo druk als vanavond hadden ze nog niet gezien. Op de terug weg krijgen we nog een film te zien in de bus, net als in een vliegtuig met die klapschermen uit het plafond. Pas om 02:00 uur komen we in Port of Spain aan. Gelukkig brengt de tourleider ons met zijn auto naar de jachthaven, hij woont toch in de buurt. Het was een indrukwekkende gebeurtenis, zo'n uitje met de lokale bevolking en oog in oog met de schildpadden. Eenmaal aan boord kunnen we nog niet gaan slapen doordat het anker is gaan krabben. Pas om 03:30 gaan we te kooi nadat we opnieuw geankerd hebben in ondieper water. Het klopt wat de pilot meld "poor holding" (slechte ankergrond). |
|
Gisteren kregen we eindelijk onze duiklampen voor het eerst in handen. De bestelling uit China bij Linkdelight was in Nederland de weg kwijt geraakt bij de post en arriveerde kort na ons vertrek uit Nederland. Via Mark (broer van Ernie) en Mieke (van de Southern Corss) die vanuit Nederland naar Trinidad kwam kregen we onze ledlampjes, accu's en opladers. Het zijn kleine compacte zaklampen met veel licht en waterdicht tot 60 meter. Door het gebruik van led technologie gaat een accu 300 minuten mee. Mooi spul dat ze daar maken en voor betere prijzen dan in de winkel, Waar ze trouwens dezelfde lampen verkopen als op de China site. Bij PowerBoats hebben we een afspraak staan om 30 juli het water uit te gaan. Die dag gaat ook gelijk de mast eraf. De lasser (Mitchell, West Coast Fabricaters/Welders) staat geboekt om 5 augustus te beginnen. Hij gaat het roer eraf halen zodat we de speling op de roeras kunnen verhelpen. Aan dek komt er een nieuwe plaat onder de mast en wordt gelijk het vluchtluik omgedraaid (opening komt naar voren). Mitchell gaat RVS septerpotten maken die op de potdeksel gelast worden. Door het verplaatsen van de septerpotten hopen we in de toekomst beter de voetrail te kunnen schilderen omdat nu de septerpotten in de weg zitten. Na het lassen kunnen we aan het schilderen beginnen. We twijfelen nog of we de hele boot hier in Trinidad doen of later op Curacao. De luchtvochtigheid is hier erg hoog en het regent vaakt, dat is geen best schilder weer. |
|
|
We hadden er naar uitgekeken om in helder blauw water te duiken tussen de kleurrijke vissen. Rufin met zijn boot AMANDA, een van de vele water taxi's, zou ons ophalen om 09:00 uur. Dat werd dus, na een herinnerings telefoontje van ons, 09:30. Onze duik stond gepland voor in een baaitje aan de zuid kant van Casper Grande, een boot ritje van amper 10 minuten. Rufin zou ons na 1,5 uur later weer ophalen, we betalen hem 1/3 van het geld want hij moet wel terug komen ! Onderwater is het een blik van herkenning, een oud nederlandse soep duik in groen water. Het zicht is tussen de 0,5 en 1,0 meter. Veel sponzen en kokerwormen, voornamenlijk grijze vissen, grondels, een spinkrabbetje en een zeenaald. Tja, het had een duik in de Grevelingen kunnen zijn aan het einde van de zomer. Na 38 minuten komen we teleurgesteld boven, we bewaren onze lucht liever voor mooier duikwater. Daarna begint het wachten op Rufin. Een kortere duik en slecht zicht maakt ons geduld en inleving in lokale tradities en gewoonten niet beter. Als we 1,5 uur na het afgesproken tijdstip nog steeds geen Rufin zien vragen we een andere boot om ons terug te brengen. Hij rekent TT$ 100,- ( 12,-) precies het bedrag dat Rufin nog te goed heeft van ons. Als we onze ankerbaai invaren komt Rufin er net aan, helaas geen zaken meer voor hem, deze brandstof moet ie zelf betalen (benzine kost 0,25 per liter). Hij stelt ons nog gerust met "no problem". Onze nieuwe bootsman pepert hem in dat ie zijn klanten zonder eten en drinken had achter gelaten en dat dat toch niet kan. Op het naam kaartje van Rufin hadden we het al kunnen lezen "Down d Island Tours", er naar toe dus niet terug. |
|
De voorbereidingen voor "the haul out" (uit het water halen van de boot) gaan op een Trinidaans tempo door. De afgelopen avonden hebben we in windstilte en in de koelte de zeilen afgeslagen. Het was nog zoeken naar zeilzakken die groot genoeg waren. Ernie heeft van twee kleine zakken een grote gemaakt en van de beschermhoes van de bijboot een nieuwe zak. Onze oude bijboot, de opblaasbare met vaste alluminium bodem uit 1998, is met Jean-Michelle aan een nieuw leven begonnen. Jean-Michelle bleef erg enthousiast over zijn gratis aanwinst ondanks al onze plakkers en reparaties met sika-flex. Met veel geduld en een paar flinke potten lijm zijn alle naden vast weer te herstellen in oude glorie. Maar toen zelfs Maxwill, de lokale wonderman voor bijboot reparatie, ons afraadde er geld in te steken hebben we de hoop opgegeven. Bij Budget Marine staat nu een Walker Bay 8ft in de bestelling. Dit is een harde bijboot die op het voordek past, als we de bevestiging van de kotterstag naar voren verplaatsen. Om de bijboot makkelijk te kunnen gebruiken voor duiktripjes hebben we gelijk een prijsopgave gevraagd voor een Hyperlon tube. Met de tube erbij kan je makkelijker aan boord klimmen vanuit het water en heeft de boot ook meer draagvermogen. Vanmiddag gaan we de traditionele wandeling maken met Robin van de Heidi. Dat is voor de zeilers hier in Chaguaramas een oude gediende die iedere zaterdag met een groepje op pad gaat naar het Bamboe bos. |
|
|
Nog minder dan twee dagen en dan staan we opgebokt op de kant. Vandaag hobbelen we nog achter ons anker. Er is rustige wind uit het zuiden die voor deining in de ankerbaai zorgt. En het is weekend, de bootjes varen af en aan zonder rekening te houden met de geankerde boten of kleine bijbootjes waarmee sommige cruisers naar de wal gaan. Met hoge snelheid en flinke boeggolven scheuren de lokale boten door het ankergebied. Samen met 6 andere zeilers en Robin maakten we een wandeling door het Bamboe bos. Robin weet de weg en had een maxi taxi geregeld om ons af te zetten en op te halen, de kosten deelden we met elkaar. Een korte steile klim bracht ons op een richel met uitzicht op Macqueripe bay. Door de zeebries en beschutting van het bladerdak was het heerlijk koel in het bos. De wandeling ging verder door het bos richting golfterrein en daarna aan de andere kant van Tucker Valley Road richting Bamboe Cathedraal. De reuze bamboe, die hier weelderig groeit, hangt van twee kanten over het pad en vormt zo een poort in gotische bouwstijl. De wandeling werd afgesloten met een zwempartij in de baai waar we in het begin zo mooi uitzicht op hadden. De Gabber ziet er op een afstand goed onderhouden uit, maar is de afgelopen 6 maanden niet gestreeld door een schilderskwast en dat is op de pijnpunten goed te zien. Op de foto hiernaast een detail van een septorpot. Deze contructie willen we veranderen, zodat we in de toekomst minder schilderwerk hebben. Nu zit de septorpot tegen de voetrail aangelast en is van gewoon staal. Je kan er moeilijk bij voor schoonmaken, ontvetten, schuren en schilderen door gebrek aan ruimte. Als je steun zoekt aan de septers veroorzaak je minimale bewegingen in de contructie die de verf doen breken waardoor zeewater uiteindelijk het onderliggende staal kan bereiken. Soms hadden we binnen een week al weer roest op deze plekken na een moeizame schilder partij. Het plan is om de septerpotten in een houdertje op het potdeksel te zetten en net als het potdeksel (de donkerblauwe strip) ook van RVS te maken. |
|
Sinds dinsdag ochtend staan we op de kant bij Power Boats Marina. Erik maakte nog vrienden door het openen van de vuilwater tank toen de Gabber in kraan hing en de werklui net wilden beginnen met het verwijderen van de aangegroeide zeepokken. Niemand werd vies, het gegil van de werklui duurde langer dan het leeg lopen van de slechts met zeewater gevulde tank. Na dit voorval konden we dus zelf de zeepokken verwijderen, geen werklui meer te bekennen rondom de boot. Weer een kosten besparing zullen we maar zeggen. We staan dicht bij de Vida vagabunda, maar we slapen nog aan boord van de Gabber omdat de werkrommel meevalt. Een extra kraan moest er aan te pas komen om de mast te verwijderen. Het liefst hadden de haven en de kraanmachinist gezien dat we een tuiger contracteerden voor deze klus. Gelukkig was het tekenen van een verklaring over verantwoordelijkheden afdoende. Erik klom via de steps de mast in voor het bevestigen van de takel. Met aanwijzingen van de kraanmachinist was de klus in een uur geklaard. |
|
|
De volgende dag kwamen 2 werklui van de haven voor het graven van een gat onder het roer. Om het roer te verwijderen moet hij ongeveer 1 meter naar beneden kunnen zakken, zodat de roeras die vast gelast zit aan het roer in zijn geheel uit de roeraskoker kan. De hak, waar het roer op steunt aan de onderkant, moet worden door geslepen. Bovendeks, bij de bevestiging van de helmstok wordt het nog puzzelen hoe we dat los maken. Dit zijn de nadelen van een roerconstructie waarbij het verliezen van je roer niet mogelijk is. Met het inhuren van de twee werklui worden we geconfronteerd hoe de globale economie van marktwerking functioneert. De manager van Power Boats beveelt de werklui aan en wil graag hebben dat ze in eigen lunchtijd de klus klaren. We moeten ze dan cash betalen, "hebben ze een centje extra" meldde de manager. Het graafwerk kost TT$ 50,- per voet, 1 uur graaf werk door twee man en het gat is 3 voet lang en 2 voet diep. Hum, dat is een duur gat, maar ja aan boord hebben we als grootste schep de soeplepel en daar kan je de klus niet mee klaren. De gravers zijn tevreden met TT$ 200,- ( 24,--). Tja, aan de andere kant van de oceaan hadden we twee man een hele dag voor de helft van het geld aan het werk. Hier in Chaguaramas met alle cruisers zijn de prijzen en werklonen ongekend hoog voor Trinidad, ongeschoold werk kost voor de Trini's onderling tussen TT$ 200,- en TT$ 350,-- per dag. |
|
In de vroege ochtend uren is het nog koel en is het dek nat van condens. Dat is een goed moment om met de haakse slijper aan het werk te gaan. Tijdens het afslijpen van de septerpotten komt er veel metaal stof vrij dat met droog weer makkelijk verwaait over de boot en naar boten in de buurt. De volgende dag zijn de stofjes dan als roestputjes terug te vinden in de verf en dat is niet leuk. Tussen het slijpen door spoelen we de boot en het ijzerstof snel weg. Erik heeft al 3 slijpschijven versleten en 8 septerpotjes zijn verwijderd. Morgen gaan hopelijk de 8 voetplaten verwijderd worden met een slag grotere schijf. Maandag komt Mitchell de lasser en dan moeten wij klaar zijn met de voorbereidingen. Nu de mast van het dek is hebben we geen SSB antenne meer door gebrek aan geisoleerde achterstag. Van de zijreling heeft Erik een simpele antenne gemaakt die op 2 meter boven het dek hangt. Contact maken met Winlink ging goed, vanavond gaan we ontdekken of we in Bonaire te horen zijn op het Nederlandstalig caribisch radio netje (8.101 USB, 22:00 UTC). |
 |
|
Donderdag was de Gabber een naaiatelier, Leentje was bij ons om Ernie wat fijne kneepjes te leren en om te ontdekken wat de Singer Promise 1409 allemaal kan. Leentje is al bijna een jaar op pad, via Amerika, Brazilie, Frans Guyana, Suriname is ze nu in de Carieb als opstapper bij Jean Michelle aan boord. Ze is tandarts, maar houdt meer van reizen en is erg bedreven met de naaimachine ontdekten we. Door iets aan het spoelhuisje van de onderdraad aan te passen kunnen we nu met de eenvoudige naaimachine van de Blokker ook het zwaardere UV-bestendige garen gebruiken. Allerlei naaisteken kwamen al door 3 lagen zeildoek heen met het UV-bestendige garen. Jammer voor Ernie want die had net een nieuwe spatlap klaar met gewoon garen. Ook werd er veel tijd besteed aan patroon knippen, passen, spelden, meten en natuurlijk kletsen. Het was maar goed dat Erik regelmatig voor boodschappen van boord was, konden de meisjes lekker kletsen. |
|
Sinds vanmiddag staat er een grote ventilator in de kajuit die op 110 Volt werkt. Een lekkere bries waait nu door de kajuit, het stof en de naaidraaitjes in een hoek blazend. Op het dek vorderen de werkzaamheden gestaag. Met een grotere slijpschijf konden de voetplaten verwijderd worden. Vanavond gaan de zonnepanelen van de zeerailing af zodat ook de laaste 2 septorpotjes verwijderd kunnen worden. De noodantenne voor de SSB functioneert prima, we waren goed te ontvangen in Bonaire tijdens het radionetje. Nu we door de walstroom geen gebrek meer hebben aan energie staat de koelkast 24 uur aan en kijken we 's-avonds filmpjes op het TV scherm met stereo geluid via de auto-radio. Op anker was het slechts 1 filmpje per avond en dan op de laptop. Nu gaan er 3 afleveringen van een TV-serie (Spooks, The Killing) door. Nadeel is wel dat het dan weer moeilijk opstaan is om 05:30. Het gesnater van de overvliegende papegaaien helpt wel om wakker te worden. |
|
|
De grote klussen zijn begonnen. Als eerste heeft Erik het gat van een paar dagen geleden 2 keer zo diep gemaakt in de hoop dat het roer er voldoende diep in kan weg zakken. Doordat het roer schuin gemonteerd is moest het gat iets verder uitgehakt worden voordat de 1,20 meter lange roeras aan de onderkant van de boot uit de roeraskoker kon komen. Tijdens het afslijpen van de hak wordt de snede nat van diesel ontdekken we. Dit is blijkbaar een standaard probleem bij Breewijds want ook de Vida vagabunda had dit. De diesel tank is in de diepe kiel gemaakt door simpel een afdekplaat aan de bovenkant te lassen, blijkbaar is de onderzijde of zijwanden niet 100% dicht. Geen probleem, de uigelekte diesel kan nergens heen en houdt de kielconstructie corrosie vrij. Ook Mitchell is niet onder in de indruk, "it was not a problem, so it is not a problem" is zijn reactie op de druppeltjes diesel (4 per minuut). Om niet de hele tank druppelsgewijs in het gegraven gat te laten lopen pompen we toch maar de tank leeg in een extra vat dat we van de haven krijgen. Het pompje koopt Erik bij een auto onderdelen zaak iets verder op langs de weg naar Port of Spain. In Nederland was zo'n pompje niet makkelijk te vinden, hier is een keer vragen genoeg en de meisjes van de winkel komen met 4 modellen aan. Deze hele klus met het roer was begonnen om de lagers te vervangen. Maar er zitten blijkbaar geen lagers tussen de roeras en de roeraskoker. Het hele systeem blijft in lijn door nauwpassende metalen ringen op de hak van het roer, en daar waar de as de boot aan onder- en bovenzijde uitkomt. In 30 jaar tijd zijn deze metalen ringen iets uitgesleten, 1,5 mm is al veel. Maar toch levert het al met al speling op. Na overleg met de werkplaats besluiten we de ring op de hak en aan de bovenzijde te vervangen. De ring waar de roeras naar buitenkomt aan de onderzijde van de boot laten we zitten. Dat scheelt slijp, las, schilder, epoxy werk onder de water lijn. |
|
Ook voor ons is er voldoende werk om te doen. Op het onderwaterschip hadden zich heel wat zeepokken genesteld. Simpel afkrabben blijkt niet genoeg. De beestjes hebben zich in een paar weken tijd tot in de epoxy laag, die het staal beschermt, "geworteld". Als we de zeepokken afkrabben blijven er kleine ronde bobbeltjes in de epoxy over die je makkelijk doorprikt, daaronder zit dan kaal staal. Alle plekken zijn door Ernie met wit krijt gemerkt, zodat we een goed overzicht houden hoeveel er moet gebeuren. Op het kale staal gaan we Zink-primer aan brengen. Dat is een goede anti corrosie bescherming voor het staal. Maar hier in de winkel staat op het etiket ook de bijnaam "barnacle stopper", laten we hopen dat het werkt. Boven op dek is het wachten tot Mitchell klaar is met zijn laswerk voor we aan het schilderen kunnen beginnen. De voorbereidingen voor het laswerk, verwijderen verf en epoxy lagen, doen we daags voor dat er gelast wordt, anders zit er al snel roest op de net kaal geschuurde plekken. |
|
|
Een paar maanden geleden deden we een oproep voor tips over hoe we onze vast "gerotte" lier uitelkaar konden halen. WD40, kokend water, takelen met grootschoot systeem en meer opties werden voorgesteld. We stelden deze onderhouds klus maar uit totdat we in de omstandigheden waren waarbij rondspringende onderdelen ook makkelijk terug gevonden konden worden in plaats van dat ze als een donatie aan Neptunus over boord zouden verdwijnen. Loud van de Rafiki opperde het gebruik van een "poelietrekker". Deze konden we gelukkig eenvoudig in Tobago kopen bij een grote hardware shop. De lier werd onder de WD40 gespoten en de poelietrekker kon daarna langzaam zijn werk doen. Geweldig zo'n apparaat, een paar slagen met de sleutel en er zat beweging in de muurvaste lier. Ook een tandwiel setje binnen in moest geholpen worden met de poelietrekker. Oorzaak van alle ellende was snel gevonden, het vet in de lier zat onder het zand en de zoutkristallen. Harmatans, putsen Suriname rivier water in kombinatie met het dichtslibben van de afwateringsgaten van de lier door te veel vet waren vermoedelijk de oorzaak. Het geheel zag er uit alsof het in een zandbak in elkaar gezet was. |
|
Alle onderdelen hebben een nachtje in de diesel staan weken om het vet verder op te lossen en Ernie had er een klus aan om alles schoon te poetsen. De delen met corrosie werden opgeschuurd met P1500 schuurpapier zodat ze weer mooi glad zijn. Daarna alles invetten met Harken lierenvet inplaats van het eerder gebruikte schroefasvet. En dan maar hopen dat we voorlopig weer van het lieronderhoud af zijn. Van het geplande gebruik van zink-primer zien we af, op het kale staal gaat nu Jotamastic 87 AL uit de productlijn van Jotun. We kunnen dat hier belastingvrij kopen als we een kopie van de boot- en douane papieren aanleveren. Het is een twee component epoxy verf die op het kale staal aangebracht kan worden. Het slijpwerk rondom de mast en het luik is uitgesteld tot maandag in de hoop dat het dan niet regent. Mitchell wil in een dag de klus klaren zodat wij niet met een gat in ons dak blijven zitten. Ook is het mogelijk om een deel van de ankerketting te vervangen, Mitchell last dan het nieuwe stuk aan het nog goede stuk dat we houden. De eerste 20 meter zijn behoorlijk gesleten en geroest. Op nieuw laten verzinken kost bijna net zoveel als nieuwe ketting. De klussenlijst wordt maar niet korter en ook de boodschappenlijst groeit met de dag. |
|
|
We zijn de laatste dagen druk aan het klussen en te moe om updates te schrijven. De start van Mitchell's werkzaamheden ontroerde ons vorige week. Deze week gingen we compleet uit ons dak ! Een slijptol volgde de afgetekende contouren op het dek. Ruim om de mastvoet werd er een deel van het dek los gesneden. Zodra de slijpschijf door het dek heen was kwam er stofwolk van fijn metaal, epoxy en verfresten de kajuit in. De grote ventilator in de kajuit blies het nog eens lekker in het rond zodat echt alles onder het stof zat. Tijdens het verwijderen van de dekplaat wordt veel duidelijk over hoe de Gabber gebouwd is en in welke volgorde onderdelen gemonteerd zijn. Helaas voor Mitchell zit de dekplaat ook onderdeks gelast aan de dekspanten en de maststeun, het werd nog een hele klus om de dekplaat te verwijderen. Gelukkig gaf dat ons de gelegenheid om de kajuit met plastic en tape hermetisch af te plakken om een tweede stofwolk te voorkomen. Veel van de werkzaamheden kan Mitchell over laten aan Nicolaas en Brandon. De twee jongere medewerkers werken gestaag en nauwgezet door bij temperaturen van boven de 38 Celsius. Steun zoeken of zitten op het dek is niet echt prettig omdat de zon het dek in de namiddag heeft opgewarmd tot temperaturen van een grill-plaat. |
|
|
Naast de voorbereidingen voor het laswerk wordt er vooral door Ernie veel werk verzet met het verwijderen van roestplekken in de hoek tussen de voetrail en het potdeksel. Deze plekken zijn lastig te schuren en het werk was voor het eerst in jaren lang (6 maanden) uitgesteld. Liggend op het dek, kijkend in een spiegeltje en met verschillende maten schuursteentjes op de dremel lukt het moeizaam om tot kaal staal door te dringen. De dremel is inmiddels bezweken door overbelasting, Ernie gelukkig nog niet. Erik heeft met de slijptol de oude bevestiging van de septers afgeslepen en ook daar zit de nodige roest onder. We werken in de vroege ochtend vanaf 06:15 uur, als het dek nog niet opgewarmd is door de zon Na het dremelen volgt het schuren van de al geepoxyde stukken gevolgd door landurig stofzuigen en poetsen om al het ijzer- en schuurstof te verwijderen voor het zich door de opkomende wind verspreid over de rest van het dek en de boten in de buurt. Dan alles afnemen met aceton en weer een nieuwe laag epoxy op alle behandelde en nieuwe plekken aanbrengen. Erik verwijderd ondertussen de anodes, brengt nieuw staaldraad langs de steps van de mast aan en heeft de warmtewisselaar ontkalkt en weer ingebouwd. Tegen een uur of 13:30 stoppen we met het werk en gaan voor de derde keer douchen en dan uitpuffen achter de ventilators in de kajuit. Naast de boot hebben we een schuurtje annex werktafel gemaakt van de dinghy en pallets afgedekt tegen zon en regen met een dekzeil. Over het dek kunnen we helaas geen doek spannen door gebrek aan mast en giek. Gisteren sloten we de epoxy werkzaamheden aan het onderwaterschip af, nu nog "slechts" schuren, primer laag en anti-fouling. |
|
|
In de vroege ochtend, nog voor we aan het werk gaan, hebben we een paar keer gewandeld in het bos. Goed om wat beweging te hebben en om vogels te kijken. Tijdens de eerste wandeling kwamen we bij een boom waar een groep
Oranje vleugel amazone's een tijdelijke rustplaats had genomen. Nou ja, rust, dat is het nooit met die kwetterende papegaaien. We zien en horen ze iedere avond vanuit het bos overvliegen naar hun nachtrust plek. Het zijn er een paar honderd en ze vliegen al kwetterend in groepjes van 2 over de werf. In het bos konden we ze goed van dichterbij zien, er zat ook een fraaie
Gestreepte helmspecht. Tijdens latere wandelingen, met verrekijker en fotocamera, zagen we:
Vorkstaart koningstiran
de
Grote kiskadie
en de
Geelstuit buidelspreeuw.
Aan dek gaat Ernie gestaag door met het lagen opbouwen, schuren, ontvetten, kwasten. Om de paar dagen komen Mitchell en zijn jongens langs voor wat klussen. De nieuwe septerpotten staan op het potdeksel, zie de foto hiernaast. Er is nu in ieder geval meer ruimte om de voetrail te onderhouden/schuren/schilderen. Met lasapparatuur aanwezig op de Gabber komen er ook wat kleine klusjes bij. Een nieuw stuk ankerketting wordt, ter vervanging van de eerst roestige 15 meter, aan de bestaande gelast. En van de week brak een spijl af van het fornuis rooster waar de pannen op staan, even lassen en weer gemaakt ! Het spruitstuk van de uitlaat, de bochtige pijp waar uitlaatgas en koelwater gemengd worden was ook aan reparatie toe. Nu is het wachten op het terug plaatsen van het roer. Daarna de dieseltank weer vullen en gelijk maar eens stevig spoelen want bij het helemaal leeg maken van de tank kwam er de nodige prut van de bodem los. |
|
Al weer een week geleden waren we bij Pan On Avenue. Vanaf half acht in de avond tot vroeg in de ochtend gaven ruim 25 Pan-bands (steeldrum-olievaten) een optreden vanaf vrachtwagens die over Ariapita Avenue reden. Wij hadden een mooi plekje uitgekozen nabij het podium met de officials. Het enthousiasme van de spelers was aanstekelijk en het was fantastisch om te zien dat jong en oud meededen. Lead-drummers van amper 10 jaar en ritme kloppers van 70+. Alle bands hadden een vergelijkbare bezetting qua instrumenten, maar toch wisten ze zich te onderscheiden door verschillende ritmes en melodien. Om 23:00 uur gingen we opzoek naar vervoer naar de haven, de eerste 7 steelbands waren toen pas voorbij het podium gekomen. De reguliere maxi-taxi's rijden dan niet meer, maar we hadden geluk een late maxi-taxi wilde ons wel meenemen tegen het standaard tarief. Deze week heeft Mitchell de meeste van de laswerkzaamheden afgerond. Het terugplaatsen van het roer en een nieuw lager aan de bovenkant van de roeras maakten de Gabber weer tot een completere boot. Ernie ziet het einde nabij komen van haar dremel klussen. Inmiddels is een stuk van de romp boven en onder de waterlijn geschuurd en zelfs van de opbouw zijn al een aantal vlakken geschuurd. We hebben een nieuwe schuurmachine gekocht, onze oude staat in de opslag in Nederland. Nu er meer en meer apparatuur die op 110 Volt werkt aan boord komt was het ook nodig om een extra omvormer van 12 Volt naar 110 Volt aan te schaffen. Hier in de haven hebben we walstroom, 220 Volt en 110 Volt, maar onderweg willen we de nieuwe dremel en schuurmachine ook kunnen blijven gebruiken. |
|
:
|
Van Maarten en Marsha vernemen we net dat ze hun Breewijd 31 willen verkopen. De boot staat keurig onderhouden hier in Trinidad op de kant bij Powerboats Marina. Het lijkt ons een buitenkansje voor zeilers die er naar verlangen om in de Carieb te varen. De atlantische oversteek is al gedaan, vanaf Trinidad kan het ontspannende zeilen beginnen tussen de talrijke tropische eilanden met helder water. Maak van het het rondje Atlantic een praktische variant en wordt koploper van de vertrekkers 2013 door een start in de Carieb ! Vaar met de Vidavagabunda terug naar Nederland of gebruik haar als een ontsnapping aan het grauwe en grillige klimaat van Nederland in de wintermaanden. Hier schijnt alle dagen de zon en is de wind stabiel uit oostelijke richting. Hoort zegt het voort ! Meer details over deze prachtige Breewijd 31 op de site van www.vida-vagabunda.nl. Vraagprijs U$ 40.000,--. |
|
Het te warme weer, vroege opstaan en harde werken weerhoudt ons van het doen van updates. Inmiddels zijn alle plekjes schoon gedremeld door Ernie, de romp, het dek en het onderwaterschip zijn geschuurd. Vaak verzuchten we de laatste dagen "hadden we maar een polyester of aluminium boot", maar dat blijkt tijdens onze wandel rondjes over de werf ook niet echt een oplossing te zijn. Veel van de lange termijn cruisers met een polyester boot staan hier op de kant om reparaties uit te voeren in verband met osmose, sommige boten moeten totaal geschild worden. Langdurig in het water liggen en veel zon is voor een polyester boot niet goed. De aluminium boten vechten tegen electrolyse. Verkeerd gemonteerde motoren, pompen, lieren en onderdelen van roest-vrij-staal, geven de aluminium booteigenaren kopzorgen over corrosie. Er staat hier zelfs een Alu-boot waarbij een metalen houtschroef van het interieur de wand raakte en zich inmiddels een gaatje in de romp heeft gevreten. Nee, zo over de werf lopend zijn we tevreden over de kwaliteit en conditie van onze Gabber. Er staan hier ook stalen boten zonder goed onderhouden lagen epoxy en verf op het staal. Regelmatig zien we dat er onder de waterlijn nieuwe stukken metaal ingelast moeten worden. Lekkages van afvoeren, ankerbak of de afwatering naar bilge waren dan niet orde. Bij al die ellende van andere boten vallen de roestplekjes op het potdeksel bij ons reuze mee. In ons schuurtje staat een indrukwekkende verzameling epoxy, filler, primer en verf blikken. Komt vooral omdat veel van de verven die we gebruiken "2-component" zijn; een epoxy/filler/primer/verf en een harder. Ondanks dat we maar 3 kleuren aflak gebruiken staan er dan toch 10 verschillende blikken, 3 soorten thinner, aceton en terpetine. |
|
|
De cruisers op de marina's en ankerplaats bij Chaguaramas zijn van allerlei pluimage. De luxe varianten hebben hun boten op de wal achter gelaten, van boven afgedekt met een tent van krimpfolie, op een van de luiken staat continue een airconditioner te snorren om het binnen klimaat te regelen. Tegen de tijd dat ze terug komen heeft een "contractor" (ingehuurde werker) de boot gepoetst en het onderwaterschip in de anti-fouling gezet. Aan de andere kant zijn er de zeeschuimers die achter eigen anker liggen in de baai en op iedere "free-bee" (gratis weggevertje van andere zeiler) af gaan die op het radio-netje wordt aangeboden. Daartussen zijn er alle varianten als: wonen aan boord met of zonder gehuurde airco of ventilator, gebruik van klusjes mannen, werken aan de eigen boot al dan niet met een appartementje van de haven. Ook qua avontuurlijke instelling verschillen de cruisers. Neem je net als de lokale bevolking een maxi-taxi of wacht je liever op de lijndienst ( 0,36 goedkoper) of ga je slechts de "enge boze buitenwereld" in met een georganiseerde boodschappen trip naar een van de luxe winkelcentra. Sommigen komen helemaal de haventerreinen niet af. Alles is tenslotte ook op steenworp afstand te koop. Er is een kleine vestiging van de HiLo-supermarkt keten, Budget-marine, Peake-chandlery en tal van gespecialiseerde zaakjes op het gebied van scheepsbenodigdheden. De luxe restaurants en eettentjes voor de werklui bieden een keuze aan Amerikaans/Europees eten of lokale kost als: roti, bush shot up, cow-heel of pig-tail soup en doubles. Op Youtube staat een reclame filmpje dat de bemanning van de Corinthian onlangs heeft gemaakt voor PowerBoats Marina. Klik op de link om een impressie te krijgen van de haven waar we nu zijn, filmpje van Power Boats. |
|
Dat we met reizen andere culturen, gewoonten en mensen gingen ontmoeten hadden we ons gerealiseerd. En dat je in situaties kan komen die je met beperkte technische of medische middelen zelfstandig moet oplossen wisten we ook. Dat maakt het zeilers bestaan juist zo leuk en avontuurlijk. Maar dat met reizen ook de technische standaarden veranderen hadden we ons nog niet zo gerealiseerd. OK, een andere schroefdraad op een gasfles of de zeldzame keren dat we in een haven liggen met een niet EU-walstroom stekker, daar hadden we ons op voorbereid. Hier in Trinidad zijn we aangekomen in het voormalig Britse rijk en de "Imperial standard" is hier dagelijkse kost. Verf gaat per gallon, drinken in oz., een eetbuffet heeft een prijs per pound, touw of lappen stof koop je per feet of yard en teakhout per square inch tot zover zijn het nog overkomenlijke verschillen die eenvoudig om te rekenen zijn. Helaas gaat de imperial standaard ook zo ver als de maatvoering van schroefdraad en dan wordt het plots onmogelijk om een passend schroefje te vinden voor de in Nederland met DIN maatvoering getapte schroefgaten. Gelukkig zijn er ook bakjes met "metric" bouten en moeren. Die kan je dan mooi gebruiken totdat je besluit om nieuwe schroefgaten te tappen en je tapje afbreekt. In Nederland koop je dan een nieuwe M4, M5 of M weke maat dan ook tap. Hier in Trinidad vermelden ze plots bij de M standaarden ook de spoed van de schroefdraad, M6x0,80 of M6x1,0 en dan wordt een nieuw schroefgaatje maken plots een wetenschap. Onze windvaan (Aries) was tot voor kort het enigste onderdeel met Engelse maatvoering qua schroeven en inbusbouten. Daar zijn nu de door onze lasser Mitchell gemaakte septerpotten bij gekomen met 1/4" (quarter) inbusboutjes. Hoeveel andere "Imperial" schroeven er bij komen is onbekend. Een afgebroken M4 tap zit nog in de reling waar het zonnepaneel aan hangt. Dat gat wordt pas opgeboort naar M5 als eerst het vluchtluik geplaatst is met M5 boutjes. Bij het omdraaien van het vluchtluik moeten er een paar nieuwe schroefgaten geboord en getapt worden en daar willen we onze zeldzame M5 tap eerst voor gebruiken voor we overstappen op de "Imperial standaard". |
|
|
Al meer dan 6 weken staan we op de kant bij Powerboats marina. Hiernaast een foto van de Gabber. De mast ligt er naast en de ankerketting er voor. Een prima gelegenheid om in de verloren uurtjes ook wat poets en schilderwerk te doen aan mast en ankerketting. Op de punt van de boot hebben we een bamboe stok van 5 meter bevestigd die een lijn omhoog houdt met daarover een schaduwtent en vanaf de top loopt de SSB antenne naar het achterdek. Het lukte om verbinding te maken met Nederland (PA3V, PI4DEC) en ik was hoorbaar in New Foundland bij Dennis aan boord van de Bodyguard. Inmiddels staat de mast weer. De poetsbeurt van de VHF antenne connectoren was zinvol, de AIS signalen komen nu zonder storing binnen en ook zenden gaat tegenwoordig een stuk beter met de antenne die in de top van de mast zit. Ernie schildert er driftig op los. Dat is wel lastig met het warme weer, want zweetdruppels vallen gestaag in het schilderwerk als ze niet op past. De Gabber wordt aan dek witter en de romp krijgt ook een lichtere kleur. We hopen met de nieuwe kleuren dat de boot iets koeler blijft onder de tropen zon. Het radionetje van de cruisers dat hier iedere dag is werpt zijn vruchten af. Erik had laatst weer een duikklus met het bevrijden van een anker dat vast lag tussen touwwerk van een oude mooring. Dat leverde naast afkoeling en dankbaarheid ook nog eens U$ 50,-- en een windscope op. Een windscope is een soort van tentje dat je over je geopende luik zet waardoor de wind dan beter naar binnen blaast. Eergisteren was helemaal een top dag ! De Prairi fox boodt een werkende SSB zender en antenne tuner als "free-bee" aan (gratis weggevertje). De antenne tuner, ICOM AH-3, kan ook de frequenties beneden de 3,5 Mhz tunen en dat is een verbetering ten opzichte van onze AH-4 tuner. Jammer voor Erik is wel dat hij nog niet met zijn nieuwe speeltje mag knutselen, eerst moet er geschuurd, geschuurd, geprimerd, geschuurd en geverfd worden. |
|
Plots ontdekken we dat ons verblijf in Trinidad niet op 19 september verloopt maar al op 9 september verlopen is. Dinsdag (17 september) proberen we bij de immigratie toch nog een verlenging te krijgen van ons verblijf. Doorgaands is dat een afspraak maken, een week wachten een interview en wat brieven meenemen. Helaas deze medewerkers van immigratie waren de uitvoerders van een stringenter vreemdelingen beleid en wezen ons resoluut het land uit. Niets geen gemaar of smoesjes, HET LAND UIT ! en wel zo snel mogelijk. Het was dus zaak voor ons om snel iets te organiseren. We boeken een dagretourtje Venezuela met de veerpont en melden nog even bij de haven dat we weg gaan. Daar gaan de dames gelijk aan het werk om, de blijkbaar nodige, brieven te schrijven voor immigratie en douane terwijl het eigenlijk sluitingstijd is. Om vier 's-middags staan we met de brieven voor tijdelijke import en de overdracht van verantwoordelijkheden over de Gabber aan Powerboats marina op het kantoor van immigratie. De bazin verlaat net het kantoor en draagt de achterblijvers op ons "over tijd" in rekening te brengen omdat er na vier uur gestempeld gaat worden. De bazin lijkt er genoegen in te scheppen het ons zo min mogelijk naar de zin te maken in Trinidad. Daarna met de gestempelde brieven naar de douane en nog even een gestempelde set onder de deur doorschuiven bij Power boats, ja ja alles hadden we in 4 fout bij ons. |
|
|
Woensdag morgen gaan we met de veerpont van Pier 1 (5 minuten bij ons vandaan) naar Guiria in Venezuela. Het is een tocht van 3,5 uur. Het ontschepen van de 50 passagiers duurt ruim 2 uur zodat van onze tijd in Venezuela maar weinig overblijft. We willen wat van Guiria zien en ergens de lunch gebruiken. Na nog geen 5 minuten lopen richting het dorp stopt er een politieauto en de agenten melden dat het te gevaarlijk is voor ons om op straat te lopen. Ze bieden ons een lift aan. Al pratend over wat we willen doen krijgen we ook de retour lift aangeboden en wisselen de agenten uit eigen zak voor ons TT$ 100,- voor Bolivar 250,- (circa 12,-) zodat we de lunch kunnen betalen. We worden afgezet bij de lokale chinees en ze pikken ons over 30 minuten weer op. De Chinees is niet veel bijzonders maar het vult de maag en we zitten koel en veilig. Als het eten op is staat de politie alweer voor de deur. In gebrekkig Spaans praten we wat terwijl ze ons een rondritje door het armoedige dorp geven. Er zijn teveel wapens en slechte mannen onder de 4000 inwoners is hun verhaal. We kunnen het helaas bevestigen met verhalen uit een Caribisch zeilersblad. Dit schiereiland en de kust zijn gevaarlijk. Regelmatig worden jachten overvallen en recent ook met een dodelijke afloop van een Nederlandse zeiler die we ontmoet hadden in Tobago. |
|
's-Avonds zijn we om zeven uur weer terug in Trinidad. De medewerkers van immigratie maken veel en lange werktijden, de mensen die ons het land uitstuurden waren er toen we vertrokken en ook nu bij aankomst zijn ze er weer. We krijgen een stempel voor 2 dagen verblijf in Trinidad. Die tijd kunnen we gebruiken om op kantoor langs te komen en dan krijgen we een stempel voor een verblijf van 3 maanden. De stempel procedure: 1) ontscheping van de Gabber, 2) inscheping op de veerpont, 3) binnenkomst Venezuela, 4) verlaten Venezuela, 5) ontscheping veerpont en 6) inscheping Gabber. Ja, ja ze houden van hun werk hier. Maar toch moet het frusterend zijn of een ziekelijke genoegdoening geven. Want vanaf het moment dat we het land uitgestuurd werden wisten we allemaal dat we binnen 48 uur weer voor de balie zouden staan en dat we een langer verblijf in Trinidad zouden krijgen. In deze 48 uur tijd zijn wij een slechte ervaring met de overheid van Trinidad rijker, TT$ 1650,- ( 222,-) armer, een dag niets anders kunnen doen dan aan boord van een veerpont hangen, 6 stempels in het paspoort, 3 brieven worden opgeslagen in 4 verschillende archieven en veel onnodig werk lijkt uitgvoerd te zijn. OK natuurlijk gaan we in de toekomst oplettender om met datums en tijden, maar daarmee zijn we vermoedelijk samen met immigratie de enigsten op dit Caribische eiland die het concept van tijd en afspraak erg consci๋ntieus naleven. |
|
|
Na de verplichte onderbreking ging het schuren, epoxyen, primeren en schilderen gewoon door aan boord van de Gabber. Inmiddels is het gepriegel met de roestplekjes aan dek achter de rug en kan Ernie eindelijk door schilderen. Alle anti-slip vlakken zitten al in de eerste laag verf en veel andere stukken al twee lagen, de buiskap en de horizontale stukken van de opbouw hebben 3 lagen verf en zijn daarmee klaar. Het schilderen gebeurt in de vroege ochtend, het is dan nog niet zo heet en de meeste regen valt pas na 12:00 uur. Onze zonnetent, die over de kuip en kajuit hangt, doet ook meer dienst als regentent dan als zonnetent. Ernie kan nu lekker doorschilderen ook al regent het. Gelukkig is er ook nog vrolijke afleiding van het schilderwerk. Donderdag's is er de "pot luck BBQ" op de haven. Iedereen neemt dan eigen vlees mee voor de BBQ en een gerecht om te delen. De bemanning van de "Aragon" genoot van een koel wit wijntje die ze bij zich hadden in oude cola flesjes. Bij navraag bleek het een zelf gebrouwen wit appel wijntje te zijn dat prima smaakte. Al pratend over wijn vonden ze onze in plastic zak en kartonnen doos wijn te duur. Zij maken circa 20 liter wijn voor TT$ 75,- (9,- = 0,34 per fles) terwijl onze voordeelverpakking van 3 liter TT$ 130,- kost (= 3,75 per fles). |
|
Hun recept voor wijn: 3 kilo suiker oplossen in warm water, 3 liter pure appelsap of witte druivesap erbij en totslotaanvullen 20 liter en tot slot 22 gram gist toevoegen. Deksel erop maar een beetje los laten zodat de CO2 (koolzuur gas) kan ontsnappen. Als het uitgeborreld is, na circa 3-4 dagen afhankelijk van de temperatuur, is de wijn klaar. De wijn afhevelen in 1,5 liter flessenen die goed tot de top afvullen en sluiten. Na een paar dagen wordt de wijn helder door het bezinken van alle droes, je kan hem dan drinken of weer over doen in andere kleinere flesjes en voor een paar weken bewaren. De wijn smaakte prima tijdens de BBQ en de eerste 10 liter van het wijnhuis Bateau Gabber is in de maak. Zie voor meer informatie over wijnmaken deze link "How to make drinkable wine in just onse week". Met deze besparing in het vooruitzicht maken we ook de reis- en zeilplannen voor het nieuwe seizoen en heroverwegen we de aanschaf van een windmolen om ons nachtelijk energie tekort te compenseren. Het orkaan seizoen duurt nog even, Ernie's moeder is eind oktober jarig, de kerstdagen zijn we ook graag thuis en Erik's moeder is begin januari jarig. |
|
|
Ons zeilseizoen begint dus pas half januari. We zijn dan de zeildrukte vanuit Europa nog ruim voor als we via de oostelijke Carieb langzaam omhoog varen richting Puerto Rico. Puerto Rico is Amerikaans grondgebied en we hebben net via internet de visum aanvragen verstuurd. De vragen of we van plan zijn misdadige activiteiten, mensenhandel of prostitutie te gaan ondernemen hebben we maar met nee beantwoord. Gelukkig wist ik de naam nog van de managers bij mijn oude werkgever, helaas het telefoonnummer was me ontschoten. Ook waar, wanneer en hoe laat we in Amerika voet aan wal zouden gaan zetten was moeilijk zo op voorhand te beantwoorden, evenals het telefoonnummer aldaar en het adres. Er komt nog een interview hier in Trinidad op de ambassade en hopen het dan uit te kunnen leggen. We kregen van een andere zeiler de tip dat Puerto Rico aanzienlijk goedkoper is om te bevoorraden in vergelijking met een ander caribisch eiland. Helaas hadden we niets meer aan zijn tweede tip, vlieg eerst naar Miami en vanaf daar boek je een nieuwe vlucht naar NL dat schijnt veel goedkoper te zijn maar ja, we hadden al geboekt. Bonaire en Curacao moeten dus nog even op ons wachten. Nu hebben we plots een einddatum voor ons geklus. Nog vier weken schilderen in de hitte tussen de regenbuien door en dan de koelte in van de Nederlandse herfst en winter. We kijken uit naar familie en vrienden en slapen onder een dekentje. |
|
Gestaag schilderen we door, de meeste voortgang maakt Ernie aan dek in de beschutting van het regen annex zonnetentje. De antislip stukken worden toch maar niet wit, dat is erg besmettelijk en het werd wel heel wit aan dek. Ze worden nu zandkleurig en dat is een mooie afwisseling in kleur. Van de romp heeft de baksboord kant inmiddels 1,5 laag verf gehad, de groenige kleur geeft de Gabber een andere uitstraling dan het donker blauw dat er de afgelopen 10 jaar op zat. Het is 8 jaar geleden dat we de romp verfden met twee component DD-lak van "de IJssel". Dat we de romp nu aan het verven zijn komt vooral door het verplaatsen van de septerpotten, hierdoor was er kaal staal op de voetrail gekomen. We zijn benieuwd hoe lang de Jotun hard-top het uithoudt onder de tropen zon. De tropen zon, hoge temperatuur van het staal, andere luchtvochtigheid en andere verf maken ook dat we aan het zoeken zijn naar de beste manier van verven onder deze omstandigheden. De eerste laag verf was een teleurstelling en die is dan ook flink terug geschuurd, vandaar dat we deze als een halve laag tellen. De methode die ons het beste bevalt is de verf 20% te verdunnen met thinner voor de eerste laag (volgende lagen verdunnen we met een veel hoger %), opbrengen met een dunne roller van circa 10cm breed en daarna de verf voorzichtig uitstrijken met een een kwast van schuimplastic. Door het uitstrijken verdwijnt de sinaasappel structuur die je met het opbrengen met een roller krijgt. Uitstrijken met een kwast gaf een streperig effect en het is belangrijk dat het uitstrijken in nog goed vloeibare verse verf gebeurt. Erik loopt daarom ook maar slechts ้้n baan voor op Ernie die van het uitstrijken is. Best gezellig zo met zijn tweeen op een wiebelige plank om 05:30 uur in de ochtend, met kwetterende vogels en overvliegende papegaaien. Plannen zijn er om te veranderen en zo is van onze aangekondige besparingstrip naar Puerto Rico (Amerika) niets meer over. Althans van de trip, de besparing is gebleven. Aan het einde van de aanvraag procedure voor een Visum werd duidelijk dat de kosten 120,-- per persoon zouden zijn. En wij geloven niet dat het zo goedkoop is in Puerto Rico dat we deze investering makkelijk terug verdienen. Bovendien was het twijfelachtig of we met onze reissnelheid en late start wel zo noordelijk in de Carieb zouden komen. We zien wel hoe ver we komen en zoals het er nu naar uitziet zijn we pas volgend jaar juli in Bonaire. Op de foto's alle vogels die op het papieren geld staan in Trinidad. Het 1 Dollar biljet is slechts 0,12 ! Er zijn ook muntjes van 1,5,10 en 25 cent. In de winkels krijg je het als wisselgeld en je kan er snoep voor kopen. Maar de meeste Trini's geven niet om klein geld want er liggen heel veel muntjes op straat. Erik wordt vaak wat meewarig aangekeken als ie weer bukt voor een cent of stuiver. |
|
1 = Scarlet Ibis 5 = Mot mot 10 = Cocrico |
20 = Humming Brird. 50 = Red Capped Cardinal 100 = Bird of paradise |
|
Per mail ontvingen we twee herinneringen, ้้n van de nog niet betaalde contributie van de duikclub en ้้n over de belastingen. De contributie was snel betaald dankzij internet en de mail over de belastingen was een vrolijke van de Belasting Helden. Bij de Belasting helden kan je eenvoudig narekenen of het middelen van je inkomen over drie belasting jaren je voordeel kan opleveren. Voor mensen met wisselend inkomen (ga niet wachten tot mijn 67 om iets leuks te doen, jaartje er tussen uit zeilers, etc) kan dat voordelig uitpakken. In maart maakten wij een proefberekening op de site met gebruik van het inkomen over 2012. De herinnering die we van Belasting Helden ontvingen ging erover dat de definitieve aanslag over 2012 wel rond zou zijn en dat we alsnog gebruik zouden kunnen maken van de middelingsregeling. Maar via de belastingen hadden we al ontdekt dat de middeling alleen kan over afgesloten belasting jaren. Onze aanvraag was in maart binnen een week retour gekomen. Maar niet getreurd, een nieuwe bereking leerde dat het voordeliger was te middelen over de jaren 2009-2010-2011. Ja leuker kunnen ze het niet maken bij de belastingen en met de rekenhulp van Belasting Helden ook niet makkelijker. Probeer het zelf maar eens. Hiernaast het nieuwe kleuren pallet van de Gabber. Zandkleur voor de antislip, wit voor de opbouw, groen voor de romp en grijs in de kuip. Het wit heeft op de foto een blauwzweem, maar dat komt door het regen-zonne-zeiltje. Het groen-blauw van de romp is in zonlicht echt groenig, er zitten pas twee lagen op dus het wordt nog mooier. |
|
|
Veel contact met de andere zeilers hebben we niet op de haven. Alle nationaliteiten klitten bij elkaar, wij zijn op Power Boats de enige Nederlanders en als zelfklussers val je hier toch al een beetje buiten de boot. Maar gisteren kwam Regine van de franse boot Freevol langs, onze voormalige werfbuurtjes die een weekje naast ons op de kant hebben gestaan. Ze bracht de groeten over van de franse catamaran Contre temps waar we in Mindelo (Cape verde) naast geankerd lagen. Toen Erik daar in de mast was voor een klusje maakte hij een mooie foto van de Contre temps. We hadden verwacht dat ze Panama al door waren richting Frans Polynesie waar ze zich wilden gaan vestigen. Ingrijpende reparaties aan hun gloednieuwe boot heeft de tocht vertraagd hoorden we nu. Via het radionetje op VHF 68 horen we soms de naarste dingen langs komen; gewapende overvallen aan boord van geankerde boten in de Bloody bay op Tobago en op Union Island, bijna electrocutie op een stalen boot die op de kant staat, overleden echtgenoot op de ankerbaai na een heerlijke ontspannen dag. Al het nieuws gooit je gedachten heen en weer tussen "leef de plannen en dromen die je hebt voor het te laat is" en "is zeilen in de Carieb wel zo relaxed". |
|
Gelukkig zijn de mensen die we ontmoeten erg vriendelijk. Buiten het hek van de marina staan er meerdere eettentjes waar ontbijt en lunch verkocht wordt. Afhankelijk van de culturele achtergrond van de kok verschillen de menu's. Een heerlijke Pig tail soup (varkens staarten soep) koop je bij een Creoolse mevrouw, Roti's bij een Hindustaanse en Double's bij de vermengde cultuur van Trinidianen. Het zijn lange en vooral vroege dagen voor deze venters. Het ontbijt voor de werklui is er al vanaf 06:00 uur. Er wordt verkocht vanuit de achter klep van een auto, een afgeladen busje en een simpele pary tent tegen de regen of zon. Roti's, double's en curry's worden thuis gemaakt en warm meegenomen in thermo boxen of rechaud's. Vaak begint de dag voor de kok's al om 01:00 's-nachts. Je moet dan ook niet verbaast zijn, als de verkoper ook de kok is, dat ze regelmaitg slapend in hun stalletje zijn aan te treffen. De Pig tail soup hebben we al zelf gemaakt: varkens staartjes, pompoen, wortel, zoete aardappel, kook banaan, cassave, gele erwten, blikje mais, knoflook shadow beni (smaakt als koriander) en wat Golden ray boter. Vlees en groente koken tot het goed gaar is, een blikje gele erwten maakt het makkelijker, dan de stamper er over om een gebonden soep te maken. De Golden ray boter bevat palmolie en dat geeft een specifieke smaak. Wij houden altijd van wat bijt en groenten dus we houden wat gesneden groente appart die net gaar gekookt wordt en waar de stamper niet over gaat. Origineel horen er ook Okra's (lady fingers) in maar die vinden we wat slijmerig en we hebben er Kouseband (spercieboon) en zoete pepertjes bij gedaan. |
 
|
|
De houtwerkplaats van de haven neemt ons teak van de kuip onderhanden. Een flink aantal schroeven was zichtbaar geworden en een paar planken hadden scheuren. Ze schuren het oppervlak weer glad, boren de schroefgaten wat dieper en plaatsen nieuwe proppen zodat alles er weer netjes uit ziet. In het teak voor de ingang komen gaten waar precies een kopje in past, we hopen zo gevrijwaard te blijven van rond vliegende kopjes koffie als we onder helling liggen. Mitchell heeft het vluchtluik weer los kunnen krijgen, Erik kwam daar gereedschap voor tekort, zodat we de lekkage kunnen verhelpen. Maar helaas nam de sikaflex wat lagen verf en epxoy mee dus eerst een paar dagen lagen op bouwen voor we het kunnen terug plaatsen. Bij Budget marine hebben we nu ook een windmolen in de bestelling. De Aerogen 4 is het geworden omdat deze hier makkelijk leverbaar was en de wieken slechts 87cm zijn. Er komt ook een bijpassende regelaar bij met dumpweerstand en alles wordt belasting vrij omdat we een boot in transit zijn, dat scheelt mooi 15%. Met Mitchell al besproken hoe we de windmolen kunnen plaatsen en of hij de bimini groter kan maken. Er waren mogelijkheden, maar hij heeft het deze weken wat druk, vanaf volgende week zou hij weer "in control" zijn over zijn agenda hoopte hij want het was een gekke huis de afgelopen weken. Tja, dat hadden we al gemerkt. Steeds als we een afspraak met hem hadden kwam hij niet opdagen, na 3 weken opperden we of we misschien een klacht moesten indienen bij Power Boats, 5 minuten later stond hij voor onze neus en was de klus in 15 minuten geklaard. |
|
Een laatste mooie laag verf krijgen we niet naar tevredenheid op de romp. Het blijft streperig of een sinaasappel structuur wat we ook proberen met verdunnen, tijdstip op de dag, rollen of kwasten. Volgende week komt Raoul voor een proffesionele finishing touch. Dat geeft ons wat lucht in het drukke klus programma. De routine van vroeg opstaan houden we erin. Zaterdagmorgen zaten we met 15 andere zeilers om 06:00 uur 's-morgens in twee gereserveerde maxi taxi's naar de markt in Port of Spain. In overdekte hallen en op de straat erom heen werden allerlei vers producten verkocht door de kwekers zelf. Goed spul en niet in de koeling geweest dus ideaal om proviand in te slaan. Ook de ingredienten van populaire lokale drankjes waren er te koop. Verse Sorel, rode bloemen waarvan ze een siroop trekken. Verse Seamoss, een zeewier waarvan ook een drankje getrokken wordt en ingredienten om Mauby te maken, boomschors, steranijs, komijn en nog wat kruiden. Al deze drankjes zijn kant en klaar te koop in de supermarkt, maar ook als siroop en her en der kom je eigen maaksels tegen in de straatverkoop. |
|
|
Rawle de schilder heeft de laatste verflaag met de roller aangebracht. We zijn blij dat het netter is dan we zelf konden doen, maar niet blij omdat het nog steeds niet zo netjes is als we in Nederland gewoon waren het zelf te doen. Als feestelijk afsluiting van het schilderwerk zijn we bij de Trinidad & Tobago Hospitality & Tourism Institute gaan lunchen. Het was een heerlijke 7 gangen lunch: Fig au gratin - Mushroom cappucino - Pickled beet sea bass - Israeli couscous tabbouleh - Chick jiazi kebabs / Chef's beef special - Watermelon sorbet - Vanilla Flan caramel. Het was een bonte verzameling van smaak sensaties die we als kleine hapjes en prachtig opgemaakt voorgeschoteld kregen, het hele bestek dat op tafel lag hebben we gebruikt. Een heerlijke cocktail maakte het feestelijke gevoel compleet. Vanuit Nederland bereiken ons zorgelijke berichten over "onze Nederlandse" doorgeslagen tolerantie, respect en polderaars (iedereen te vriend houden) mentaliteit. Voor wie de "zwarte zwarte Pieten" discussie ontgaan is er komt dus een hoorzitting over de vraag of de intocht van Sinterklaas in Amsterdam met een zwarte zwarte Piet wel wenselijk is. Zelf denken we dat de gemeente Amsterdam zijn centen in deze crisis tijd beter kan besteden dan aan dit zwarte Pieten spel. Bij deze dan ook de oproep om de petitie Zwarte Piet moet blijven te ondertekenen. |
|
De laatste klusjes worden gedaan voor we de Gabber voor een flink aantal weken achter laten. De diesel die we uit de tank hadden gepompt in verband met het laswerk was tijdelijk opgeslagen in een niet al te schoon olie vat dus voor dat we de diesel weer terug goten in de hoofdtank van de boot ging deze door een filter systeem. Het grof filter met fijnmazig RVS gaas is eigenlijk voor een water systeem, maar werkt prima om de roest deeltjes tegen te houden. Daarna een standaard groffilter met water afscheider en dan een simpel brandstof pompje uit de auto industrie (Facet plunjer pomp). Het zelfaanzuigend vermogen van de plunjer pomp valt tegen dus met een handpomp hebben we geholpen om de diesel vanaf de bodem van het olievat op te pompen. Zitten de leidingen eenmaal vol met vloeistof dan doet het brandstof pompje de rest. Vandaag, op het begin van de herfst, is het hier een druilige dag met grijze wolken en miezerige regen. Echt Nederlands weer maar dan bij temperaturen van 27 Celsius. In Trinidad is het vandaag verkiezingsdag en er mag geen alcohol verkocht worden in de supermarkt of in de kroegen. Ons eigen brouwsel van wijn spoelen we vandaag door de gootsteen weg. Na 4 weken borrelt het nog een beetje, dat is 3 weken langer dan volgens het recept. In Nederland gaan we ons verder bekwamen in het wijnmaken, we zullen de labels op de flessen aanpassen van Bateau Gabber naar Maison van Geenen. Vanmiddag weer langs immigratie en de douane voor het nodige papierwerk. Daarna het regen/zonne zeil anders ophangen, morgen ochtend alles goed schoon maken met ontsmettingsdoekjes in de hoop dat de schimmel groei beperkt blijft in dit klimaat. De shark and bake, een lokale lekkernij en uitstapjes naar de Pitch-lake (teer meren) bewaren voor als we in januari terug komen. |
|
|
Al ruim een week genieten we van het Hollandse weer en het thuis bij de familie zijn. Geen gezweet, al doe je niets, geen nachtelijke klimpartijen vanaf de boot voor een plasje. Alles schoon, droog en veel woonruimte. Op de markt en in de supermarkt kijken we onze ogen uit naar het aanbod aan verse groente, fruit en zuivel producten. Het is verbazend om de prijsverschillen te zien tussen de tropische vruchten die in Trinidad van de boom vallen en hier op de markt liggen. Nee, hier in Nederland is het stukken goedkoper ! Er zit iets goed mis met de opbrengsten van de boeren die voor de export in de tropen werken. De "zwarte pieten" discussie over slavernij, onrecht en herstelbetalingen zou betere aanleidingen kunnen vinden dan een oud-hollands gezellig kinder en familie feest. In Trinidad kwamen we bijna dagelijks bij scheepsbenodigdheden winkels en dan zagen we mooie gekleurde zeekaarten van de Carieb liggen. We begonnen te denken dat we iets misten, wel zo makkelijk die overzichts en detail kaarten van een voor ons nieuw gebied. Op zoek naar een tweede handssetje stuurden we een email naar 89 recente rondje atlantic vaarders en langdurige vertekkers. Van velen kregen we leuke mail retour dat ze slechts electronische kaarten gebruikten in combinatie met electronische versies van de pilots en een enkeling had nog gecopieerde kaarten. We gaan dus maar door zoals we al 3 jaar rondvaren, "iedereen" doet het met dezelfde hulpmiddelen (OpenCPN, CMap kaarten, geruilde .pdf bestanden). Maar wat zit er dan in die kaartentafels ? Op internet downloaden we via uitzending gemist weer volop nederlandse series voor de lange tropische avonden. Rechtstreeks kijken is er niet bij want we zijn vaak op visitie bij familie en vrienden. Inmiddels bijna traditioneel heeft Erik weer een dag geholpen bij het bosonderhoud op de scouting camping Bieslandse bos. De recente storm had nauwelijks schade veroorzaakt, maar tegen een kettingzaag is geen boom bestand. Hieronder een preview van het filmpje dat op Youtube staat, klik op de bewegende beelden voor de hele film. |
|
Met een geleende auto zijn we bij Ed en Sofie van de Argo op bezoek geweest in Friesland. Ze zijn een busje aan het ombouwen tot camper. Omdat we toch naar het hoge noorden reden gelijk een route gemaakt langs huizen die we op Funda te koop zagen. Op dagen dat we achter internet wegzakken in fantasien over later zoeken we naar huisjes met een flinke lap grond voor een moestuin, een stukje bos voor de openhaard en een wandelgebied in de buurt. Met het beoogde budget kom je dan in Oost-Groningen terecht. Maar helaas hebben we nu ontdekt dat de (bos)wandel gebieden daar schaars zijn. Jammer, want de prijzen zijn aantrekkelijk. In Bellingwolde brachten we nog een spontaan bezoekje aan een neef van Erik die daar een houtsnij atelier heeft. Erik logeerde als kind in het grote huis dat toen een bloeiend familie bedrijf was. Tijdens Sint Maarten wisten alle kinderen uit de buurt het huis van de ouders van Ernie goed te vinden. In groepjes van 3 tot 4 kwamen ze langs om een kort liedje te zingen en snoep te verzamelen. Spannend voor de kleintjes die onder moeders begeleiding langs kwamen en leuk en lekker voor de wat (te) grotere jeugd. Er waren 27 snoeppakketjes klaar gemaakt en later nog eens 10 extra. Toen alle snoep in huis op was hebben we ons in een achter kamer terug getrokken, de gordijnen dicht en de verlichting uit. Er werd nog eenmaal aangebeld door St. Maarten kinderen, wat we toen niet wisten was dat het de eigen neefjes en klein kinderen waren. |
|
|
Het miezerige regen weer van de laatste dagen is een prima gelegenheid om verder te werken aan de lezing die we zondag middag 5 januari gaan geven voor de vereniging van Toerzeilers. Naast sfeer beelden van West Afrika is er ook aandacht voor tochtplanning, weerberichten, de atlantische oversteek, Suriname en het vertrekkers bestaan. Helaaas zijn de korte en bewolkte dagen geen goede stroom leverancier voor het op zonne energie werkende horloge van Erik. Van de week was de display zwart. Inmiddels heeft het horloge een dag in de vensterbank gelegen en is Erik weer helemaal bij de tijd. Bij de Hocras genoten we vorige week van de "Inspiratie dagen". De groothandel voor de horeca had Julius Jaspers uitgenodigd om een serie kookdemonstraties te geven. Hij gaf tekst en uitleg terwijl twee koks de gerechten aan het bereiden waren. De snelheid en het gemak waarmee het klaargemaakt werd in de demonstratie maakten het verleidelijk om de ingredienten zelf te kopen. Natuurlijk was er gelegenheid om al het lekkers te proeven. Van 11:00 tot 13:00 hebben we ons prima vermaakt en verlieten de Hocras met een goed gevulde maag inplaats van een volle boodschappen wagen. |
|
Afgelopen weekend waren we met de familie van Erik een weekend in een huisje in Harfsen. Een prachtige bosrijke omgeving en dichtbij Deventer ontdekten we. In Deventer worden jaarlijks de "Dickens spelen" georganiseerd. In een paar straatjes lopen dan liefhebbers van oude klederdracht prachtig opgedoft en worden er kleine toneelstukjes opgevoerd. Inmiddels is het gebeuren uitgegroeid tot een evenement met vele bezoekers, de wachtrij bedroeg toen wij om 11:30 aankwamen ruim 1,5 uur. Gelukkig heeft de historische binnenstad van Deventer genoeg andere bezienswaardigheden te bieden en was het markt. Afleiding genoeg dus en de verklede Dickens spelers kwamen regelmatig ook buiten het afgezette gedeelte om de wachtende menigte te vermaken. Een groepje Dickens verhuizers baande zich een weg tussen de massa met koffers, een schoolklasje liep keurig in gelid het "aap-noot-mies" te dreunen, dan passeerde er een groepje schoorsteenvegers, keurige heren op byciclettes, of statig lopende echtparen en flanerende dames. Voor wie de wachtrij wil ontwijken zit er niets anders op dan verkleed in Dickens stijl naar Deventer te komen en mindervaliden krijgen ook voorrang. |
|
Vanuit ons huisje maakten we een paar leuke wandelingen door de bossen en over de Gorsselse heide. In een hoek op de heide troffen we een paar mooi gestileerde RVS stoelen aan die daar volgens het opschrift door de 3 zonen van Cri Karsemeijer ter nagedachtenis waren geplaatst, een soort van Bankjewel. Tijdens een ochtend wandeling hoorden we in de verte het blazen van midwinterhoorns. Dat is een Twentse traditie voor in de winter maanden en het geluid draagt ver van buurtschap naar buurtschap. Zondag's wilden we de blazers zien, maar wie we ook vroegen, iedereen wist dat het gedaan werd maar niemand wist waar. Dan maar zelf op zoek. Via het buurtschap Zwiep, de Lochemse berg kwamen we in Almen terecht. En hier bruisde het kerkplein van activiteiten met een kerst markt. Oliebollen, gluhwein, droge worst, kerstverkoop en ook midwinterhoornblazers. Klik op de foto van de blazer voor een muziek fragment. |
|
